Γάζα: ΟΗΕ εγκρίνει διεθνή δύναμη υπό αμερικανική πίεση – Αντιδράσεις και διαφωνίες
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, έπειτα από ψηφοφορία, ενέκρινε το σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για την ανάπτυξη διεθνούς ένοπλης δύναμης (Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης - ISF). Η απόφαση ελήφθη υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, η οποία προειδοποιούσε για τον κίνδυνο επανέναρξης του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Δεκατρία κράτη μέλη του ΣΑ υπερψήφισαν το κείμενο, το οποίο ο αμερικανός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη Μάικ Γουόλτς χαρακτήρισε «ιστορικό και εποικοδομητικό». Η Ρωσία και η Κίνα απείχαν από την ψηφοφορία.
Το αμερικανικό κείμενο, το οποίο τροποποιήθηκε μετά από διαπραγματεύσεις, «ενστερνίζεται» το σχέδιο του αμερικανού προέδρου Τραμπ. Το σχέδιο επέτρεψε την εφαρμογή μιας εύθραυστης κατάπαυσης του πυρός στις 10 Οκτωβρίου στον παλαιστινιακό θύλακα, όπου για πάνω από δύο χρόνια μαίνονταν συγκρούσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, ξεκινώντας από την έφοδο του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Η αντίδραση της Χαμάς στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας ήταν άμεση. Απέρριψε την ψήφιση του σχεδίου ψηφίσματος που υπέβαλαν οι ΗΠΑ για την έγκριση της Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης στη Γάζα, υποστηρίζοντας ότι «δεν ανταποκρίνεται στα δικαιώματα και τα αιτήματα των Παλαιστινίων, ευνοεί την ισραηλινή κατοχή και επιδιώκει να επιβάλει διεθνή κηδεμονία στον θύλακα, στην οποία αντιτίθενται οι Παλαιστίνιοι και οι παρατάξεις της αντίστασης». Σε μακροσκελή ανάρτησή της στο Telegram, η ομάδα ανέφερε ότι «το ψήφισμα επιβάλλει έναν διεθνή μηχανισμό κηδεμονίας στη Λωρίδα της Γάζας, τον οποίο ο λαός μας και οι παρατάξεις του απορρίπτουν».
Συνεχίζει, υποστηρίζοντας ότι «η ανάθεση στη διεθνή δύναμη καθηκόντων και ρόλων εντός της Λωρίδας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένου του αφοπλισμού της αντίστασης, την αφαιρεί από την ουδετερότητά της και την μετατρέπει σε εμπλεκόμενο μέρος της σύγκρουσης υπέρ της κατοχής». Παράλληλα, υποστηρίζει ότι «οποιαδήποτε διεθνής δύναμη, εφόσον συσταθεί, πρέπει να αναπτύσσεται μόνο στα σύνορα για να διαχωρίζει τις δυνάμεις, να επιβλέπει την κατάπαυση του πυρός και πρέπει να βρίσκεται πλήρως υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ». Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters, υποστηρίζει ότι «η αντίσταση κατά του Ισραήλ με κάθε μέσο είναι νόμιμη», και αρνείται να αφοπλιστεί.
Νωρίτερα, ένας εκπρόσωπος της Χαμάς δήλωσε στο Al Jazeera ότι η ομάδα θα απορρίψει τον ξένο έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, αναλυτές και Παλαιστίνιους από όλη τη Γάζα, η μείωση της εγκληματικότητας και η συνεχιζόμενη υποστήριξη της ένοπλης αντίστασης κατά του Ισραήλ επέτρεψαν στη Χαμάς να ανασυγκροτήσει την εικόνα της και να ασκήσει αυστηρότερο έλεγχο στην περιοχή, όπως μετέδωσε η Wall Street Journal.
Ένας σημαντικός λόγος για την άνοδο της δημοτικότητας της Χαμάς είναι η ασφάλεια. Τον περασμένο μήνα, καθώς ξεκινούσε η εκεχειρία και οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρονταν, οι μαχητές της Χαμάς επανεμφανίστηκαν στους δρόμους ως δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας. Ενώ πολλοί κάτοικοι της Γάζας είχαν αρνητική άποψη για την «τρομοκρατική οργάνωση», όπως έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ, έχουν πλέον καλωσορίσει τη μείωση της εγκληματικότητας και των λεηλασιών.
Σήμερα, η Χαμάς ελέγχει περίπου το 47% της Γάζας, την περιοχή δυτικά της λεγόμενης κίτρινης γραμμής που σηματοδοτεί το όριο αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων σύμφωνα με την πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ. Η άλλη πλευρά της κίτρινης γραμμής, περίπου το 53% του θύλακα, ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό. Η αύξηση της υποστήριξης των Παλαιστινίων προς τη Χαμάς θα μπορούσε να περιπλέξει τις προσπάθειες για τη μετάβαση του σχεδίου Τραμπ στη δεύτερη φάση, η οποία απαιτεί από τη Χαμάς να αφοπλιστεί και να παραιτηθεί από κάθε ρόλο σε μια μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας, σε αντάλλαγμα για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και την αντικατάστασή τους από μια διεθνή δύναμη ασφαλείας.
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν τη μακροπρόθεσμη διαίρεση της Γάζας σε μια «πράσινη ζώνη» υπό ισραηλινό και διεθνή στρατιωτικό έλεγχο, όπου θα ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, και μια «κόκκινη ζώνη» που θα παραμείνει ερείπια, αναφέρει ο Guardian, επικαλούμενος στρατιωτικά έγγραφα των ΗΠΑ. Ξένες δυνάμεις θα αναπτυχθούν αρχικά μαζί με Ισραηλινούς στρατιώτες στην ανατολική Γάζα, αφήνοντας την κατεστραμμένη λωρίδα χωρισμένη από την τρέχουσα «κίτρινη γραμμή» που ελέγχεται από το Ισραήλ.
Ωστόσο, την παραμονή της ψηφοφορίας στον ΟΗΕ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε τη σθεβαρή αντίθεση της κυβέρνησής του στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το εάν το Ισραήλ θα επιτρέψει την εφαρμογή των προτάσεων που έχουν επιβληθεί πλέον από τον ΟΗΕ.
Σύμφωνα με τον Urban Coningham, αναλυτή του think tank άμυνας και ασφάλειας του Royal United Services Institute με έδρα το Λονδίνο, η απόφαση του Συμβουλίου ασφαλείας είναι κρίσιμη για την εφαρμογή της δεύτερης φάσης, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του σχεδίου Τραμπ – με την επιστροφή των ομήρων και την ανταλλαγή κρατουμένων – κι αυτό επειδή «δίνει νομιμότητα και εντολή» για την ανάπτυξη της Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης. Με βάση αυτό το νομικό προηγούμενο, θα υπάρξει ένα αίσθημα ασφάλειας για τις χώρες που συνεισφέρουν στις ένοπλες δυνάμεις και στην ανθρωπιστική βοήθεια (συμπεριλαμβανομένων τροφίμων και στέγης σε 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους). Το ψήφισμα καθορίζει επίσης δραστηριότητες για τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης, όπως η εργασία για την αποστρατιωτικοποίηση της Λωρίδας της Γάζας, παρόλο που το είδος της αποστρατιωτικοποίησης δεν αναφέρεται και «ο ορισμός της παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί».
Η σύσταση της πολυεθνικής δύναμης, αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα. Ήδη ο Βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας δήλωσε στο BBC ότι η χώρα του δε θα αποστείλει στρατεύματα στη Γάζα. Ταυτόσημη στάση υιοθετούν και τα ΗΑΕ, όπως δήλωσε προχθές (10/11) ειδικός σύμβουλος της εμιρατινής κυβέρνησης σε συνέδριο στο Αμπού Ντάμπι. Παράλληλα, η κυβέρνηση Νετανιάχου αποκλείει οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Γάζα, ενώ παρατηρείται απροθυμία συμμετοχής στην πολυεθνική δύναμη από χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Ινδονησία και το Μαρόκο, που αρχικά εξέταζαν θετικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Χωρίς τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης, είναι πολύ δύσκολο να παραδοθεί και να διανεμηθεί η βοήθεια στη Λωρίδα, καθώς και να ξεκινήσουν οι προσπάθειες ανοικοδόμησης από το Συμβούλιο Ειρήνης. Επομένως, αυτό είναι ένα απαραίτητο πρώτο βήμα για το μέλλον της Γάζας, τονίζει ο Urban Coningham στον Guardian.