Μια πρωτοποριακή μέθοδος, που υπόσχεται ακρίβεια στη θεραπεία των πιο δύσκολων εγκεφαλικών όγκων σε παιδιά, εφαρμόζεται από δύο Έλληνες επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Columbia. Η μέθοδος βασίζεται στη χρήση εστιακών υπερήχων, οι οποίοι επιτρέπουν στα φάρμακα να διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, αντιμετωπίζοντας έτσι τον καρκίνο με μεγαλύτερη επιτυχία.

Η τεχνολογία αιχμής έχει ήδη εφαρμοστεί σε τρεις μικρούς ασθενείς με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, ανοίγοντας τον δρόμο για αποτελεσματικότερες θεραπείες. Η ανακάλυψη αυτή δίνει ελπίδα και για μελλοντική εφαρμογή σε ενήλικες που πάσχουν από την ίδια ή άλλες νευρολογικές παθήσεις.

Η σημαντική ανακάλυψη ανήκει στη βιοϊατρική μηχανικό δρ. Ελίζα Κονοφάγου, καθηγήτρια στο Τμήμα Νευροχειρουργικής Ακτινολογίας και Βιοϊατρικής Μηχανικής του Columbia. Η μέθοδος προσφέρει έναν γρήγορο, αναίμακτο και ανώδυνο τρόπο έγχυσης φαρμάκων ακριβώς στο σημείο του εγκεφάλου που νοσεί. Ο παιδοογκολόγος του Ιατρικού Κέντρου Irving του Columbia, αναπληρωτής καθηγητής Στέργιος Ζαχαρούλης και η ομάδα του, έχουν επικεντρωθεί στην έρευνα για τα φάρμακα και τους συνδυασμούς που πρέπει να χρησιμοποιηθούν.

Οι δύο επιστήμονες στοχεύουν στην αντιμετώπιση των πιο δύσκολων καρκινικών όγκων, οι οποίοι προκαλούν προοδευτική παράλυση και θάνατο μέσα σε έναν χρόνο. Ο δρ. Ζαχαρούλης εξήγησε στο Πρακτορείο FM πώς εφαρμόζεται η μέθοδος, τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και τις πιθανές εφαρμογές σε άλλες ασθένειες. Η έρευνα έχει δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό «Science Translational Medicine».

Ο δρ. Ζαχαρούλης δηλώνει αισιόδοξος ότι δεν είμαστε μακριά από την πλήρη ίαση αυτών των ανθεκτικών εγκεφαλικών όγκων, χάρη στις νέες μεθόδους ανακάλυψης φαρμάκων και τους κατάλληλους συνδυασμούς.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η διάχυση αυτής της τεχνογνωσίας είναι ζωτικής σημασίας. «Δεν έχει νόημα να κάνουμε την οποιαδήποτε πρόοδο αποκλειστικά στο Columbia. Νόημα έχει να επιτρέψουμε σε παιδιά από όλο τον κόσμο να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις θεραπείες, και φυσικά στα παιδιά στην Ελλάδα. Θα γίνουν πολύ μεγάλες προσπάθειες να μεταφέρουμε αυτές τις γνώσεις πρωτίστως στην Ελλάδα», σημειώνει.

Ο δρ. Ζαχαρούλης αναφέρει ότι οι εγκεφαλικοί όγκοι στα παιδιά παρουσιάζουν μια μικρή αύξηση της τάξης του 0,7% ετησίως, η οποία παραμένει σταθερή τα τελευταία 10-20 χρόνια, όπως και για τους περισσότερους παιδικούς καρκίνους. Ωστόσο, τονίζει ότι η αύξηση αυτή δεν είναι δραματική, σε αντίθεση με ορισμένους καρκίνους νέων ενηλίκων.

Παρόλα αυτά, το πρόβλημα παραμένει σοβαρό, καθώς δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στο ποσοστό ίασης. Κάθε χρόνο, σε παγκόσμιο επίπεδο, καταγράφονται 50.000 νέες διαγνώσεις, με τα μισά παιδιά να χάνουν τη μάχη. «Οι όγκοι στον εγκέφαλο είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου από συμπαγείς όγκους σε παιδιά», τονίζει.

Ένας από τους βασικούς λόγους για την έλλειψη σημαντικής προόδου είναι η δυσκολία των φαρμάκων να φτάσουν στον στόχο τους. «Για να σκοτώσουμε τα καρκινικά κύτταρα, πρέπει το φάρμακο να έχει συγκεκριμένα επίπεδα συγκέντρωσης. Ο εγκέφαλος έχει μία φυσική προστασία, που λέγεται αιματοεγκεφαλικός φραγμός, ο οποίος λειτουργεί σαν τείχος, το οποίο αποτρέπει φάρμακα να περάσουν μέσα στον εγκέφαλο σε υψηλές συγκεντρώσεις» εξηγεί.

Και προσθέτει: «Σε ένα φυσιολογικό εγκέφαλο αυτό είναι πολύ προστατευτικό, για βαριές λοιμώξεις, ή βακτήρια. Για τα φάρμακα όμως, είναι πρόβλημα και αυτό το πρόβλημα βλέπουμε ότι μπορούμε να λύσουμε, με τη συνάδελφό μου, η οποία δημιούργησε αυτή την καινούργια τεχνική με την οποία μπορούμε και διαπεράσουμε τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, χρησιμοποιώντας συχνότητες εστιακών υπέρηχων».

Όπως εξηγεί, η τεχνική δημιουργεί μικρά κενά στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, επιτρέποντας στα φάρμακα να περάσουν σε υψηλές συγκεντρώσεις. Οι συχνότητες των υπερήχων, σε συνδυασμό με την ενδοφλέβια χορήγηση μικροφυσαλίδων, διαπερνούν το οστό και αραιώνουν τα κύτταρα του φραγμού, επιτρέποντας στα φάρμακα να φτάσουν στον στόχο τους.

Η μέθοδος είναι αναίμακτη, ανώδυνη, γίνεται χωρίς αναισθησία και διαρκεί μόλις 15 λεπτά, επιτρέποντας τη χορήγηση φαρμάκων σε υψηλές συγκεντρώσεις ακριβώς στην περιοχή που απαιτείται. Αυτό την καθιστά πρωτοποριακή, σύμφωνα με τον δρα. Ζαχαρούλη.

Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στην αντιμετώπιση του καρκίνου την επόμενη πενταετία ή δεκαετία, επιταχύνοντας την ανακάλυψη νέων φαρμάκων και στόχων, καθώς και τη διεξαγωγή κλινικών μελετών.