Η άνοια παραμένει μια τεράστια πρόκληση για τη σύγχρονη ιατρική, αλλά μια νέα επιστημονική ανακάλυψη δημιουργεί ελπίδες. Ένα κοινό εμβόλιο, γνωστό για άλλη χρήση, ίσως προσφέρει ουσιαστική προστασία πριν και μετά την εμφάνιση της νόσου, δρώντας προληπτικά και επιβραδυντικά.

Συγκεκριμένα, μια πρόσφατη μελέτη από την ιατρική σχολή του Stanford, τον Απρίλιο, έδειξε ότι όσοι είχαν κάνει το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα είχαν 20% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια σε σύγκριση με όσους δεν είχαν εμβολιαστεί.

Επιπλέον, μια νέα συμπληρωματική έρευνα που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα αποκάλυψε ότι ακόμη και άτομα που έχουν ήδη άνοια μπορεί να ωφεληθούν. Ο Pascal Geldsetzer, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής στο Stanford και επικεφαλής της μελέτης, σημείωσε ότι τα νέα δεδομένα δείχνουν όχι μόνο προληπτικό αλλά και θεραπευτικό όφελος για όσους ήδη ζουν με άνοια.

Ο ιός varicella zoster (VZV) προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα και την ανεμοβλογιά. Ακόμη και μετά την ανάρρωση από την ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει αδρανής στα νεύρα και μπορεί να επανενεργοποιηθεί χρόνια αργότερα ως έρπητας ζωστήρας.

Η πάθηση εκδηλώνεται με επώδυνο εξάνθημα με φυσαλίδες, συνήθως στη μία πλευρά του σώματος. Σπάνια είναι θανατηφόρα, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως παρατεταμένο νευραλγικό πόνο, δερματικές λοιμώξεις, απώλεια όρασης ή προβλήματα ακοής.

Το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, που αποτρέπει την επανενεργοποίηση του VZV, συστήνεται σε υγιείς ενήλικες άνω των 50 ετών και σε ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό.

Προηγούμενες έρευνες είχαν συνδέσει το εμβόλιο με χαμηλότερα ποσοστά άνοιας, αλλά οι επιστήμονες επεσήμαναν ότι συχνά οι εμβολιασμένοι είναι γενικά πιο προσεκτικοί με την υγεία τους. Αυτό δημιουργούσε αμφιβολίες σχετικά με την πραγματική αιτία των θετικών αποτελεσμάτων.

Για να ξεπεράσει αυτό το πιθανό σφάλμα, η ομάδα του Geldsetzer στράφηκε στην Ουαλία. Από το 2013 η χώρα είχε υιοθετήσει ένα σύστημα εμβολιασμού με αυστηρά ηλικιακά όρια. Αυτό έδωσε μια πιο καθαρή βάση σύγκρισης.

Οι ερευνητές ανέλυσαν ιατρικά δεδομένα περισσότερων από 280.000 ηλικιωμένων. Διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν κάνει το εμβόλιο είχαν 20% μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν άνοια μέσα σε επτά χρόνια. Το ποσοστό αυτό έμεινε σταθερό ακόμη και όταν συνεκτιμήθηκαν παράγοντες όπως η ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με τον Geldsetzer, μια πιθανή εξήγηση είναι ότι το εμβόλιο προστατεύει από τον έρπητα ζωστήρα και από τις πιθανές επιπλοκές του, όπως η φλεγμονή ή το εγκεφαλικό επεισόδιο, που αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για άνοια.

Η μελέτη του Stanford κατέγραψε και άλλα θετικά αποτελέσματα:

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Cell, έχουν επιβεβαιωθεί και σε άλλες χώρες.

Παρ’ όλα αυτά, ο Geldsetzer εξετάζει το ενδεχόμενο μιας μεγάλης τυχαιοποιημένης κλινικής δοκιμής, όπου οι συμμετέχοντες θα λάβουν είτε το εμβόλιο είτε placebo. Όπως σημειώνει, μια τέτοια δοκιμή θα ήταν απλή και πρακτική, καθώς πρόκειται για μια παρέμβαση που εφαρμόζεται μία φορά και είναι αποδεδειγμένα ασφαλής.