Έξι χρόνια μετά την τελευταία τους συνάντηση, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποδέχθηκε τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο Οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου, με φλέγοντα ζητήματα των δύο χωρών να κυριαρχούν στην ατζέντα.

Ο Τούρκος πρόεδρος έθεσε το ενδεχόμενο επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, με τον Τραμπ να απαντά ότι αυτό θα εξαρτηθεί από την έκβαση της συνάντησης. Στο τραπέζι τέθηκαν επίσης το θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και ενεργειακά ζητήματα.

Παραμένει ερωτηματικό αν η χημεία μεταξύ των δύο προέδρων θα γεφυρώσει τις διαφορές. Ο Τραμπ έδωσε θετικό πρόσημο στην συνάντηση, αλλά απέφυγε να απαντήσει σε ερώτηση για τα F-35.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Αμερικανός πρόεδρος φορούσε στο πέτο του κοστουμιού του δύο κονκάρδες: μία με την αμερικανική σημαία και μία με ένα F-35.

Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, οι ΗΠΑ και η Τουρκία υπέγραψαν τις ακόλουθες συμφωνίες:

* 20ετή συμφωνία ύψους 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ετήσια εισαγωγή 4 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ έως το 2045.
* Συμφωνία με την Boeing αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά περισσότερων από 200 επιβατικών αεροσκαφών.
* Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον τομέα της Πολιτικής Πυρηνικής Ενέργειας.

Το «Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον Τομέα της Πολιτικής Πυρηνικής Ενέργειας» υπεγράφη από τον υπουργό Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο.

Ο Τούρκος υπουργός Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ δήλωσε: «Συμμετείχαμε στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο μεταξύ του προέδρου της Τουρκίας κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών κ. Ντόναλντ Τραμπ. Ξεκινήσαμε μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει ακόμη περισσότερο τη μακροχρόνια και πολυδιάστατη συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Μετά τη συνάντηση, υπογράψαμε το Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον τομέα της Πολιτικής Πυρηνικής Ενέργειας, παρουσία των ηγετών και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μάρκο Ρούμπιο. Εύχομαι οι εργασίες που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της συμφωνίας να αποφέρουν αμοιβαία οφέλη και για τις δύο χώρες στο προσεχές μέλλον».

Η συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο έληξε χωρίς δεσμευτική απόφαση για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας ή την πώληση των F-35, αν και ο Τραμπ εξέφρασε αισιοδοξία και για τα δύο θέματα.

«Είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση με τον Ερντογάν σχετικά με την αγορά στρατιωτικών συστημάτων», ανέφερε ο Τραμπ και πρόσθεσε: «Θα μπορούσα να το κάνω εύκολα αν ήθελα. Ίσως το κάνουμε, εξαρτάται, θα κάνει κάτι για εμάς».

Η Τουρκία δεν μπορεί να αγοράσει αμερικανικά F-35 εδώ και χρόνια, καθώς το 2019 αποβλήθηκε από το πρόγραμμα, μετά την απόκτηση συστημάτων αεροπορικής άμυνας από τη Ρωσία.

Ένα αμερικανικό νομοσχέδιο για την άμυνα που ψηφίστηκε το 2020 περιλάμβανε μια τροπολογία που εμπόδιζε την Τουρκία να αποκτήσει F-35, εκτός αν η αμερικανική κυβέρνηση μπορούσε να πιστοποιήσει ότι η Τουρκία είχε εγκαταλείψει το ρωσικό S-400.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η δικομματική Ελληνική Ομάδα του Κογκρέσου των ΗΠΑ προειδοποίησε να μην επιτραπεί στην Τουρκία να αγοράσει F-35, επικαλούμενη τη στρατιωτική συνεργασία της με τη Ρωσία.

Ο Τραμπ περιέγραψε την πρώτη επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο μετά από έξι χρόνια ως «εξαιρετική».

Οι δύο ηγέτες συζήτησαν για τους δασμούς και την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το BBC, η συνέντευξη Τύπου ήταν μονόπλευρη, με τον Τραμπ να κυριαρχεί στις απαντήσεις.

Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, ανέφερε ότι συζητήθηκαν «τα ζητήματα των S-400, των F-35, των F-16, η συμφωνία για την Boeing, το Μνημόνιο για τα πυρηνικά και η υπόθεση της Halkbank», ενώ υπήρξε πρόοδος. «Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους», τόνισε.

Σε ερώτηση για το αν θα δοθούν τα F-35 από τις ΗΠΑ, ανέφερε: «Είναι μια διαδικασία και ο Λευκός Οίκος θα σας πει περισσότερα».

Ερωτηθείς για τα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο, σημείωσε: «Έρχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα, έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε, έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».

Ο Θανάσης Πλατιάς, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πειραιά, μιλώντας στο ΕΡΤnews, ανέφερε ότι η Τουρκία διατηρεί σημαντικό ρόλο στην κεντρική Ασία, αποτελώντας «αντίβαρο» στο Ιράν. Στο θέμα της Γάζας, από την άλλη πλευρά, τα συμφέροντα αποκλίνουν.

Σχετικά με τη Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να φέρουν κοντά το Ισραήλ και την Τουρκία.

Η Τουρκία αγοράζει πάνω από 100 δισ. ενέργεια από τη Ρωσία. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιβάλει δευτερογενείς κυρώσεις στην Ινδία, λόγω του γεγονότος ότι αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία.

Μέχρι στιγμής, η συνάντηση δεν είναι ένα κακό αποτέλεσμα για τον Ερντογάν, με τον Τραμπ να είναι γεμάτος επαίνους και τους δύο άνδρες να αποφεύγουν διαφωνίες μπροστά στις κάμερες.