Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων που, αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, θα ενταθούν. H απότομη επιβράδυνση των επενδύσεων μετά τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης, το αρνητικό εξωτερικό ισοζύγιο, ο υψηλός πληθωρισμός και το δυσμενές δημογραφικό συνθέτουν ένα δυσοίωνο σκηνικό.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, σε μια περίοδο που η οικονομία διανύει δημοσιονομική ευμάρεια, ενισχυμένη από τις επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ένα ζήτημα που προκαλεί ανησυχία είναι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Παρά τη βελτίωση σε ορισμένους τομείς, εξακολουθεί να υφίσταται σημαντικό έλλειμμα. Αυτό φανερώνει την εξάρτηση της Ελλάδας από εισαγόμενα αγαθά και καύσιμα, καθιστώντας την ανάπτυξη ευάλωτη στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών ενέργειας και του παγκόσμιου εμπορίου. Η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης καθίσταται αβέβαιη, ειδικά σε ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο αβεβαιότητες.

Η επόμενη μέρα μετά το Ταμείο Ανάκαμψης είναι κομβικής σημασίας. Το ΓΠΚΒ υποστηρίζει ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας πρέπει να αποτελέσουν τον βασικό μοχλό ανάπτυξης. Ωστόσο, εμπόδια όπως το υψηλό κόστος ενέργειας και η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού παραμένουν. Η αύξηση των επενδύσεων δεν θα έρθει αυτόματα με το τέλος των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αλλά απαιτεί συντονισμένες πολιτικές για την άρση αυτών των εμποδίων.

Ο πληθωρισμός εμφανίζει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από ό,τι αναμενόταν. Παρά την τάση επιστροφής προς τον στόχο του 2% από τα μέσα του 2024, παραμένει σε επίπεδα που επηρεάζουν αρνητικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Οι τιμές των υπηρεσιών αυξάνονται ταχύτερα από τον γενικό δείκτη, διατηρώντας τον πυρήνα του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα και επιβραδύνοντας τη μείωση του συνολικού δείκτη.

Η έκθεση αναδεικνύει επίσης τις αδυναμίες του φορολογικού συστήματος. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή μελέτη "Mind the Gap", η Ελλάδα δεν έχει ακόμη θεσμοθετήσει μηχανισμό αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των φορολογικών απαλλαγών, οι οποίες αντιστοιχούν σε περίπου το ένα τρίτο των συνολικών φορολογικών εισπράξεων. Επιπλέον, τονίζεται η ανάγκη για ταχύτερη διαμόρφωση στρατηγικής αξιολόγησης των κινδύνων φορολογικής συμμόρφωσης, τόσο σε επίπεδο ελέγχου όσο και στην αποτελεσματικότητα των κυρώσεων.

Στους δημοσιονομικούς κινδύνους προστίθενται και τα ακραία φυσικά φαινόμενα, όπως πυρκαγιές και πλημμύρες. Οι δαπάνες για την αποκατάσταση των ζημιών δεσμεύουν πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, περιορίζοντας τη χρηματοδότηση άλλων παραγωγικών επενδύσεων με υψηλότερη αναπτυξιακή απόδοση.

Τέλος, το δυσμενές δημογραφικό προφίλ της χώρας, με τη γήρανση του πληθυσμού, τη χαμηλή γεννητικότητα και τη συνεχιζόμενη εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου, σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδικευμένων δεξιοτήτων, περιορίζει τη μελλοντική προσφορά εργασίας και δυσχεραίνει την αξιοποίηση επενδύσεων σε τομείς έντασης γνώσης και τεχνολογικής καινοτομίας.

Ωστόσο, υπάρχουν και θετικές εξελίξεις. Η πρόωρη αποπληρωμή χρέους ύψους 5,29 δισ. ευρώ προς το GLF ενισχύει την αξιοπιστία της χώρας και δημιουργεί προϋποθέσεις για περαιτέρω αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης, μειώνοντας τον επιτοκιακό κίνδυνο και τις μελλοντικές επιβαρύνσεις του κρατικού προϋπολογισμού. Επιπλέον, η σύγκλιση του κενού συμμόρφωσης ΦΠΑ προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η αναμενόμενη επιτάχυνση της επενδυτικής δραστηριότητας από το 2026, η θετική εικόνα της αγοράς εργασίας και τα μέτρα για τη στέγαση και τη μείωση του κόστους δανεισμού δημιουργούν ένα πιο αισιόδοξο σενάριο για το μέλλον.