Η ΑΑΔΕ εξέδωσε οδηγό για τη δήλωση κληρονομιάς, με σκοπό να διευκολύνει όσους έχουν την υποχρέωση να προβούν στις σχετικές διαδικασίες.

Ο οδηγός κληρονομιάς της ΑΑΔΕ περιλαμβάνει 86 σημεία και καλύπτει όλα τα βήματα που πρέπει να γνωρίζει κάθε κληρονόμος πριν υποβάλει τη σχετική δήλωση.

Αρμόδια υπηρεσία για την υπόθεση είναι η ΔΟΥ της τελευταίας δηλωμένης κατοικίας του κληρονομούμενου, ενώ για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη, αρμόδιο είναι το τοπικό ΚΕΦΟΚ.

Οι "καθαρές" υποθέσεις – κινητά και ακίνητα εντός αντικειμενικού συστήματος – υποβάλλονται απευθείας στο myPROPERTY. Αυτό μπορεί να γίνει από τον κληρονόμο ή από τον συμβολαιογράφο, όταν υπάρχει πράξη αποδοχής.

Μετά την υποβολή, γίνεται αυτόματα η εκκαθάριση, εκδίδεται πράξη προσδιορισμού και ταυτότητα οφειλής, και ο κληρονόμος μπορεί να δει άμεσα τον φόρο που του αναλογεί.

Στην εφαρμογή υπάρχει η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης, ελέγχου, αναζήτησης δήλωσης και εκτύπωσης σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.

Κάθε δήλωση αφορά ένα ζεύγος κληρονομούμενου – κληρονόμου και μία αιτία κτήσης. Στην περίπτωση που υπάρχει και διαθήκη και εξ αδιαθέτου κληρονομιά, υποβάλλονται δύο χωριστές δηλώσεις.

Με την εισαγωγή του ΑΤΑΚ εμφανίζονται αυτόματα τα στοιχεία από τον ΕΝΦΙΑ. Αν υπάρχει κάποιο λάθος, αυτό δεν διορθώνεται στην εφαρμογή.

Όποιος επιθυμεί να προβεί σε διόρθωση, θα πρέπει να απευθυνθεί στη ΔΟΥ. Για αποκλειστική χρήση που δεν δηλώνεται στο Ε9, για ακίνητα που άλλαξαν κατάσταση μέσα στο έτος ή για περιπτώσεις χωρίς ΑΤΑΚ, χρησιμοποιείται η επιλογή «Χωρίς ΑΤΑΚ» με αναλυτική περιγραφή.

Σε περιοχές με ΚΑΕΚ, ο κωδικός καταχωρείται υποχρεωτικά – αν είναι λανθασμένος, η εφαρμογή εμφανίζει προειδοποιήσεις και η δήλωση δεν ολοκληρώνεται.

Για την απαλλαγή πρώτης κατοικίας, η ομαδοποίηση των ακινήτων είναι καθοριστικής σημασίας: κατοικία, αποθήκη και θέση στάθμευσης δηλώνονται ως ενιαίο σύνολο, ώστε η εφαρμογή να εφαρμόσει αυτόματα τα πρώτα 20 τ.μ. που απαλλάσσονται σε αποθήκη ή θέση στάθμευσης, και τα υπόλοιπα να φορολογηθούν. Όσοι έχουν λάβει παλαιότερα απαλλαγή και την έχουν άρει, πρέπει να επιλέξουν «Απαλλαγή Α’ Κατοικίας άλλη φορά» και να καταχωρίσουν τα στοιχεία της άρσης.

Οι πιο σύνθετες υποθέσεις – ακίνητα εκτός αντικειμενικού συστήματος, αγροτεμάχια με ειδικές αξίες, αιτήματα αναβολής φορολογίας, κινητά που δεν εξασφαλίζουν δόσεις, περιπτώσεις που απαιτούν εγγυητική επιστολή – υποβάλλονται μέσω της «Δήλωσης Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ». Σε αυτές τις περιπτώσεις, η δήλωση δεν εκκαθαρίζεται αυτόματα, αλλά εξετάζεται από υπάλληλο της ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ, ο οποίος προσδιορίζει τον φόρο. Αν μια υπόθεση ξεκινήσει στη ΔΟΥ, όλες οι επόμενες τροποποιητικές δηλώσεις γίνονται υποχρεωτικά από εκεί.

Ο συμβολαιογράφος συμπληρώνει ηλεκτρονικά τη δήλωση μόνο όταν πρόκειται να συνταχθεί πράξη αποδοχής. Έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύει προσωρινά, να διορθώνει, να διαγράφει και να αποστέλλει τη δήλωση στον κληρονόμο για αποδοχή.

Αφού γίνει η αποδοχή, η διαχείρισή του περιορίζεται στην επισύναψη δικαιολογητικών – τα οποία, σε δηλώσεις με συμβόλαιο, τα ανεβάζει αποκλειστικά ο ίδιος – και στην καταχώριση του συμβολαίου. Λάθος σε ακίνητο διορθώνεται μόνο με διαγραφή του αντίστοιχου ΦΥΑΑ.

Οι τροποποιητικές δηλώσεις λειτουργούν ως «νέα έκδοση» της αρχικής, καθώς περιλαμβάνουν πάντα όλα τα στοιχεία, σωστά και λανθασμένα, και ενημερώνονται μόνο τα σημεία που αλλάζουν. Δεν υπάρχει η δυνατότητα «μερικής» τροποποίησης. Αν η τροποποιητική δήλωση δείξει διαφορετικό φόρο, βεβαιώνεται μόνο η διαφορά. Στην περίπτωση που μειωθεί ο φόρος, εκδίδεται ΑΦΕΚ.

Ο φόρος κληρονομιάς πληρώνεται σε έως 12 διμηνιαίες δόσεις (ή 24 για ανήλικους), με ελάχιστο ποσό δόσης τα 500 ευρώ.

Με εφάπαξ εξόφληση στην πρώτη προθεσμία, εφαρμόζεται έκπτωση 5%. Αν η δήλωση αφορά μόνο κινητά και η εφαρμογή κρίνει ότι δεν διασφαλίζεται η πληρωμή σε δόσεις, ο φόρος πρέπει να καταβληθεί μέσα σε τρεις εργάσιμες ημέρες – διαφορετικά, η υπόθεση πρέπει να εξεταστεί από τη ΔΟΥ με εμπράγματη ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή. Οι πληρωμές γίνονται μέσω web banking, χρεωστικής κάρτας ή IRIS, ενώ η πιστωτική κάρτα δεν γίνεται δεκτή.

Ο κληρονόμος ενημερώνεται με μηνύματα στο myAADE για την αποδοχή, την απόρριψη, τον φόρο και τις προθεσμίες πληρωμής. Έχει επίσης τη δυνατότητα να εκτυπώσει τη δήλωση, την πράξη προσδιορισμού, την ταυτότητα οφειλής και, όταν η δήλωση είναι αφορολόγητη ή έχει εξοφληθεί, το πιστοποιητικό του άρθρου 102 (πρώην 105), χωρίς να χρειαστεί να επισκεφθεί τη ΔΟΥ.