Η Παλαιστίνια ποιήτρια Φεντά Ζεγιάντ παρέμεινε όσο περισσότερο μπορούσε στο σπίτι της στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι, στα δυτικά της πόλης της Γάζας. Υπόφερε τους εκκωφαντικούς ήχους των εκρήξεων και το έδαφος να τρέμει κάτω από τα πόδια της, ενώ ο ισραηλινός στρατός βομβάρδιζε και κατεδάφιζε περιοχές. Η ελπίδα της για ένα «θαύμα» για να αποφύγει τον εκτοπισμό έσβησε όταν οι βόμβες έπεσαν στον δρόμο της. Τότε, ακολούθησε το καραβάνι των απελπισμένων που εγκατέλειπαν την πόλη.

«Αυτή τη φορά δεν θα υπάρξει επιστροφή στη Γάζα», δήλωσε η Ζεγιάντ, που πλέον βρίσκεται στην Ντεΐρ αλ-Μπαλάχ. «Εάν ποτέ επιστρέψω, ξέρω ότι δεν θα είναι η ίδια πόλη που γνώριζα. Ηδη το μεγαλύτερο μέρος έχει μετατραπεί σε συντρίμμια». Οι επανειλημμένοι βομβαρδισμοί και οι επιθέσεις με τεθωρακισμένα έχουν ισοπεδώσει τη Λωρίδα της Γάζας, μετατρέποντας μεγάλο μέρος της σε ερείπια και καταστρέφοντας αγροτικές εκτάσεις και ολόκληρα οικοσυστήματα.

Οι Financial Times εκτιμούν ότι θα χρειαστούν δεκαετίες και δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την αποκατάσταση των ζημιών.

Η διεθνής κοινότητα εστιάζει στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για ειρήνευση και ανοικοδόμηση, το οποίο υποστηρίζεται από το Ισραήλ, τη Δύση και αραβικές ηγεσίες. Όλοι αναμένουν την απάντηση της Χαμάς. Ακόμα κι αν υιοθετηθεί αυτό το σχέδιο και τηρηθεί η κατάπαυση του πυρός, θα μπορούσε να κοστίσει δισεκατομμύρια δολάρια και να χρειαστούν πολλά χρόνια για τον καθαρισμό των 54 εκατομμυρίων τόνων συντριμμιών και την ανοικοδόμηση των υποδομών.

Πολλοί κάτοικοι της Γάζας φοβούνται ότι η καταστροφή αποτελεί το προοίμιο της απέλασής τους, παρά τις διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ περί μη αναγκαστικού εκτοπισμού. Ισραηλινοί αξιωματούχοι μιλούν για «εθελοντική μετανάστευση», καθώς η πατρίδα τους έχει καταστεί μη κατοικήσιμη.

Σύμφωνα με εκτίμηση του ΟΗΕ, το 78% των κτιρίων στη Λωρίδα της Γάζας έχει υποστεί ζημιές, ενώ πάνω από τα μισά έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Το 90% των σχολείων έχει καταστραφεί ή υποστεί σοβαρές ζημιές, και κανένα πανεπιστήμιο δεν έχει μείνει όρθιο. Περισσότερο από το 80% του εδάφους έχει πια ενταχθεί σε ισραηλινές στρατιωτικές ζώνες αποκλεισμού ή καλύπτεται από εντολές αναγκαστικής εκτόπισης. Περίπου οι μισές από αυτές τις περιοχές εκτιμάται ότι έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) αποκαλύπτει ότι το 98,5% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων είναι είτε κατεστραμμένες είτε αδύνατο να προσεγγισθούν. Από τα 150 τετραγωνικά χιλιόμετρα καλλιεργήσιμης γης, λιγότερα από 2,5 είναι πλέον διαθέσιμα για καλλιέργεια. Επίσης, περίπου το 83% των αρδευτικών πηγαδιών και δεξαμενών έχει καταστραφεί και ο αριθμός των ζώων έχει μειωθεί δραματικά.

Ο Νιλ Μάρσλαντ, ανώτερος τεχνικός υπάλληλος της FAO, εξηγεί ότι η καταστροφή των γεωργικών εκτάσεων οφείλεται στην καύση των καλλιεργειών, την εκρίζωση των δέντρων, τους βομβαρδισμούς και τη μόλυνση από τις κατεστραμμένες υποδομές αποχέτευσης. Οι κινήσεις των τανκς έχουν καταστρέψει το χώμα, καθιστώντας αδύνατη την αγροτική παραγωγή.

Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι σε κάθε τετραγωνικό μέτρο στη Γάζα υπάρχουν κατά μέσον όρο 383 κιλά μπάζα. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύγκρουση έχει μολύνει το έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα», λέει ο Μάρσλαντ. «Ωστόσο, πριν από οποιαδήποτε αποκατάσταση του εδάφους και του νερού, πρέπει να απομακρυνθούν τα συντρίμμια». Ενώ πολλοί κάτοικοι της Γάζας ήταν εξαρτημένοι από την επισιτιστική βοήθεια πριν από τον πόλεμο, το 15% των θερμίδων προερχόταν από την εγχώρια παραγωγή. Σήμερα, έχει επιβιώσει μόνο το 1,4% των πουλερικών, το 3,8% των βοοειδών και το 26% των προβάτων. «Η γεωργία δεν ήταν σημαντική μόνο για την τροφή, αλλά και για τα μέσα διαβίωσης», εξηγεί.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε ότι θα χρειαστούν περίπου 53 δισ. δολάρια για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν κατά το πρώτο έτος του πολέμου έως τον Οκτώβριο του 2024. Οι κατεστραμμένες εκτάσεις, ωστόσο, έχουν διευρυνθεί περαιτέρω έκτοτε.