Σε παλαιότερες εποχές, η εκμίσθωση κατοικίας εξυπηρετούσε σκοπούς αποταμίευσης, συντήρησης ή επέκτασης του νοικοκυριού, εντασσόμενη στην κοινωνική αναπαραγωγή, με στόχο τη συμπλήρωση του οικογενειακού εισοδήματος, την εξασφάλιση κατοικίας για την επόμενη γενιά ή την ασφάλιση έναντι μελλοντικών κινδύνων. Αυτή η λογική, αν και όχι απόλυτη, συνυπήρχε με την αξιοποίηση της κατοικίας ως κεφάλαιο, αν και δευτερευόντως.

Σήμερα, η κατάσταση αλλάζει ραγδαία, με την ενοικίαση κατοικιών να μετατοπίζεται από τη λογική της κοινωνικής αναπαραγωγής σε αυτήν του κέρδους. Αυτή η μετάβαση οφείλεται στην εντεινόμενη παρουσία του χρηματιστικού κεφαλαίου και της μεσιτείας, στις επενδύσεις σε ακίνητα ως κεφάλαιο, αλλά και στην υιοθέτηση της λογικής της αξιοποίησης κεφαλαίου από μικροϊδιοκτήτες.

Καταλύτης σε αυτή τη μετάβαση στην Ελλάδα είναι η επέκταση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, η ύπαρξη κλειστών διαμερισμάτων που θεωρούνται «κοιμώμενο» κεφάλαιο, η δραματική μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών που ωθεί νοικοκυριά να αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους, οι πλειστηριασμοί και η μετατροπή των ακινήτων σε «επενδυτικά αγαθά», η άνοδος των επιτοκίων που σηματοδοτεί την αύξηση του «κανονικού» μέσου κέρδους, η υπερσυσσώρευση κερδών και η συνέργεια όλων αυτών των παραγόντων.

Ο νέος τύπος ιδιοκτήτη, όπως όλοι οι κάτοχοι κεφαλαίου, ζει με την πλάνη ότι το κεφάλαιό τους αυτο-αξιοποιείται και παράγει κέρδος. Θεωρούν ότι το κεφάλαιο διαθέτει μια μεταφυσική δύναμη, νομίζοντας ότι το ακίνητό τους έχει την ιδιότητα να συνευρίσκεται με τον εαυτό του και να πολλαπλασιάζεται.

Στην πραγματικότητα, το ενοίκιο περιλαμβάνει την απόσβεση του κόστους κατασκευής, τον τόκο και ένα εισόδημα που βασίζεται στο αποκλειστικό δικαίωμα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Αυτό το εισόδημα, η γαιοπρόσοδος, προέρχεται από τα χρόνια της φεουδαρχίας και επιτρέπει στον ιδιοκτήτη να ιδιοποιείται εργασία άλλων.

Βυθισμένος σε αυτόν τον κόσμο παραισθήσεων, ο ιδιοκτήτης βλέπει τον ενοικιαστή ως αναπόφευκτη ενόχληση. Τον θεωρεί απαραίτητο «γρανάζι» για τη μετατροπή του κεφαλαίου σε χρήμα, αλλά και ως απειλή για την περιουσία του. Από αυτές τις συνθήκες απορρέουν υποκειμενικές συνθήκες αντιπάθειας και αντιπαλότητας.

Οι εκμισθωτές αναπτύσσουν συχνά αυθόρμητη αντιπάθεια προς τον ενοικιαστή, όπως φαίνεται από δημοσιεύσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Από την πλάνη του εκμισθωτή απορρέει ένα μεγάλο μέρος του περιεχομένου των νέων συμφωνητικών μίσθωσης, όπου ο ενοικιαστής αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση και αναγκάζεται να υπογράψει ταπεινωτικούς όρους. Το χειρότερο είναι ότι ο ενοικιαστής έχει την ιδιότητα να μιλάει, να σκέφτεται και να φέρνει αντιρρήσεις.

Εξ αντανακλάσεως, οι ενοικιαστές αναπτύσσουν αντιπάθεια προς τους εκμισθωτές, είτε από άμεση εμπειρία είτε από στατιστική διάκριση.

Έτσι, δημιουργείται μια σπείρα εντεινόμενης αντιπάθειας και αντιπαλότητας, όπου κάθε πλευρά προεξοφλεί το χειρότερο για την άλλη. Αυτή η σπείρα έχει υλική βάση: για τους μεν το ακίνητο είναι Κεφάλαιο, για τους δε είναι Εστία.

Η έννοια της Εστίας υπερβαίνει την έννοια της κατοικίας, λειτουργώντας ως τόπος προσωπικής ασφάλειας, χώρος αυτονομίας και καταφυγής, υπαρξιακό αρχείο και μνήμη των προσωπικών σχέσεων. Η εστία ικανοποιεί αρχέγονες ανάγκες.

Αυτές οι δύο όψεις της κατοικίας, Εστία και Κεφάλαιο, είναι ασυμβίβαστες και η αντίθεσή τους δεν μπορεί να λυθεί με διάλογο. Μπορεί να λυθεί μόνο όταν καθένας θα έχει το δικό του σπίτι, τη δική του Εστία. Μέχρι τότε, μόνο πρόσκαιρες λύσεις θα απαλύνουν το πρόβλημα.