Στη Γαλλία, η συζήτηση για την επιβολή φόρου στους υπερπλούσιους έχει φουντώσει, διχάζοντας πολιτικούς και οικονομολόγους.

Ο πρώην πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Τι θα κάνουν; Θα φύγουν!», απορρίπτοντας κατηγορηματικά την ιδέα. Η πρόταση, που αποτελεί βασικό αίτημα της αριστερής αντιπολίτευσης για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, αφορά στην επιβολή φόρου 2% επί του προσωπικού πλούτου άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο Μπαϊρού είχε επιμείνει ότι οι υπερπλούσιοι έχουν «πληθώρα χωρών όπου μπορούν να βρουν φορολογικό καταφύγιο στην ίδια την Ευρώπη, όπως το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και η Ολλανδία», κατά τη διάρκεια του «κύκνειου άσματος» του στην Εθνοσυνέλευση στις 8 Σεπτεμβρίου.

Ανίκανος να περάσει έναν προϋπολογισμό λιτότητας, ο Μπαϊρού παραιτήθηκε, αφήνοντας την «καυτή πατάτα» στον νέο πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί, τον πέμπτο επί της δεύτερης προεδρικής θητείας Μακρόν.

Ο 39χρονος Λεκορνί έχει δεσμευτεί για «πιο δημιουργική» συνεργασία με την αντιπολίτευση, αλλά ο χρόνος πιέζει. Το νέο σχέδιο προϋπολογισμού πρέπει να κατατεθεί έως τα μέσα Οκτωβρίου, εν μέσω πτώσης της επενδυτικής εμπιστοσύνης και αυξανόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας.

Η προτεινόμενη φορολόγηση, γνωστή και ως «φόρος Ζουκμάν» από τον οικονομολόγο Γκαμπριέλ Ζουκμάν, θα επηρέαζε μόλις 1.800 άτομα, αλλά θα συνεισέφερε δισεκατομμύρια στα κρατικά ταμεία.

Το μέτρο είχε ψηφιστεί από την Εθνοσυνέλευση τον Φεβρουάριο, αλλά απορρίφθηκε από τη Γερουσία τον Ιούνιο. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα συμπεριληφθεί στον επόμενο προϋπολογισμό.

Οι Σοσιαλιστές και οι Οικολόγοι είναι ανένδοτοι στην εφαρμογή του και απειλούν με πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Λεκορνί, εάν δεν υιοθετηθούν μέτρα για φορολογική δικαιοσύνη. Το μακρονικό στρατόπεδο αντιτίθεται, εξετάζοντας εναλλακτικές λύσεις, ενώ η λεπενική ακροδεξιά τηρεί αποστάσεις.

Το κυβερνητικό αφήγημα κυμαίνεται από «αντισυνταγματικότητα» έως «επιβλαβείς για τους επενδυτές» συνέπειες, διανθισμένο με απειλές κροίσων για φυγή από τη χώρα, όπως από τον Μπερνάρ Αρνό.

Εν τω μεταξύ, η προοπτική εφαρμογής του μέτρου έχει προκαλέσει «εμφύλιο» μεταξύ οικονομολόγων για πιθανά οφέλη και ζημίες, ενώ η λαϊκή οργή για τις ανισότητες κλιμακώνεται.

Στις δύο προεδρικές θητείες του, ο Εμανουέλ Μακρόν προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ πολιτικών υπέρ των επιχειρήσεων και αντιμετώπισης της δυσαρέσκειας για την ανισότητα. Έχει μειώσει τους φόρους εταιρειών και έχει αλλάξει τον φόρο περιουσίας, αφήνοντας εκτός τα ακίνητα.

Κυβερνητική αξιολόγηση του 2023 διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε σημαντική μετατόπιση των επενδύσεων από τα ακίνητα. Η δε τελευταία έκθεση του Conseil d’analyse économique (CSE) δεν φοβάται μαζική φυγή δισεκατομμυριούχων.

Οι υποστηρικτές του φόρου εκτιμούν ότι θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα 15-25 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ επτά οικονομολόγοι το αμφισβητούν, υπολογίζοντας 5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Νομπελίστες οικονομολόγοι, όπως οι Τζόζεφ Στίγκλιτς και Πολ Κρούγκμαν, προειδοποιούν τη Γαλλία να υιοθετήσει φόρο για τους υπερπλούσιους, επισημαίνοντας ότι οι δισεκατομμυριούχοι στη Γαλλία κατέχουν σχεδόν το 30% του εγχώριου ΑΕΠ.

Τώρα, όπως παρατηρεί ο Γκαμπριέλ Ζουκμάν, «θα είναι πολύ δύσκολο να ζητηθεί από το γαλλικό λαό να κάνει θυσίες, όσο οι δισεκατομμυριούχοι πληρώνουν τόσο λίγους φόρους».

Η Γαλλία βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή, με το δίλημμα της φορολογικής δικαιοσύνης να κυριαρχεί στην πολιτική ατζέντα.