Επίσημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε shutdown για πρώτη φορά μετά από σχεδόν επτά χρόνια, μια κατάσταση που είχε επαναληφθεί ξανά επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ. Η λειτουργία πολλών βασικών ομοσπονδιακών υπηρεσιών έχει διακοπεί, καθώς Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί δεν κατέληξαν σε συμφωνία για το νομοσχέδιο που θα χρηματοδοτούσε τις κυβερνητικές υπηρεσίες από τον Οκτώβριο και έπειτα.

Οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου μετά τη νίκη Τραμπ το 2024, δηλαδή τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Ωστόσο, για την έγκριση του νομοσχεδίου δαπανών στη Γερουσία, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα χρειάζεται 60 ψήφους, κάτι που σημαίνει ότι απαιτείται και η συναίνεση Δημοκρατικών γερουσιαστών.

Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται η υγειονομική περίθαλψη. Οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται στις περικοπές δαπανών για τις κυβερνητικές υπηρεσίες υγείας, ζητούν την αναίρεση των περικοπών στο Medicaid και την παράταση των κρατικών επιδοτήσεων για την ασφάλιση υγείας. Γενικότερα, θεωρούν ότι το νομοσχέδιο δυσχεραίνει την πρόσβαση των Αμερικανών στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Με την παρούσα πολιτική κατάσταση, οι Δημοκρατικοί έχουν περιορισμένα πολιτικά εργαλεία για να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα. Χωρίς πλειοψηφία σε κανένα σώμα του Κογκρέσου, η αντιπολίτευση συχνά υποχωρεί, ειδικά σε περιπτώσεις ομοσπονδιακού shutdown, που στο παρελθόν έχει διαρκέσει από λίγες ώρες έως και εβδομάδες.

Ένα ομοσπονδιακό shutdown δεν είναι πρωτοφανές. Τα τελευταία 40 χρόνια έχουν σημειωθεί 15 shutdowns, με το μεγαλύτερο σε διάρκεια (35 ημέρες) να συμβαίνει επί της πρώτης θητείας Τραμπ.

Το αδιέξοδο αναμένεται να τερματιστεί όταν το Κογκρέσο ψηφίσει τον νόμο για τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών, πράγμα που σημαίνει ότι μία ή και οι δύο πλευρές θα κάνουν υποχωρήσεις.

Ωστόσο, αυτή τη φορά, η διακοπή λειτουργίας των ομοσπονδιακών υπηρεσιών έρχεται σε μια τεταμένη πολιτική συγκυρία, όπου η κυβέρνηση Τραμπ προβαίνει σε χιλιάδες απολύσεις στο αμερικανικό Δημόσιο.

Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, αν και κατηγορεί τους Δημοκρατικούς ότι "θέλουν να κλείσουν τα πάντα", έχει αφήσει να εννοηθεί ότι το πολιτικό αδιέξοδο θα του δώσει την ευκαιρία να προχωρήσει σε ακόμη περισσότερες περικοπές σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες που θεωρεί ότι είναι πιο κοντά στην ατζέντα του Δημοκρατικού Κόμματος.

«Κατά τη διάρκεια του shutdown μπορούμε να κάνουμε πράγματα που είναι μη αναστρέψιμα, που είναι άσχημα για αυτούς και μη αναστρέψιμα από αυτούς, όπως να απολύσουμε μεγάλο αριθμό ανθρώπων και να καταργήσουμε προγράμματα που τους αρέσουν. Παίρνουν ένα ρίσκο με το shutdown», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος.

Έξι μήνες πριν, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τσακ Σούμερ είχε δηλώσει ότι "ένα shutdown θα έδινε στον Ντόναλντ Τραμπ το ελεύθερο να καταστρέψει ζωτικές κυβερνητικές υπηρεσίες με πολύ ταχύτερο ρυθμό".

Λίγες ημέρες πριν, ο Ράσελ Βοτ, διευθυντής του προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, έδωσε εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να εξετάσουν το ενδεχόμενο μαζικών απολύσεων σε περίπτωση shutdown.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Βοτ, οι μόνες υπηρεσίες που θα συνέχιζαν να λειτουργούν κανονικά είναι εκείνες που έλαβαν χρήματα από το «One Big Beautiful Bill» του Τραμπ, το πακέτο των 4,1 τρισ. δολαρίων που ψήφισε το Κογκρέσο τον Ιούλιο. Τα υπουργεία Άμυνας και Εσωτερικής Ασφάλειας ήταν οι κύριοι δικαιούχοι.

Η Washington Post σχολίασε ότι ο Λευκός Οίκος προετοιμάζεται για την αναδιαμόρφωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στο δόγμα Τραμπ και υπό την καθοδήγηση του Ράσελ Βοτ. «Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση που θα έχει προσανατολιστεί δραματικά προς την άμυνα, την αντιμεταναστευτική πολιτική και την επιβολή του νόμου», ανέφερε η εφημερίδα.

Πριν από έξι μήνες, ο Τσακ Σούμερ είχε δηλώσει ότι «Σε περίπτωση shutdown, η κυβέρνηση Τραμπ θα είχε πλήρη εξουσία να κρίνει ολόκληρες υπηρεσίες, προγράμματα και προσωπικό “μη απαραίτητα”, απολύοντας υπαλλήλους χωρίς καμία υπόσχεση ότι θα επαναπροσληφθούν. Ενα shutdown θα έδινε στον Ντόναλντ Τραμπ, στον Ελον Μασκ, στο DOGE και στον Ράσελ Βοτ τα κλειδιά της πόλης, της πολιτείας και της χώρας. Θα τους έδινε το ελεύθερο να καταστρέψουν ζωτικές κυβερνητικές υπηρεσίες με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι κάνουν τώρα».

Πλέον, ο Σούμερ έχει διαφορετική άποψη, λέγοντας ότι το «One Big Beautiful Bill» άλλαξε τα δεδομένα. Ωστόσο, η αλλαγή στάσης του Σούμερ έρχεται με φόντο εσωτερικές πιέσεις από το Δημοκρατικό Κόμμα για μια πιο μάχιμη αντιπολίτευση στον Τραμπ, καθώς και τη σφοδρή κριτική που δέχθηκε όταν δεν επέτρεψε το shutdown τον περασμένο Μάρτιο.

«Ο κατευνασμός στον Τραμπ δεν τελειώνει ποτέ», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Πίτερ Γουέλτς. «Το έχουμε δει αυτό με τα πανεπιστήμια, με τα δικηγορικά γραφεία, με τους εισαγγελείς. Υπάρχει λοιπόν ένα σημείο στο οποίο πρέπει απλώς να του αντισταθείς; Νομίζω ότι υπάρχει».

Ένα δημοσίευμα του Wired σχολιάζει ότι «η απογοήτευση για την ηγεσία του Σούμερ φουντώνει στα παρασκήνια, καθώς το κόμμα αρχίζει να κοιτάζει προς μια μετά Σούμερ εποχή». Επικαλούμενο πηγές από το Δημοκρατικό Κόμμα, αναφέρει ότι ασκείται κριτική για το γεγονός ότι ο Σούμερ απέτρεψε ένα shutdown τον Μάρτιο «χωρίς να πάρει κυριολεκτικά τίποτα σε αντάλλαγμα».

Σύμφωνα με τη Washington Post, το shutdown θα προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις στους Δημοκρατικούς, οι οποίοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με πίεση από τους συμμάχους τους στα συνδικάτα δημοσίων υπαλλήλων, αφότου εργαζόμενοι απολυθούν και άλλοι αναγκαστούν να δουλεύουν αμισθί. Ενώ οι Δημοκρατικοί του Κογκρέσου μέχρι στιγμής εμφανίζονται ως επί το πλείστον συσπειρωμένοι γύρω από την απαίτηση για παράταση των επιδοτήσεων στον υγειονομικό τομέα που λήγουν στο τέλος του έτους, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η ενότητα του κόμματος θα αντέξει, σημειώνει η εφημερίδα.