Επενδυτικός «Γκρεμός» το 2027; Τι φοβάται η κυβέρνηση
Σύμφωνα με το Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό 2026-2029 του υπουργείου Οικονομικών, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) θα πέσει στα 9,9 δισ. ευρώ το 2027 από 16,6 δισ. ευρώ το 2026.
Οι μειωμένες δαπάνες θα συνεχιστούν το 2027 (10,7 δισ. ευρώ) και το 2028 (11,7 δισ. ευρώ). Η κατάρρευση οφείλεται στη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης τον Αύγουστο του 2026, αφήνοντας το εθνικό σκέλος και το ΕΣΠΑ ως κύριες πηγές χρηματοδότησης.
Η μείωση των πόρων οδηγεί σε πτώση του ρυθμού αύξησης του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου από +4,1% το 2026 σε 0,9% το 2028 και 0,8% το 2029. Αυτό συμβαίνει παρά την ενεργή ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες έως το 2028, που σημαίνει ότι μέρος της αύξησής τους δεν θα λαμβάνεται υπόψη στο όριο των δαπανών.
Το σωρευτικό υπόλοιπο με χρήση ευελιξίας ρήτρας διαφυγής για αμυντικές δαπάνες ανέρχεται σε 0,4% του ΑΕΠ το 2027 και 0,5% το 2028, ή 1 δισ. ευρώ και 1,4 δισ. ευρώ αντίστοιχα, συνολικά 2,4 δισ. ευρώ για την διετία 2027-2028.
Ένα ερώτημα είναι αν οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα ενσωματωθούν στο πρόγραμμα επενδύσεων, ενισχύοντας την ελληνική αμυντική βιομηχανία, ή θα κατευθυνθούν σε αγορές εξοπλισμού από το εξωτερικό.
Σύμφωνα με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, 5 δισ. ευρώ θα καταβληθούν για «φυσικές παραλαβές» νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων, με 2,4 δισ. ευρώ το 2027 και 2,6 δισ. ευρώ το 2028. Δεν διευκρινίζεται ποιο μέρος θα προέλθει από παραγγελίες στο εξωτερικό και ποιο από την εγχώρια παραγωγή. Οι συνολικές εξοπλιστικές δαπάνες (πάγια περιουσιακά στοιχεία) - πέρα από τις νέες προμήθειες - θα ανέλθουν σε 5,7 δισ. ευρώ για την διετία 2027-2028.
Ένα δεύτερο ερώτημα είναι το ποσό που θα διασφαλίσει η ελληνική κυβέρνηση για την ελληνική αμυντική βιομηχανία από το «Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας» (EDIP), το οποίο ενδέχεται να χρηματοδοτηθεί από αδιάθετα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF), το τρέχον ΕΣΠΑ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021 – 2027) και παγωμένα ρωσικά assets.
Σε κάθε περίπτωση, η πτώση του ρυθμού αύξησης του ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου, σε συνδυασμό με την πτώση της κατανάλωσης και τη σταθεροποίηση των εξαγωγών, οδηγεί σε ολοένα και μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ το 2027, το 2028 και το 2029.
Συγκεκριμένα, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα πέσει από 2,4% το 2026 σε 1,7% το 2027, 1,6% το 2028 και 1,3% το 2029, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών.