Μια νέα μελέτη μοντελοποίησης, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nature Climate Change», προειδοποιεί για την δραματική αύξηση του ρυθμού εξαφάνισης των παγετώνων σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το τέλος του αιώνα. Η κατάσταση είναι πιο κρίσιμη από ό,τι νομίζουμε.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ETH), εξέτασε πάνω από 200.000 παγετώνες, χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα από μια διεθνή βάση καταγραφής των ορίων τους. Οι επιστήμονες εφάρμοσαν τρία παγκόσμια μοντέλα παγετώνων και ανέπτυξαν τέσσερα διαφορετικά σενάρια υπερθέρμανσης του πλανήτη έως το 2100: αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1,5°C, 2°C, 2,7°C και 4°C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Κάθε σενάριο παρουσιάζει μια δυσοίωνη εικόνα για το μέλλον των παγετώνων.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι η έκταση της απώλειας των παγετώνων συνδέεται άμεσα με το μέγεθος της ανόδου της θερμοκρασίας. Οι συγγραφείς τονίζουν ότι η συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 1,5°C —στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού— θα μπορούσε να οδηγήσει στη διατήρηση περισσότερων από διπλάσιων παγετώνων έως το 2100 σε σύγκριση με ένα σενάριο αύξησης κατά 2,7°C. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 4°C, θα απομείνουν μόλις περίπου 18.000 παγετώνες, ενώ στο πιο αισιόδοξο σενάριο των 1,5°C ο αριθμός τους θα μπορούσε να φτάσει τους 100.000. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: το μέλλον των παγετώνων είναι στα χέρια μας.

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι, με άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5°C, η μέγιστη ετήσια απώλεια παγετώνων θα σημειωθεί γύρω στο 2041, με περίπου 2.000 παγετώνες να εξαφανίζονται κάθε χρόνο. Ωστόσο, σε ένα σενάριο αύξησης κατά 4°C, το αποκορύφωμα αυτής της διαδικασίας μετατίθεται στο 2055, με τις ετήσιες απώλειες να ενδέχεται να φτάσουν έως και τους 4.000 παγετώνες, λόγω της εντονότερης συρρίκνωσης της επιφάνειας και του όγκου τους. Η επιτάχυνση της απώλειας είναι ανησυχητική.

Ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι οι περιοχές που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό μικρών παγετώνων, σε σχετικά χαμηλά υψόμετρα ή κοντά στον ισημερινό. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Άλπεις, ο Καύκασος, τα Βραχώδη Όρη, καθώς και τμήματα των Άνδεων και ορισμένες αφρικανικές οροσειρές σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πάνω από τους μισούς παγετώνες αυτών των περιοχών ενδέχεται να χαθούν μέσα στα επόμενα 10 έως 20 χρόνια. Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά.

Ειδικά για τις Άλπεις, τα σενάρια είναι εφιαλτικά. Αν οι σημερινές κλιματικές πολιτικές οδηγήσουν σε άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2,7 βαθμούς Κελσίου, υπολογίζεται ότι έως το 2100 θα απομείνουν στην κεντρική Ευρώπη περίπου 110 παγετώνες, δηλαδή μόλις το 3% του σημερινού αριθμού. Σε ένα ακόμη πιο ζοφερό σενάριο αύξησης κατά 4 βαθμούς Κελσίου, ο αριθμός αυτός θα περιοριστεί περίπου στους 20 παγετώνες, ποσοστό γύρω στο 1%. Ακόμη και στην πιο αισιόδοξη εκδοχή, με συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί μόνο το 12% των αλπικών παγετώνων, περίπου 430, έως το τέλος του αιώνα. Οι Άλπεις αναμένεται να φτάσουν στο μέγιστο επίπεδο απωλειών ήδη την περίοδο 2033–2041, συνεχίζοντας μια τάση που έχει καταγραφεί και στο παρελθόν. Σύμφωνα με προηγούμενα στοιχεία των ερευνητών, περισσότεροι από 1.000 παγετώνες εξαφανίστηκαν στην Ελβετία μεταξύ 1973 και 2016. Μια ολόκληρη εποχή χάνεται μπροστά στα μάτια μας.

Αντίθετα, περιοχές με πολύ μεγαλύτερους παγετώνες, όπως η Γροιλανδία και η Ανταρκτική, εκτιμάται ότι θα δουν την κορύφωση της απώλειας παγετώνων αργότερα μέσα στον αιώνα.

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν με έμφαση ότι η συρρίκνωση και εξαφάνιση των παγετώνων δεν θα επηρεάσει μόνο το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τα οικοσυστήματα, τους υδάτινους πόρους, την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και την οικονομική δραστηριότητα πολλών περιοχών. Η απώλεια των παγετώνων απειλεί άμεσα τη ζωή μας.