Μια νέα ανησυχητική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό «The Lancet» φέρνει στο φως την ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων από καρκίνο από το 1990 έως το 2023. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι η ανησυχητική αυτή αύξηση θα συνεχιστεί με αμείωτη ένταση μέχρι το 2050.

Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι ο αριθμός των νέων διαγνώσεων καρκίνου έχει υπερδιπλασιαστεί την περίοδο 1990-2023, εκτοξεύοντας τον αριθμό από 9,04 εκατομμύρια σε 18,5 εκατομμύρια. Παράλληλα, ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε κατά 74%, φτάνοντας τους 10,4 εκατομμύρια από 5,95 εκατομμύρια. Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες, καθώς αναμένεται αύξηση των νέων κρουσμάτων καρκίνου κατά 61% έως το 2050, αγγίζοντας τα 30,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Επιπλέον, οι θάνατοι από καρκίνο αναμένεται να αυξηθούν κατά σχεδόν 75%, φτάνοντας τα 18,6 εκατομμύρια.

Ωστόσο, υπάρχει και μια αχτίδα ελπίδας: όταν τα παγκόσμια ποσοστά κρουσμάτων και θνησιμότητας προσαρμοστούν με βάση την ηλικία, δεν παρατηρείται αύξηση. Αυτό υποδηλώνει ότι η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση του πληθυσμού και στη γήρανση. Παρόλα αυτά, η βελτίωση αυτή δεν επαρκεί για την επίτευξη του φιλόδοξου Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, ο οποίος στοχεύει στη μείωση της πρόωρης θνησιμότητας από μη μεταδοτικές ασθένειες (συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου) κατά το ένα τρίτο έως το 2030.

Η μελέτη, η οποία περιλαμβάνει δεδομένα για 47 τύπους ή ομάδες καρκίνου σε 204 χώρες και περιοχές, κατέδειξε ότι το 2023 ο καρκίνος του μαστού ήταν ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος παγκοσμίως και για τα δύο φύλα. Αντίστοιχα, ο καρκίνος της τραχείας, των βρόγχων και του πνεύμονα αναδείχθηκε ως η κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο.

Ένα σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι ότι το 42% των εκτιμώμενων θανάτων από καρκίνο το 2023 συνδέεται με 44 δυνητικά τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Στους άνδρες, το 46% των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως συσχετίστηκε με παράγοντες όπως το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή, η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, οι επαγγελματικοί κίνδυνοι και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Στις γυναίκες (36%), οι κύριοι παράγοντες κινδύνου ήταν ο καπνός, το μη ασφαλές σεξ, η ανθυγιεινή διατροφή, η παχυσαρκία και το υψηλό σάκχαρο στο αίμα.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Τεό Βος από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, «Με τέσσερις στους δέκα θανάτους από καρκίνο να συνδέονται με καθιερωμένους παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος, της κακής διατροφής και του υψηλού σακχάρου στο αίμα, υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για τις χώρες να στοχεύσουν σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου, ενδεχομένως αποτρέποντας κρούσματα καρκίνου και σώζοντας ζωές, παράλληλα με τη βελτίωση της ακριβούς και έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας για την υποστήριξη ατόμων που αναπτύσσουν καρκίνο». Και συμπλήρωσε: «Η μείωση εμφάνισης καρκίνου σε όλες τις χώρες απαιτεί τόσο ατομική δράση όσο και αποτελεσματικές προσεγγίσεις σε επίπεδο πληθυσμού για τη μείωση της έκθεσης σε γνωστούς κινδύνους».

Η μελέτη υπογράμμισε επίσης τις έντονες ανισότητες μεταξύ των χωρών. Ενώ τα ποσοστά θνησιμότητας μειώθηκαν κατά 24% παγκοσμίως μεταξύ 1990 και 2023, η μείωση αυτή παρατηρήθηκε κυρίως σε χώρες υψηλού και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος. Αντίθετα, εκτιμάται ότι πάνω από τα μισά νέα κρούσματα και τα δύο τρίτα των θανάτων το 2050 θα συμβούν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Οι επιστήμονες αναγνωρίζουν ότι οι εκτιμήσεις τους περιορίζονται από την έλλειψη δεδομένων υψηλής ποιότητας για τον καρκίνο, ιδίως σε χώρες με περιορισμένους πόρους. Επιπλέον, οι τρέχουσες εκτιμήσεις δεν λαμβάνουν υπόψη ασθένειες που είναι γνωστό ότι συνδέονται με τον καρκίνο και είναι συχνές σε ορισμένες χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.