Η Ευρώπη ετοιμάζεται για τη νέα εποχή των υπερυπολογιστών, με τον «Δαίδαλο» στο Λαύριο να αποτελεί έναν από τους επτά πρώτους κόμβους στα «εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης» (AI Factories). Αυτά τα εργοστάσια, συμπεριλαμβανομένων των «Lumi» στη Φινλανδία, «Mare Nostrum 5» στη Βαρκελώνη και «Leonardo» στην Μπολόνια, θα δημιουργήσουν ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο υψηλής υπολογιστικής ισχύος έως το 2026. Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ξεκίνησε το 2024 με επτά σημεία, έχει πλέον επεκταθεί ραγδαία σε δεκαεννέα.

Η Ε.Ε. δεν σταματά εδώ, καθώς σχεδιάζει την ανάπτυξη πέντε «γιγα-εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης» (AI Gigafactories). Χθες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ η πρόσκληση υποβολής προτάσεων αναμένεται στις αρχές του 2026.

Αυτές οι επενδύσεις αποτελούν την απάντηση της Ε.Ε. στον παγκόσμιο ανταγωνισμό στον τομέα των data centers, απέναντι σε έργα όπως το αμερικανικό Stargate (500 δισ. δολάρια) και τις επενδύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου (750 εκατ. λίρες) και της Σιγκαπούρης.

Η Ελλάδα, μαζί με άλλες χώρες, επιλέχθηκε από την αρχή για την ανάπτυξη αυτών των ερευνητικών εγκαταστάσεων. Έτσι, ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου για να τεθεί σε λειτουργία ο «Δαίδαλος» την άνοιξη του 2026. Η πρόκληση είναι μεγάλη, καθώς η εγκατάσταση στήνεται από το μηδέν.

Τον Μάρτιο του 2025 ξεκίνησε η κατασκευή του υπερυπολογιστή από την HPE, με προϋπολογισμό 41 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η εταιρεία «MainSys» εγκαθιστά τον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, με κόστος 17,9 εκατ. ευρώ.

Το εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης «Φάρος» θα χρησιμοποιήσει τις υποδομές του «Δαίδαλου».

Το «Φάρος», προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, αναπτύσσεται στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του ΕΜΠ, στο ιστορικό κτίριο του πρώην ηλεκτρικού σταθμού, σε έναν χώρο 1.500 τ.μ.

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, δήλωσε στην «Κ»: «Προχωράμε στη δημιουργία ενός από τα AI Factories της Ε.Ε., του «Φάρος», για το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί εντός του Δεκεμβρίου. Ο «Φάρος» θα λειτουργήσει γύρω από τον νέο εθνικό υπερυπολογιστή «Δαίδαλο», έναν από τους ισχυρότερους παγκοσμίως, η κατασκευή του οποίου στο Λαύριο προχωράει κανονικά και στόχος μας είναι να λειτουργήσει την άνοιξη».

Ο υπερυπολογιστής θα παρέχει προηγμένες υπολογιστικές δυνατότητες σε Έλληνες και Ευρωπαίους χρήστες από την επιστημονική, ακαδημαϊκή κοινότητα, τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα.

Συγκεκριμένα, θα είναι 150 φορές ισχυρότερος από τον ARIS, εκτελώντας 89 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο.

Επιπλέον, η Κοζάνη και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας επιλέχθηκαν για την ανάπτυξη ενός δεύτερου υπερυπολογιστή, προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί από εθνικούς πόρους και θα υποστηρίζει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στην ενέργεια και την αγροδιατροφή. Το έργο βρίσκεται στα αρχικά στάδια και εξετάζεται η ένταξή του στον Μηχανισμό Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ).