Η Ευρώπη δέχεται μια άνευ προηγουμένου επίθεση από δύο ισχυρές προσωπικότητες της αμερικανικής σκηνής, τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Έλον Μασκ, δημιουργώντας αμηχανία στις ευρωπαϊκές ηγεσίες.

Μέσα σε λίγες ημέρες, οι δηλώσεις τους έφεραν «βαριά σύννεφα» στις διατλαντικές σχέσεις και προκάλεσαν προβληματισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο Τραμπ, μέσω της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας και σε συνέντευξή του στο Politico, άσκησε δριμεία κριτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους ηγέτες της, προειδοποιώντας για παρακμή και πολιτιστικό αφανισμό.

«Νομίζω ότι είναι αδύναμοι», είπε χαρακτηριστικά για τους Ευρωπαίους ηγέτες. «Θέλουν να είναι υπερβολικά πολιτικά ορθοί, και αυτό οδηγεί την Ευρώπη σε παρακμή». Επίσης, ανέφερε: «Μερικοί είναι φίλοι. Μερικοί είναι εντάξει. Γνωρίζω τους καλούς ηγέτες. Γνωρίζω τους κακούς ηγέτες. Γνωρίζω τους έξυπνους. Γνωρίζω τους ηλίθιους. Υπάρχουν και μερικοί πραγματικά ηλίθιοι. Αλλά δεν κάνουν καλή δουλειά. Η Ευρώπη δεν κάνει καλή δουλειά από πολλές απόψεις». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις μεταναστευτικές πολιτικές, τις οποίες χαρακτήρισε «καταστροφικές» και «υπαρξιακό κίνδυνο» για την Ευρώπη, υποστηρίζοντας ότι η ανεξέλεγκτη μετανάστευση έχει αλλάξει πόλεις όπως το Παρίσι και το Λονδίνο.

«Αγαπούσα το Παρίσι. Τώρα είναι ένα εντελώς διαφορετικό μέρος», τόνισε, ενώ εξαπέλυσε επίθεση στον δήμαρχο του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, τον οποίο χαρακτήρισε «φρικτό, ανίκανο και αηδιαστικό». Η δήλωσή του ότι χώρες της Ευρώπης «δεν θα είναι βιώσιμες για πολύ» και οι αναφορές του σε ανθρώπους που έρχονται από φυλακές χωρών όπως το Κονγκό, εντείνουν την αντιμεταναστευτική ρητορική. Δήλωσε επίσης ότι θα υποστηρίξει υποψηφίους που πολλοί Ευρωπαίοι δεν συμπαθούν, όπως τον Βίκτορ Ορμπάν.

Παράλληλα, ο Μασκ αντέδρασε στην απόφαση της ΕΕ να επιβάλει πρόστιμο 120 εκατομμυρίων ευρώ στην πλατφόρμα X, λόγω παραβίασης κανόνων του Digital Services Act (DSA). Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές, το «μπλε τικ» μετατράπηκε σε συνδρομητική υπηρεσία χωρίς σαφή σήμανση και υπήρχαν ελλείψεις στη διαφάνεια των διαφημίσεων και στην παροχή δεδομένων σε ερευνητές.

Ο Μασκ απάντησε με σειρά αναρτήσεων, γράφοντας: «Η ΕΕ πρέπει να καταργηθεί και η κυριαρχία να επιστραφεί στις μεμονωμένες χώρες». Κατηγόρησε επίσης «πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς» ως «προδότες των λαών τους» και πρότεινε την πλήρη αναδιάρθρωση των ευρωπαϊκών θεσμών, αναφέροντας: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διαλυθεί και να αντικατασταθεί από ένα εκλεγμένο όργανο. Ο πρόεδρος της ΕΕ πρέπει να εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες». «Το σημερινό σύστημα είναι ένα σύστημα γραφειοκρατικής διακυβέρνησης, όχι δημοκρατίας», σχολίασε.

Οι δηλώσεις αυτές έρχονται μετά τη δημοσιοποίηση της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, που κατηγορεί ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για «εγκατάλειψη των δημοκρατικών αρχών» όταν αντιμετωπίζουν εθνικιστικά κόμματα. Η Ουάσιγκτον προειδοποιεί ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός βρίσκεται σε «υπαρξιακό κίνδυνο», λόγω οικονομικής στασιμότητας, πολιτικής λογοκρισίας και αυξημένης μετανάστευσης, που έχουν αλλοιώσει την ταυτότητα της ηπείρου. Ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει ότι η πολιτιστική διάβρωση αποτελεί μεγαλύτερη απειλή από την οικονομική υποχώρηση, προειδοποιώντας ότι η Ευρώπη μπορεί να γίνει «αγνώριστη μέσα σε 20 χρόνια».

Οι διατλαντικές σχέσεις περνούν μια πρωτόγνωρη κρίση, με τον Τραμπ να αμφισβητεί τη λειτουργία της ΕΕ και να στοχοθετεί την ηγεσία της, και τον Μασκ να κατηγορεί την ΕΕ για γραφειοκρατία και έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης. Οι δηλώσεις αυτές, σε συνδυασμό με τη νέα Εθνική Στρατηγική και τη συνέντευξη του Αμερικανού προέδρου, αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς προέρχονται από ισχυρούς παράγοντες που διαμορφώνουν την παγκόσμια πολιτική και οικονομική σκηνή.