Για δεκαετίες, τα αραβικά κράτη του Κόλπου παρουσίαζαν μια εικόνα σταθερότητας, με λαμπερές πρωτεύουσες και ραγδαία ανάπτυξη, προσελκύοντας εκατομμύρια ξένους εργάτες, όπως σημειώνει το CNN. Φέτος, όμως, αυτή η αίσθηση ασφάλειας διαταράχθηκε, όταν δύο περιφερειακές δυνάμεις πραγματοποίησαν άμεσες επιθέσεις σε έδαφος του Κόλπου. Πρώτα το Ιράν, τον Ιούνιο, έπληξε αμερικανική αεροπορική βάση στο Κατάρ, μετά από αμερικανική επίθεση στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις. Έπειτα, ακολούθησε η ισραηλινή επίθεση αυτή την εβδομάδα στην Ντόχα, με στόχο την πολιτική ηγεσία της Χαμάς.

Τα αραβικά κράτη του Κόλπου παρακολουθούν με ανησυχία τον πόλεμο στη Γάζα, που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, να «πλησιάζει» επικίνδυνα τα σύνορά τους.

Mε περιορισμένες στρατιωτικές επιλογές για αντίποινα, το Κατάρ έχει δεσμευτεί για μια «συλλογική» περιφερειακή απάντηση στις ισραηλινές επιθέσεις. Όπως δήλωσε την Τετάρτη ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, η απάντηση αυτή βρίσκεται «υπό διαβούλευση και συζήτηση» με τους εταίρους. Η τελική απόφαση αναμένεται σε μια αραβική σύνοδο κορυφής στην Ντόχα αυτό το Σαββατοκύριακο.

Άμεση ήταν η αντίδραση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που διατηρούν τους στενότερους δεσμούς με το Ισραήλ. Ο πρόεδρος των ΗΑΕ, Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ Αλ Ναχάν, έφτασε στην Ντόχα με μια μεγάλη αντιπροσωπεία, λιγότερο από 24 ώρες μετά την επίθεση. Το Κατάρ ήταν ο πρώτος σταθμός της περιοδείας του στον Κόλπο, με επισκέψεις επίσης σε Μπαχρέιν και Ομάν, για τον συντονισμό της αντίδρασης στην ισραηλινή επίθεση. Την Παρασκευή, τα ΗΑΕ κάλεσαν Ισραηλινό διπλωμάτη για να καταγγείλουν την «επικίνδυνη και δειλή» επίθεση του Ισραήλ.

Περιφερειακοί αναλυτές δήλωσαν στο CNN ότι τα αραβικά κράτη του Κόλπου πιθανότατα θα εξετάσουν επιλογές που θα αναδείξουν την περιφερειακή ενότητα και θα αποτρέψουν περαιτέρω ισραηλινές επιθέσεις, αλλά οι πρακτικές επιλογές είναι περιορισμένες. «Πρέπει να πάρουμε θέση τώρα, γιατί αν δεν το κάνουμε, θα ακολουθήσουν και άλλες πρωτεύουσες του Κόλπου», δήλωσε ο Μπάντερ Αλ-Σάιφ, επίκουρος καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ, αναφερόμενος στις χώρες του Κόλπου.

Μία από τις επιλογές, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να είναι η υποβάθμιση των διπλωματικών σχέσεων των ΗΑΕ με το Ισραήλ ή η τροποποίηση της συμμετοχής στις Συμφωνίες του Αβραάμ, μια συμφωνία εξομάλυνσης σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και τριών αραβικών κρατών, που αποτέλεσε το μεγαλύτερο επίτευγμα του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στην εξωτερική πολιτική κατά την πρώτη θητεία του.

Τα ΗΑΕ είχαν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους προς το Ισραήλ ακόμη και πριν από την επίθεση στην Ντόχα. Η Λάνα Νουσέιμπε, ανώτερη αξιωματούχος των ΗΑΕ, προειδοποίησε ότι τα σχέδια του Ισραήλ να προσαρτήσει τμήματα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης αποτελούν «κόκκινη γραμμή» που θα «προδίδει το ίδιο το πνεύμα των Συμφωνιών του Αβραάμ».

Ο πρωθυπουργός του Κατάρ δήλωσε ότι μέρος της απάντησης της Ντόχα θα είναι νομικό, μεταξύ άλλων μέσω του διεθνούς δικαίου. Την Πέμπτη, υπήρξε ομόφωνη δήλωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδίκασε την ισραηλινή επίθεση.

Ο Χασάν Αλχασάν, ανώτερος ερευνητής για την πολιτική της Μέσης Ανατολής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Μπαχρέιν, δήλωσε ότι μέχρι τώρα τα κράτη του Κόλπου δεν έχουν συμμετάσχει σε σημαντικό βαθμό σε διαδικασίες κατά του Ισραήλ σε διεθνή δικαστήρια, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει.

Μια άλλη επιλογή είναι το Κατάρ να αποσυρθεί από το ρόλο του μεσολαβητή μεταξύ των ΗΠΑ και ορισμένων από τους αντιπάλους της, σύμφωνα με αναλυτές.

Παρά τις εσωτερικές διαμάχες κατά τη διάρκεια των ετών, τα κράτη του Κόλπου παραμένουν δεσμευμένα από αμοιβαίες αμυντικές συνθήκες που υπογράφηκαν πριν από δεκαετίες.

Ο Αμπντουλαζίζ Σάγκερ, πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών του Κόλπου με έδρα τη Σαουδική Αραβία, δήλωσε ότι οι αραβικές χώρες του Κόλπου θα μπορούσαν να καταφύγουν στην ενεργοποίηση και επέκταση της «Δύναμης Ασπίδας της Χερσονήσου» – μιας στρατιωτικής συμμαχίας της δεκαετίας του 1980 με σκοπό την αποτροπή επιθέσεων εναντίον των χωρών τους.

«Αυτές οι ρήτρες ήταν μέχρι τώρα θεωρητικές», είπε ο Αλχασάν, αλλά «τώρα θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν, δημιουργώντας μια ενοποιημένη διοίκηση του Κόλπου, ενσωματώνοντας το σύστημα αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας».

Τα περισσότερα από τα επτά κράτη του Κόλπου εξαρτώνται από τον αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό και φιλοξενούν αμερικανικές βάσεις, αλλά οι πρόσφατες αποτυχίες των ΗΠΑ να υπερασπιστούν τα εδάφη τους θα μπορούσαν να ωθήσουν τις αραβικές χώρες να διαφοροποιήσουν τις αμυντικές τους δυνατότητες ή να απαιτήσουν ισχυρότερες εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ.

Ο Σάγκερ σημείωσε ότι η ισραηλινή επίθεση θα μπορούσε να ωθήσει την περιοχή του Κόλπου να «εισέλθει σε έναν σοβαρό διάλογο» με την κυβέρνηση Τραμπ σχετικά με τους όρους της εταιρικής σχέσης τους στον τομέα της ασφάλειας, προχωρώντας από την απλή αγορά όπλων από τις ΗΠΑ και «προς σαφέστερες εγγυήσεις άμυνας».

Ωστόσο, οι προσπάθειες για την επίτευξη περιφερειακής κοινής γραμμής ενδέχεται να περιοριστούν από τα ανταγωνιστικά εγχώρια συμφέροντα των κρατών του Κόλπου, τα οποία εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικά ως προς την υπονόμευση των σχέσεών τους με τις ΗΠΑ υπό την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο υποστηρικτή του Ισραήλ.

«Τα κράτη του Κόλπου συνειδητοποιούν πλέον ότι δεν είναι ιδιαίτερα καλά εξοπλισμένα για να αντιμετωπίσουν την απειλή του Ισραήλ, επειδή η εθνική τους ασφάλεια βασίζεται στην αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ – οι οποίες έχουν μια σαφή εξωτερική αμυντική πολιτική που δίνει στο Ισραήλ ένα στρατιωτικό πλεονέκτημα», δήλωσε ο Αλχασάν.

Τα τρισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της περιοχής επενδύονται στρατηγικά σε διεθνή περιουσιακά στοιχεία, αξιοποιώντας εν μέρει την δύναμη της περιοχής για την εξασφάλιση της επιρροής σε σημαντικά κέντρα λήψης αποφάσεων ανά τον κόσμο.

Κράτη του Κόλπου όπως το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα τεράστια κρατικά επενδυτικά ταμεία τους για να επιβάλουν εμπορικούς περιορισμούς στο Ισραήλ.

«Θα μπορούσαν να αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαιά τους για να μποϊκοτάρουν εταιρείες που έχουν σημαντικά μερίδια στην ισραηλινή οικονομία», δήλωσε ο Αλχασάν.

Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ δεσμεύτηκαν από κοινού να επενδύσουν περίπου τρία τρισ. δολάρια στην αμερικανική οικονομία, όταν ο Τραμπ επισκέφθηκε την περιοχή στο πλαίσιο του πρώτου του ταξιδιού στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του.

«Τα τρισεκατομμύρια που οι χώρες του Κόλπου θα επενδύσουν στις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία βασίζονται στην προϋπόθεση ενός ασφαλούς και προστατευμένου χώρου στον Κόλπο, ο οποίος θα μπορεί να επωφεληθεί από αυτές τις επενδύσεις», δήλωσε ο Μπάντερ Αλ-Σάιφ. «Αν νιώσουμε όμως ανασφάλεια, εξαιτίας ενός αμερικανικού συμμάχου όπως το Ισραήλ, τα χρήματα μπορούν να πάνε αλλού, για να εξασφαλιστεί καλύτερα η ασφάλεια στον Κόλπο», πρόσθεσε.