Υπερπλεόνασμα της τάξεως του 1 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει ο ΕΦΚΑ στο τέλος του 2026, με αιχμή του δόρατος την αύξηση των εσόδων, κυρίως από ασφαλιστικές εισφορές, κατά τουλάχιστον 4%. Ο προϋπολογισμός καταρτίστηκε μέσα σε ένα περιβάλλον αυξημένης απασχόλησης, βελτιωμένων μακροοικονομικών προβλέψεων και ενισχυμένων εσόδων, χάρη στην άνοδο της απασχόλησης και των δηλωμένων υπερωριών.

Ο προϋπολογισμός, ο οποίος παρουσιάστηκε πριν από τα Χριστούγεννα στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ΕΦΚΑ, προβλέπει πλεόνασμα 1,04 δισ. ευρώ. Εφόσον αυτό επιβεβαιωθεί, θα προσφέρει σημαντικές ανάσες στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και θα ενισχύσει την πορεία βιωσιμότητας του φορέα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού, καθώς οι προβλέψεις αξιολογούνται στο τέλος κάθε έτους και όχι στις αρχές, όταν είναι συνήθως ιδιαίτερα φιλόδοξες. Ένα ανάλογο σκηνικό παρατηρήθηκε και το 2025, όταν η αρχική πρόβλεψη για ισχυρό πλεόνασμα 1,1 δισ. ευρώ κατέληξε σε ένα ταμειακό αποτέλεσμα μόλις 76,7 εκατ. ευρώ. Η διαμόρφωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος της τρέχουσας χρονιάς σε αυτό το επίπεδο οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην καταβολή της ετήσιας οικονομικής ενίσχυσης (επίδομα 250 ευρώ) σε συνταξιούχους άνω των 65 ετών, με εισοδηματικά κριτήρια, η οποία ανήλθε στα 310,7 εκατ. ευρώ. Οι εγγενείς αβεβαιότητες που συνοδεύουν τον σχεδιασμό του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της χώρας, σε μια περίοδο κατά την οποία το ασφαλιστικό σύστημα καλείται να ισορροπήσει μεταξύ δημογραφικών πιέσεων και κοινωνικών υποχρεώσεων, καθώς και οι αυξημένες δαπάνες για πρόσθετες παροχές, αναδεικνύουν τις δύσκολες ισορροπίες που πρέπει να διατηρηθούν.

Η γενική εικόνα, πάντως, είναι θετική. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2026, τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά, αγγίζοντας τα 36,86 δισ. ευρώ, καταγράφοντας άνοδο άνω του 4% σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του 2025. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην περαιτέρω ενίσχυση της απασχόλησης, στις αυξήσεις του κατώτατου μισθού, αλλά και στη βελτιωμένη εισπραξιμότητα των οφειλών μέσω του ΚΕΑΟ.

Επιπλέον, η κρατική επιχορήγηση για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών αυξάνεται αισθητά και ανέρχεται σε περίπου 14,9 δισ. ευρώ, αντανακλώντας τις πραγματικές χρηματοδοτικές ανάγκες για την κάλυψη των κύριων συντάξεων και των παροχών σε χρήμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2024 και μετά, το Δημόσιο δεν καταβάλλει το σύνολο της εγγεγραμμένης επιχορήγησης, αλλά μόνο το ποσό που απαιτείται για να διασφαλιστεί η καταβολή των συντάξεων, γεγονός που καθιστά το αποτέλεσμα περισσότερο «λογιστικά ρεαλιστικό».

Στο πεδίο των δαπανών, ο ΕΦΚΑ εμμένει στον βασικό του προσανατολισμό: προτεραιότητα στις ανελαστικές υποχρεώσεις για κύριες και επικουρικές συντάξεις, εφάπαξ και παροχές σε χρήμα, ενώ παράλληλα οι λειτουργικές και διοικητικές δαπάνες παραμένουν υπό έλεγχο. Ειδικότερα, οι δαπάνες για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών θα φτάσουν τα 31,12 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση με την αντίστοιχη εκτίμηση του 2025, για δαπάνες ύψους 29,98 δισ. ευρώ, παρατηρείται αύξηση 1,14 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, φτάνοντας τα 36,86 δισ. ευρώ.

Η αύξηση αυτή οφείλεται, σύμφωνα με τη διοίκηση του ΕΦΚΑ, στους εξής παράγοντες:

• Αύξηση των κύριων συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2026 κατά 2,4%, σύμφωνα με τον συντελεστή που προέκυψε από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ και του ποσοστού μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του τρέχοντος έτους (2025), διαιρούμενου διά του δύο.

• Αύξηση στον ρυθμό απονομής των νέων συντάξεων.

• Μείωση κατά 50% της προσωπικής διαφοράς των συνταξιούχων. Το συγκεκριμένο μέτρο εφαρμόζεται για πρώτη φορά το 2026 και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί το 2027, με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς.

Η συγκράτηση των εξόδων, σε συνδυασμό με τη θετική πορεία των εσόδων, δημιουργεί τον δημοσιονομικό χώρο που οδηγεί στην πρόβλεψη για πλεόνασμα κοντά στο 1 δισ. ευρώ.

Αντίστοιχα, η δαπάνη για την επικουρική ασφάλιση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 7,3% το 2026, ως αποτέλεσμα της καταβολής εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, αλλά και αναδρομικών που απορρέουν από αυτές. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι προβλέπεται, ειδικά για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, επιχορήγηση 277 εκατ. ευρώ για το 2026, προκειμένου να καλυφθεί η απώλεια των ασφαλιστικών εισφορών που εκτιμάται πως θα προκύψει εξαιτίας της λειτουργίας του ΤΕΚΑ (οι εισφορές των νέων ασφαλισμένων κατευθύνονται στο νέο κεφαλαιοποιητικό επικουρικό και όχι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΕΦΚΑ).

Για τον κλάδο εφάπαξ παροχών, ωστόσο, προβλέπεται μείωση της δαπάνης κατά 9,75%, καθώς διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των αναδρομικών έχει καταβληθεί στους δικαιούχους.