Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Γαλλίας από τον οίκο Fitch την Παρασκευή (12.9.2025) σε A+ από AA-, αντανακλά δυσοίωνες προοπτικές για τη δημοσιονομική εξυγίανση, ακόμη και μετά τις προεδρικές εκλογές του 2027. Πλέον, η αξιολόγηση της Fitch για τη Γαλλία είναι η χαμηλότερη μεταξύ των μεγάλων διεθνών οίκων, μόλις έξι επίπεδα πάνω από την κατηγορία "junk", σύμφωνα με το Bloomberg.

Η Fitch αιτιολογεί την υποβάθμιση με το αυξανόμενο δημόσιο χρέος της Γαλλίας, το οποίο περιορίζει την ικανότητα αντίδρασης σε νέα οικονομικά σοκ. Η εξέλιξη αυτή έρχεται μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαϊρού, καθώς το κοινοβούλιο απέρριψε τα σχέδια για την αντιμετώπιση του μεγαλύτερου δημοσιονομικού ελλείμματος στην ευρωζώνη.

Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση του προέδρου της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Bundesbank), Γιόακιμ Νάγκελ, σε ερώτηση σχετικά με το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του προγράμματος TPI (Transmission Protection Instrument) από την ΕΚΤ για τη στήριξη της Γαλλίας. Ο Νάγκελ δήλωσε: "Ο γενικός κανόνας είναι: Οι υπερβολικά υψηλοί λόγοι ελλείμματος και χρέους δημιουργούν προβλήματα. Κάθε χώρα θα πρέπει να έχει συμφέρον να μειώσει το έλλειμμά της σε βιώσιμο επίπεδο, ώστε να αποφύγει να καταλήξει σε μια κατάσταση όπου οι χρηματοπιστωτικές αγορές αμφισβητούν τη βιωσιμότητα του εθνικού χρέους. Έχω την εντύπωση ότι αυτό το μάθημα έχει γίνει ουσιαστικά κατανοητό. Τα τελευταία χρόνια ήταν σίγουρα δύσκολα: η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι πολιτικές κρίσεις – οι σχετικές δημοσιονομικές προκλήσεις ήταν σημαντικές. Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει τρόπος για μια κυβέρνηση να αποφύγει την επίλυση του προβλήματος του ελλείμματος".

Το TPI είναι ένα εργαλείο της ΕΚΤ που μπορεί να ενεργοποιηθεί για την αντιμετώπιση αδικαιολόγητης δυναμικής της αγοράς που απειλεί τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στην ευρωζώνη, επιτρέποντας αγορές τίτλων σε χώρες που αντιμετωπίζουν επιδείνωση των συνθηκών χρηματοδότησης.

Σε αυτές τις συνθήκες, ο Σεμπαστιάν Λεκορνί ανέλαβε πρωθυπουργός στις 10.9.2025 με εντολή του Προέδρου Μακρόν να διαβουλευτεί με την αντιπολίτευση για τον προϋπολογισμό. Ο νέος πρωθυπουργός υπόσχεται αλλαγές στη μέθοδο διαπραγμάτευσης, μετά την απόρριψη του σχεδίου της προηγούμενης κυβέρνησης για μείωση του ελλείμματος στο 4,6% του ΑΕΠ από το αναμενόμενο 5,4%.

Ωστόσο, οι βουλευτές δεν δείχνουν προθυμία για συμβιβασμό, με πολλούς να ζητούν πρόωρες εκλογές, ενώ κάποιοι απαιτούν την παραίτηση του Μακρόν πριν από το 2027, κάτι που ο ίδιος έχει αποκλείσει.

Η Fitch δήλωσε ότι η ήττα της κυβέρνησης σε ψήφο εμπιστοσύνης δείχνει τον αυξημένο κατακερματισμό και την πόλωση της πολιτικής σκηνής. "Από τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στα μέσα του 2024, η Γαλλία είχε τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις", ανέφερε, προσθέτοντας ότι αυτή η αστάθεια αποδυναμώνει την ικανότητα για ουσιαστική δημοσιονομική εξυγίανση και καθιστά απίθανη τη μείωση του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ έως το 2029.

Η Fitch προειδοποίησε επίσης ότι η περίοδος πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027 θα περιορίσει περαιτέρω το περιθώριο για δημοσιονομική εξυγίανση και βλέπει μεγάλη πιθανότητα το πολιτικό αδιέξοδο να συνεχιστεί και μετά τις εκλογές.

Ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών Έρικ Λόμπαρντ σχολίασε ότι ο νέος πρωθυπουργός έχει ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τις πολιτικές δυνάμεις για την έγκριση του προϋπολογισμού και τη συνέχιση των προσπαθειών για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών.

Η Γαλλία έχει ιστορικό αποτυχιών στην επίτευξη των στόχων μείωσης του ελλείμματος και δυσκολεύεται να περιορίσει τις δαπάνες και την εξάρτηση από το χρέος μετά τις κρίσεις. Η Fitch αναμένει ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Γαλλίας θα παραμείνουν πάνω από το 5% του ΑΕΠ το 2026-2027 και προβλέπει πιο ήπιο πακέτο δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Η απόφαση υποβάθμισης έρχεται λιγότερο από ένα χρόνο αφότου η Fitch έδωσε αρνητικές προοπτικές στην προηγούμενη αξιολόγησή της, επικαλούμενη κινδύνους δημοσιονομικής πολιτικής. Παρόμοιες κινήσεις έγιναν το 2024 από την S&P Global Ratings και την Moody’s Ratings.

Η πολιτική και δημοσιονομική αβεβαιότητα έχει πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πυροδοτώντας μαζικές πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων της χώρας. Τα 10ετή ομόλογα αναφοράς της χώρας προσφέρουν υψηλές αποδόσεις στην ευρωζώνη, ενώ το ασφάλιστρο που καταβάλλουν έναντι των γερμανικών ομολόγων έχει σχεδόν διπλασιαστεί από τότε που ο Μακρόν προκήρυξε εκλογές.

Η υποβάθμιση της Fitch είναι απίθανο να πυροδοτήσει περαιτέρω πωλήσεις, επειδή οι επενδυτές τείνουν να αποτιμούν τους κινδύνους πριν από τις αλλαγές και η χώρα εξακολουθεί να διατηρεί αξιολογήσεις διπλού Α από τις δύο άλλες μεγάλες εταιρείες. Ωστόσο, περαιτέρω υποβαθμίσεις στο μέλλον θα μπορούσαν να διαβρώσουν τη ζήτηση από επενδυτές που δεσμεύονται από αυστηρές απαιτήσεις για την αγορά περιουσιακών στοιχείων υψηλότερης αξιολόγησης.

Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν σημάδια ανάκαμψης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Η Τράπεζα της Γαλλίας δήλωσε ότι η συνολική ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί με τον ισχυρό ρυθμό που σημειώθηκε το δεύτερο τρίμηνο. Ωστόσο, η στατιστική υπηρεσία Insee προειδοποίησε ότι η παρατεταμένη ζημία στην εμπιστοσύνη από τις πολιτικές αναταραχές σημαίνει ότι η ανάπτυξη στη Γαλλία αναμένεται να υποχωρήσει σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη φέτος.

Η Fitch εμμένει στις οικονομικές της προβλέψεις για τη Γαλλία, προβλέποντας αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,6% το 2025, 0,9% το 2026 και 1,2% το 2027. "Η τρέχουσα πολιτική και πολιτική αβεβαιότητα μπορεί να επηρεάσει το οικονομικό κλίμα, αλλά το υψηλό ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και οι ισχυροί εταιρικοί ισολογισμοί της Γαλλίας θα πρέπει να στηρίξουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις, ιδίως στο περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού", ανέφερε.