Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Βουλή για την εξωτερική πολιτική, αναφέρθηκε σε μια παλαιότερη ιδέα περί σύγκλησης φόρουμ ή διάσκεψης των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου, με σκοπό τη συζήτηση διαφορών, όπως η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Η αναφορά αυτή έρχεται σε μια περίοδο έντονων διπλωματικών ζυμώσεων, με τις ΗΠΑ και τον Λευκό Οίκο να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μασάντ Μπούλος, συμπέθερος του Ντόναλντ Τραμπ και ειδικός σύμβουλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έχει αναλάβει πρωτοβουλία προσέγγισης των τεσσάρων χωρών με τις κύριες διαφορές στην περιοχή: Ελλάδας, Τουρκίας, Λιβύης και Αιγύπτου.

Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε χαρακτηριστικά: «Η Ελλάδα επιδιώκει τη συνεννόηση με όλους τους γείτονές μας, έχοντας ως πυξίδα τη νομιμότητα και ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας. Και είναι στις προθέσεις μας το επόμενο διάστημα να καλέσουμε όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σε ένα φόρουμ, όπου θα μπορούμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν. Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από το να καθίσει στο τραπέζι και να υπερασπιστεί τις θέσεις της, πάντα με σημείο αναφοράς το Δίκαιο της Θάλασσας».

Η κινητοποίηση αυτή δεν αφορά μόνο γεωπολιτικά ζητήματα. Η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχει και σημαντικό οικονομικό ενδιαφέρον, καθώς εταιρείες όπως η Chevron και η ExxonMobil επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή. Η προοπτική επίλυσης γεωπολιτικών εκκρεμοτήτων, σε συνδυασμό με τη δημιουργία οικονομικών ευκαιριών για αμερικανικές εταιρείες, φαίνεται να αποτελεί βασικό κίνητρο για τον Λευκό Οίκο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συνάντηση με τον Μασάντ Μπούλος στις 26 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Η πρωτοβουλία που ανακοινώνει τώρα η Αθήνα προμηνύει αυξημένη κινητικότητα το επόμενο διάστημα.

Η ιδέα για ένα φόρουμ επίλυσης διαφορών στην περιοχή είχε πρωτοβγεί στο προσκήνιο τον Σεπτέμβριο του 2020, εν μέσω της ελληνοτουρκικής κρίσης, από τον τότε πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Ο κ. Μισέλ είχε προτείνει μια πολυμερή διάσκεψη με θέματα συζήτησης τις θαλάσσιες ζώνες, την ενέργεια, την άμυνα και το μεταναστευτικό. Ωστόσο, ερωτήματα παραμένουν σχετικά με τη συμμετοχή των παράκτιων κρατών, ειδικά όταν υπάρχουν θεμελιώδεις εκκρεμότητες, όπως το Κυπριακό.