Απολύσεις στατιστικολόγων, παρεμβάσεις στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα, κρατικός έλεγχος σε εταιρείες, δασμοί και απειλές σε μέσα ενημέρωσης: αυτές οι κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ θυμίζουν αυταρχικό καθεστώς, όχι την ηγέτιδα δημοκρατία. Η αμερικανική δημοκρατία διαβρώνεται, με αποτέλεσμα δραματικές συνέπειες για την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρηματίες σιωπούν δημόσια, αλλά ιδιωτικά εκφράζουν έντονη ανησυχία. «Ποτέ δεν ανησύχησα τόσο πολύ για τη δημοκρατία στις ΗΠΑ», δήλωσε στο CNN η Βανέσα Γουίλιαμσον, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Brookings.

Η δημοκρατία είναι καταλύτης για την οικονομική ανάπτυξη. Ερευνα του 2019 στο Journal of Political Economy έδειξε ότι η δημοκρατία αυξάνει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μακροπρόθεσμα κατά 20%. Η δημοκρατία προωθεί επενδύσεις, εκπαίδευση και υγεία, δημιουργώντας σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον. Αντίθετα, οι λαϊκιστές ηγέτες αφήνουν πίσω τους αρνητικό οικονομικό αποτύπωμα. Μελέτη του 2023 στην American Economic Review διαπίστωσε ότι, 15 χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας από λαϊκιστή, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 10% χαμηλότερο.

Η κυβέρνηση Τραμπ αμφισβητεί την ανεξαρτησία των θεσμών. Η απόλυση της επικεφαλής του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας και οι απειλές κατά της Fed υποδηλώνουν χειραγώγηση δεδομένων. Η απολυθείσα Ερικα Μακεντάρφερ δήλωσε: «Η απόλυση του κορυφαίου στατιστικολόγου είναι ένα επικίνδυνο βήμα… Εχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες».

Παράλληλα, η κυβέρνηση Τραμπ εφαρμόζει πολιτική κρατικής ιδιοκτησίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η επένδυση δισεκατομμυρίων στην Intel, η απόκτηση «χρυσής μετοχής» στην US Steel και η απόκτηση μεριδίου στην MP Materials δείχνουν κρατικές παρεμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα. Όπως σχολίασε ο Μάικ Πενς, τέτοιες κινήσεις είναι «πολύ συνηθισμένες στην Κίνα και τη Ρωσία».

Ανησυχητικές είναι και οι πιέσεις στα μέσα ενημέρωσης. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών υπαινίχθηκε ότι θα «δυσκόλευε τη ζωή» της Disney και του ABC αν δεν απομάκρυνε τον Τζίμι Κίμελ, φανερώνοντας την πρόθεση ελέγχου του Τύπου. Σύμφωνα με τη Βανέσα Ουίλιαμσον, μια τέτοια πρακτική «θα περίμενε κανείς να δει σε μια ανελεύθερη χώρα».

Οι επιχειρηματικοί ηγέτες ανησυχούν, αλλά φοβούνται να αντιδράσουν δημόσια. Ο Τραμπ απείλησε τη Mattel με δασμούς 100% όταν ο CEO της παραδέχθηκε ότι εξετάζει αυξήσεις τιμών λόγω των δασμών. Κατ’ ιδίαν, οι διευθύνοντες σύμβουλοι φοβούνται για τη δημοκρατία στις ΗΠΑ, λέει ο Τζέφρι Σόνενφελντ, καθηγητής του Γέιλ.

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κους Ντεσάι υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Τραμπ «αποκαθιστά την εμπιστοσύνη και τον οικονομικό δυναμισμό», επισημαίνοντας επενδυτικές δεσμεύσεις από την Apple, την Nvidia, τη Merck και άλλες εταιρείες. «Αυτοί οι “πολιτικοί επιστήμονες” θα έπρεπε να είχαν μιλήσει κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν», δήλωσε, κατηγορώντας τον για διάβρωση της δημοκρατίας. Και πρόσθεσε: «Η κυβέρνηση Τραμπ διορθώνει την κυβερνητική υπερβολή και την ανικανότητα, εφαρμόζοντας παράλληλα την πιο επιθετική οικονομική ατζέντα υπέρ της ανάπτυξης στην σύγχρονη αμερικανική ιστορία».

Ενώ ο Λευκός Οίκος επιμένει ότι οι πολιτικές του αποκαθιστούν την οικονομική δυναμική, οι πολιτικοί επιστήμονες και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η επίθεση στη δημοκρατία είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την αμερικανική οικονομία. Θα βρει η επιχειρηματική κοινότητα τη φωνή της πριν να είναι αργά, αντιμετωπίζοντας την απειλή για την οικονομική σταθερότητα και τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις;