Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ασταμάτητα, απειλεί να απολύσει τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, ενώ άλλοι στέκονται στη γωνία, έτοιμοι να εκτοξεύσουν κριτική με την ελπίδα να τον διαδεχθούν. Και σαν να μην έφταναν αυτά, δύο διοικητές της Fed τόλμησαν να αντιταχθούν στην απόφαση της περασμένης εβδομάδας να διατηρήσουν σταθερά τα επιτόκια – μια πρωτοφανής πολλαπλή διαφωνία που είχε να συμβεί από το μακρινό 1993!

Ας μην παρασυρθούμε, ωστόσο, από το θεατράλε δράμα. Όσον αφορά τον ουσιαστικό τρόπο με τον οποίο η Fed διαχειρίζεται την οικονομία, πρόκειται κυρίως για μια φουρτούνα σε μια κουταλιά νερό. Η αλήθεια είναι ότι ο Τραμπ έχει πολύ λιγότερη επιρροή στον Πάουελ από ό,τι φαίνεται.

Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ξεκαθαρίσει ότι ο πρόεδρος της Fed δεν μπορεί να απολυθεί παρά μόνο αν υπάρχει «λόγος» – ένα σημαντικό εμπόδιο που οι υπερβάσεις κόστους ανακαίνισης που έχει κατά καιρούς επικαλεστεί ο πρόεδρος, απλά δεν πληρούν. Ο Πάουελ, αταλάντευτος, σκοπεύει να εκτίσει τη θητεία του μέχρι τον Μάιο του 2026, και ίσως μάλιστα να παραμείνει περαιτέρω ως διοικητής. Αυτός, και όχι ο Τραμπ, είναι ο πραγματικός κυρίαρχος της Fed.

Ακόμα κι αν κάποιος διαδεχθεί τον Πάουελ, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υπακούσει τυφλά στις εντολές του Τραμπ μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του. Αν πιεστεί να μειώσει τα επιτόκια, παραβιάζοντας κατάφωρα την εντολή της Fed, ο πρόεδρος της Fed έχει κάθε δικαίωμα να αρνηθεί. Και σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει πρώτα να πείσει την πανίσχυρη επιτροπή χάραξης πολιτικής, την Federal Open Market Committee (FOMC). Ο Τραμπ, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα καταφέρει να χειραγωγήσει τη FOMC: Θα ήταν πραγματικά έκπληξη αν του δοθεί η ευκαιρία να διορίσει περισσότερα από δύο ή τρία μέλη κατά τη διάρκεια της τρέχουσας προεδρικής θητείας.

Η διπλή διαφωνία από τους διοικητές Μισέλ Μπόουμαν και Κρίστοφερ Γουόλερ είναι υπερβολικό να θεωρηθεί ως βαθύ ρήγμα εντός της Fed. Και τα 19 μέλη της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC), η οποία έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη χάραξη πολιτικής, προσδοκούν μείωση των επιτοκίων τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τις δικές τους οικονομικές προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν τον Ιούνιο. Η διαφωνία τους έγκειται απλώς στο χρονοδιάγραμμα και την έκταση των μειώσεων αυτών. Οι διαφωνίες αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό, λαμβάνοντας υπόψη τη «σύμπτωση» ότι προέρχονται από τα μόνα δύο μέλη που διορίστηκαν από τον ίδιο τον Τραμπ.

Η επιρροή του προέδρου της Fed στην FOMC είναι λεπτή αλλά πολύπλευρη. Ο πρόεδρος καθορίζει την ημερήσια διάταξη των συνεδριάσεων, επιλέγει τα θέματα (αν και όχι τα συμπεράσματα) ειδικών αναλύσεων του προσωπικού που εξετάζονται στις συνεδριάσεις, καθορίζει τις αρμοδιότητες των επιτροπών για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και ασκεί έλεγχο στους ανθρώπινους πόρους του Διοικητικού Συμβουλίου. Όταν οι διαφορές στη νομισματική πολιτική είναι μικρές, τα μέλη έχουν κάθε λόγο να παραμένουν πιστά στον πρόεδρο. Όσο μεγαλύτερη είναι η εμπειρογνωμοσύνη και η αξιοπιστία του προέδρου, τόσο πιο πρόθυμα θα είναι τα μέλη να τον ακολουθήσουν. Κατά τη διάρκεια της φρενίτιδας των dotcom τη δεκαετία του 1990, για παράδειγμα, συμμορφώθηκαν με την κρίση του τότε προέδρου της Fed Άλαν Γκρίνσπαν, ο οποίος πίστευε ακράδαντα ότι η αύξηση της παραγωγικότητας θα κρατούσε τον πληθωρισμό υπό έλεγχο, επειδή εμπιστεύονταν απόλυτα την εμπειρία του ως διακεκριμένου οικονομικού αναλυτή.

Οι ψηφοφόροι της FOMC συνήθως δεν διαφωνούν ως προς το χρονοδιάγραμμα και το μέγεθος των μέτρων, όταν συμφωνούν με τη γενική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής. Περισσότερες από μία ή δύο διαφωνίες συνήθως υποδηλώνουν βαθύτερες διαφωνίες και μπορούν να απειλήσουν την επιρροή του προέδρου τόσο εντός όσο και εκτός της επιτροπής. Σπάνια ένας πρόεδρος της Fed θα προσπαθούσε να επιβάλει μια απόφαση όταν υπάρχει έντονη αντίθεση από περισσότερα από 2 ή 3 μέλη – αν και αυτό εξαρτάται πάντα από τα κίνητρα των διαφωνούντων. Προσωπικά, θεωρώ τις δύο διαφωνίες της περασμένης εβδομάδας ως μια ειδική περίπτωση που αντικατοπτρίζει την έντονη επιθυμία του Γουόλερ να διαδεχθεί τον Πάουελ και το «ευχαριστώ» της Μπόουμαν στον Τραμπ για το διορισμό της ως αντιπροέδρου της Fed για την εποπτεία. Αμφιβάλλω ότι οι διαφωνίες αυτές κατάφεραν να μειώσουν το γόητρο του Πάουελ.

Έχω ασκήσει σκληρή κριτική στην Fed στο παρελθόν – για το ελαττωματικό πλαίσιο νομισματικής πολιτικής της για το 2020 και για την αποτυχία της να λάβει σωστά υπόψη το κόστος και τα οφέλη της ποσοτικής χαλάρωσης, μεταξύ άλλων. Αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι οι επιθέσεις από τους πιθανούς διαδόχους του Πάουελ πάνε πολύ μακριά.

Οι κατηγορίες για «παρέκκλιση εντολής» υπερεκτιμούν τα στοιχεία: η πολιτική της Fed για την κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα, παρέμεινε πάντοτε εντός της βασικής αποστολής της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, εστιάζοντας στον τρόπο με τον οποίο οι φυσικές καταστροφές ενδέχεται να προκαλέσουν απώλειες περιουσίας και να απομονώσουν περιουσιακά στοιχεία. Η ιδέα του «σπασίματος αυγών» για την επίτευξη «αλλαγής καθεστώτος» είναι εντελώς κακόβουλη, δεδομένης της ακλόνητης δέσμευσης των αξιωματούχων και του προσωπικού της Fed να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο από άποψη χρόνου, προσπάθειας και δημιουργικότητας για την επίτευξη των στόχων της κεντρικής τράπεζας (μια αφοσίωση της οποίας είχα προσωπικά την τιμή να είμαι μάρτυρας ως πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης).

Τα επιτεύγματα της Fed στη σταθεροποίηση των αγορών κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας Covid, καθώς και στη μείωση του πληθωρισμού, αποφεύγοντας παράλληλα την ύφεση τα τελευταία χρόνια, αξίζουν αναμφίβολα επαίνους και όχι απαξίωση. Θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από το τελευταίο κύμα επιθέσεων για να υπονομευτεί η ανεξαρτησία που είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρηθεί αυτό το ιστορικό.

* Ο Μπιλ Ντάντλεϊ είναι ένας έγκριτος αρθρογράφος του Bloomberg Opinion. Υπηρέτησε ως πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, είναι μη εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ελβετικής τράπεζας UBS και μέλος του συμβουλευτικού συμβουλίου της Coinbase Global.

Τι πιστεύετε; Μπορούν οι επιθέσεις αυτές να επηρεάσουν πραγματικά την ανεξαρτησία της Fed;