Οι πυρκαγιές κάθε χρόνο προκαλούν παγκοσμίως ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το τρέχον έτος αναμένεται να καταγραφεί ως ένα από τα θερμότερα στην ιστορία, με την κατάσταση στην Ευρώπη να είναι τραγική και την Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των έντονων καιρικών φαινομένων που έπληξαν την Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι, προκάλεσαν βραχυπρόθεσμες οικονομικές απώλειες τουλάχιστον 43 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις σε επίπεδο ΕΕ, αυτό το ποσό αναμένεται να αυξηθεί στα 126 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029.

Σύμφωνα με μια ανάλυση που δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους, αλλά βασίζεται σε σχέσεις μεταξύ καιρού και οικονομικών δεδομένων που δημοσιεύθηκαν σε ακαδημαϊκή μελέτη αυτόν τον μήνα, το άμεσο πλήγμα στην οικονομία από ένα μόνο σκληρό καλοκαίρι καύσωνα, ξηρασίας και πλημμυρών ανήλθε στο 0,26% του οικονομικού προϊόντος της ΕΕ το 2024.

Η μεγαλύτερη ζημιά παρατηρήθηκε στην Κύπρο, την Ελλάδα, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία, όπου καθεμία υπέστη βραχυπρόθεσμες απώλειες άνω του 1% της «ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας» (ΑΠΑ) του 2024, ενός δείκτη που μετρά την αξία που παράγεται κατά την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Ακολούθησαν άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία.

Οικονομολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χαρακτήρισαν τα αποτελέσματα ως «συντηρητικά», καθώς δεν έλαβαν υπόψη τις πρωτοφανείς πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη νότια Ευρώπη τον περασμένο μήνα, ούτε την επιδεινούμενη επίδραση ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν την ίδια στιγμή.

Ο Σεχρίς Ουσμάν, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι οι «έγκαιρες εκτιμήσεις» της μελέτης θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να στοχεύσουν στην υποστήριξη ελλείψει επίσημων δεδομένων. «Το πραγματικό κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων έρχεται στην επιφάνεια αργά, επειδή αυτά τα γεγονότα επηρεάζουν ζωές και μέσα διαβίωσης μέσω ενός ευρέος φάσματος καναλιών που εκτείνονται πέρα ​​από τον αρχικό αντίκτυπο».

Οι επιστήμονες προσπαθούν να υπολογίσουν σε ποιο βαθμό η παγκόσμια θέρμανση έχει επιδεινώσει τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυτό το καλοκαίρι. Μελέτες υποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή καθιστά τις πυρκαγιές 40 φορές πιο πιθανές στην Ισπανία και την Πορτογαλία, και 10 φορές πιο πιθανές στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Επιπλέον, ο αριθμός των θανάτων από τον «ήσυχα καταστροφικό» καύσωνα του Ιουνίου εκτιμάται ότι έχει τριπλασιαστεί σε 12 μεγάλες πόλεις λόγω της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη.

Ενώ οι περισσότερες έρευνες σχετικά με το οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής εξετάζουν τις άμεσες επιπτώσεις, όπως οι καταστροφές περιουσιακών στοιχείων ή οι ασφαλισμένες απώλειες, οι συγγραφείς της νέας μελέτης χρησιμοποίησαν ιστορικές σχέσεις μεταξύ του βίαιου καιρού και της οικονομικής παραγωγής για να εξηγήσουν τις επιπτώσεις, όπως οι περιορισμένες ώρες που μπορούν να εργαστούν οι κατασκευαστές κατά τη διάρκεια καύσωνα ή η διακοπή των χρόνων μετακίνησης μετά από ζημιές που προκαλούνται από πλημμύρες στους σιδηροδρόμους.

Ο Stéphane Hallegatte, επικεφαλής οικονομολόγος για το κλίμα στην Παγκόσμια Τράπεζα, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε, στον Guardian ότι επιβεβαίωσε ότι οι ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων ήταν μεγαλύτερες από τις άμεσες επιπτώσεις και διαρκούν περισσότερο από ό,τι φαντάζονται οι άνθρωποι.

«Υποστηρίζω εδώ και πολύ καιρό ότι πρέπει να μετατοπίσουμε την εστίασή μας από τις άμεσες ζημιές από καταστροφές σε ευρύτερες μετρήσεις που αποτυπώνουν έναν πληρέστερο οικονομικό αντίκτυπο, οπότε χαίρομαι πολύ που βλέπω τη μελέτη να κάνει ακριβώς αυτό», είπε.

Ωστόσο, προειδοποίησε ότι χρησιμοποιούνται «ατελείς προσεγγιστικές μεταβλητές» για τον εντοπισμό ακραίων καιρικών φαινομένων, κάτι που πιθανότατα θα οδηγούσε σε υποεκτίμηση του πλήρους κόστους. Η ΑΠΑ δεν κατέγραψε το πλήρες κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων για τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις, πρόσθεσε, ούτε τα οφέλη από τη μείωση της ευπάθειας.

«Ειδικά όταν οι καταστροφές επηρεάζουν φτωχές κοινότητες και ανθρώπους, ο αντίκτυπος στην ΑΠΑ μπορεί να είναι ελάχιστος, επειδή αυτοί οι άνθρωποι είναι φτωχοί», δήλωσε ο Hallegatte. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υποφέρουν».

Ο Gert Bijnens, οικονομολόγος στην Εθνική Τράπεζα του Βελγίου, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι η διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας ήταν ένα από τα σημαντικότερα «κρυφά κόστη» που συνήθως δεν υπολογίζονταν. Μια μελέτη που συνυπέγραψε σχετικά με το κόστος των καταστροφικών πλημμυρών στο Βέλγιο το 2021 διαπίστωσε ότι οι πωλήσεις σε μεταποιητικές εταιρείες μακριά από την καταστροφή μειώθηκαν απότομα εάν είχαν μακροχρόνιους προμηθευτές στις ζώνες των πλημμυρών.

Η αγνόηση τέτοιων επιπτώσεων θα μπορούσε να ανεβάσει τις ζημιές έως και 30%, δήλωσε ο Bijnen.

«Φυσικά, τέτοιες εκτιμήσεις συνοδεύονται από αβεβαιότητα, καθώς βασίζονται σε ιστορικούς μέσους όρους και δεν μπορούν ακόμη να αποτυπώσουν πλήρως τα σύνθετα γεγονότα», πρόσθεσε.

«Αλλά το μεγάλο μήνυμα είναι σαφές: τα ακραία καιρικά φαινόμενα αφήνουν ήδη ένα σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα και οι έμμεσες επιπτώσεις μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικές με την άμεση καταστροφή».