Το ακαθάριστο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης, αγγίζοντας τα επίπεδα του 2010, όταν η οικονομική κρίση άρχισε να πλήττει τη χώρα. Οι αυξήσεις που καταγράφηκαν την τελευταία πενταετία είναι σημαντικές, ωστόσο, ο υψηλός πληθωρισμός από το 2022 και έπειτα έχει περιορίσει σημαντικά την πραγματική αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για περαιτέρω ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Alpha Bank, πέντε βασικοί παράγοντες αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην αύξηση αυτή. Συγκεκριμένα, την περίοδο 2019-2024, το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 27%. Ωστόσο, σε πραγματικούς όρους, η άνοδος ήταν σημαντικά μικρότερη, μόλις 12,3%, λόγω των πληθωριστικών πιέσεων.

Το πρώτο τρίμηνο του 2025, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ανήλθε σε 37,1 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 0,7% σε ετήσια βάση. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αύξηση του εισοδήματος από εξαρτημένη μισθωτή εργασία, η οποία συνδέεται άμεσα με την αύξηση της απασχόλησης και των μισθών. Ποιοι είναι όμως οι πέντε παράγοντες που θα στηρίξουν την περαιτέρω αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος;

Πρώτον, η συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας. Δεύτερον, η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ από την 1η Απριλίου 2025, καθώς και το «ξεπάγωμα» των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα, που εφαρμόζεται από τις αρχές του περασμένου έτους, αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στις μέσες μισθολογικές προσαρμογές. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ονομαστικές αμοιβές ανά μισθωτό στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 6% το 2024.

Τρίτον, τα μέτρα ενίσχυσης του διαθεσίμου εισοδήματος που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2025, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και η αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ. Τέταρτον, οι επενδύσεις που αναμένεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο της απορρόφησης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, αλλά και στην ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. Πέμπτον, η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, με στόχο την αντιμετώπιση της αυξημένης φορολογικής επιβάρυνσης λόγω του υψηλού πληθωρισμού τα τελευταία χρόνια και της ονομαστικής αύξησης των εισοδημάτων.

Παρά την αύξηση του ακαθάριστου διαθεσίμου εισοδήματος και το γεγονός ότι αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των μισθών, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα εξακολουθούν να ανησυχούν για την οικονομική τους κατάσταση. Αυτό πιθανότατα συνδέεται με τις βαθιές πληγές που άφησε η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, καθώς τα εισοδήματα δεν έχουν επανέλθει ακόμη στα προ κρίσης επίπεδα, ακόμη και σε ονομαστικούς όρους. Επιπλέον, η διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, επιτείνει την ανησυχία. Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο ενισχύθηκαν ελαφρώς από την αρχή του τρέχοντος έτους, ενώ οι προβλέψεις για την οικονομική τους κατάσταση το επόμενο δωδεκάμηνο, αν και ακολουθούν παρόμοια πορεία, παρουσιάζονται ελαφρώς λιγότερο απαισιόδοξες. Θα καταφέρουν άραγε οι θετικές αυτές εξελίξεις να καθησυχάσουν τις ανησυχίες των πολιτών και να οδηγήσουν σε μια πραγματική ανάκαμψη της οικονομίας;