Ραγδαίες εξελίξεις σημειώνονται στις παραχωρήσεις για έρευνες υδρογονανθράκων, με την ExxonMobil να εισέρχεται στο «μπλοκ 2» και τις διαπραγματεύσεις με την Chevron για τις περιοχές νότια της Πελοποννήσου και της Κρήτης να είναι σε εξέλιξη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν κλείσει οι οικονομικοί όροι με την Κοινοπραξία Chevron – Helleniq Energy και οι συζητήσεις αφορούν το νομικό σκέλος των συμβάσεων. Οι δύο εταιρείες έχουν ανακηρυχθεί ως προτιμητέοι επενδυτές για τέσσερις περιοχές: Νότια της Πελοποννήσου, Α2, «Νότια της Κρήτης 1» και «Νότια της Κρήτης 2». Μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης και την υπογραφή των συμβάσεων, θα ακολουθήσει έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και κατάθεση στη Βουλή για κύρωση.

Πιο προωθημένες είναι οι εξελίξεις στο Ιόνιο, με την υπογραφή συμφωνίας για την είσοδο της ExxonMobil στο «μπλοκ 2» δυτικά της Κέρκυρας, στα σύνορα με την ΑΟΖ της Ιταλίας. Αυτή η συμφωνία ανοίγει το δρόμο για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση στην Ελλάδα μετά από 40 χρόνια.

Η συμφωνία υπεγράφη στο πλαίσιο της διακυβερνητικής διατλαντικής συνεργασίας για την ενέργεια (P-Tec). Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, έκανε λόγο για «ιστορική ευκαιρία» για τη χώρα, καθώς, αν επιβεβαιωθεί η ύπαρξη εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ενεργειακή αυτάρκεια.

Με βάση τη συμφωνία, η ExxonMobil αποκτά το 60% της Κοινοπραξίας, ενώ η Energean διατηρεί το 30% και η Helleniq Energy το 10%. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις, την παράταση της ερευνητικής περιόδου και την επανεκτίμηση των σεισμικών δεδομένων. Η επενδυτική απόφαση για την εκτέλεση ερευνητικής γεώτρησης, κόστους 50 – 100 εκατ. δολαρίων, αναμένεται στα τέλη του 2026 με αρχές 2027, καθώς η Energean έχει «option» για χρήση γεωτρύπανου που έχει δεσμεύσει για το Ισραήλ.

Εφόσον τα αποτελέσματα της ερευνητικής γεώτρησης είναι θετικά, θα ακολουθήσουν νέες ερευνητικές γεωτρήσεις και παραγωγική γεώτρηση, με επενδύσεις που θα φθάσουν τα 5 δισ. δολάρια για την κατασκευή των εγκαταστάσεων άντλησης, επεξεργασίας και μεταφοράς του φυσικού αερίου, που μπορεί να αρχίσει να ρέει μετά το 2030.

Οι πρώτες ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές. Η επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων δείχνει ότι οι πιθανοί πόροι στη δομή «Ασωπός» του «μπλοκ 2» φθάνουν στα 200 δισ. κυβικά μέτρα, σε βάθος νερού 850 μέτρων και συνολικό βάθος 4000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επιπλέον, στην Δυτική Ελλάδα υπάρχει επιβεβαιωμένο πετρελαϊκό σύστημα.

Στο περιθώριο της συνεδρίασης, ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Tζον Άρντιλ, ανέφερε ότι είναι σε εξέλιξη η ερμηνεία των δεδομένων από τις σεισμικές έρευνες και στα άλλα δύο θαλάσσια μπλοκς, δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, προκειμένου να αποφασιστεί αν θα προχωρήσουν και εκεί ερευνητικές γεωτρήσεις, με τις αποφάσεις να αναμένονται στα μέσα του 2026.

Ιδιαίτερα σημαντικές από γεωπολιτικής άποψης ήταν οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στο πλαίσιο της P-Tec για τη διοχέτευση υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ μέσω του ελληνικού συστήματος στις χώρες της περιοχής, μέχρι και την Ουκρανία. Το σχέδιο αυτό αναδεικνύει τις ΗΠΑ σε βασικό προμηθευτή της περιοχής και την Ελλάδα σε βασικό κόμβο διαμεταφοράς, μέσω του ελληνικού συστήματος και σε συνεργασία με την ελληνική ναυτιλία.

Οι προοπτικές για το εγχείρημα διευρύνονται, καθώς, πέρα από την αναμενόμενη αύξηση της κατανάλωσης στην περιοχή, πρόσθετες ανάγκες δημιουργεί η διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, σταδιακά έως το τέλος του 2027, σύμφωνα με τις τελευταίες αποφάσεις της ΕΕ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα επόμενα χρόνια αναμένεται αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη κατά 15-17 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ άλλα 15 – 16 δισ. θα είναι το κενό από τη διακοπή του ρωσικού αερίου. Η Ελλάδα μπορεί να καλύψει σημαντικό μέρος αυτών των ποσοτήτων, καθώς το δυναμικό εξαγωγών από το ελληνικό σύστημα θα φθάσει στα 10 δις. κυβικά μέτρα. Προϋπόθεση για να αυξηθούν περαιτέρω οι ελληνικές εξαγωγές στην περιοχή είναι η σύναψη εμπορικών συμφωνιών. Αυτό ξεκίνησε με την υπογραφή της συμφωνίας της ATLANTIC – SEE LNG TRADE (κοινή εταιρεία του ομίλου AKTOR και της ΔΕΠΑ Εμπορίας) για αγορά LNG από την αμερικανική Venture Global, και συμφωνίες με εταιρείες της Ρουμανίας και της Ουκρανίας για τη μεταπώληση του αερίου.

Όπως επισημαίνουν πηγές της ΔΕΠΑ, το συμβόλαιο με την Venture Global είναι το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα η εταιρεία θα είναι η μόνη στην περιοχή που θα έχει συμβόλαιο για αέριο από αγωγό (τον ΤΑΡ).