Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι η ημέρα παρουσίασης του σχεδίου του για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα θα μπορούσε να φέρει "αιώνια ειρήνη στη Μέση Ανατολή".

Παρά την υπερβολή, η πρόταση των 20 σημείων, που ανακοινώθηκε στον Λευκό Οίκο κατά τη συνάντηση Τραμπ-Νετανιάχου, αποτελεί σημαντικό διπλωματικό βήμα, σύμφωνα με το BBC. Το σχέδιο μετατοπίζει τη θέση της κυβέρνησης Τραμπ για το μεταπολεμικό μέλλον της Γάζας και αυξάνει την πίεση για συμφωνία.

Το αν θα επιτευχθεί συμφωνία, εξαρτάται από το αν Νετανιάχου και Χαμάς βλέπουν περισσότερα οφέλη στον τερματισμό, παρά στη συνέχιση του πολέμου. Η Χαμάς υπαινίσσεται ότι οι όροι δεν διασφαλίζουν τα παλαιστινιακά συμφέροντα και δεν θα δεχτούν κανένα σχέδιο που δεν εγγυάται την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα.

Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ αποδέχτηκε τα 20 σημεία, αν και σύμμαχος στην ακροδεξιά πτέρυγα του συνασπισμού του τα απέρριψε. Εσωτερικοί αντίπαλοι του Νετανιάχου επισημαίνουν ότι δεν θα προχωρούσε σε συμφωνία εάν έθετε σε κίνδυνο την πολιτική του επιβίωση.

Η πρόταση περιλαμβάνει «αγκάθια» για τις πολιτικές ηγεσίες Ισραήλ και Χαμάς, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν μια συμφωνία. Υπάρχει επίσης ασάφεια στο σχέδιο, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για σαμποτάρισμα των διαπραγματεύσεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κυβέρνηση Τραμπ θα σταθεί στο πλευρό του Ισραήλ.

Ο Τραμπ ξεκαθάρισε στον Νετανιάχου ότι αν η Χαμάς δεν συμφωνήσει με την πρόταση, θα έχει την "πλήρη υποστήριξη της Αμερικής για να κάνει ό,τι θα έπρεπε να κάνει".

Αν και παρουσιάστηκε ως συμφωνία, πρόκειται για πλαίσιο για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, μια σειρά «αρχών». Απέχει από το λεπτομερές σχέδιο που απαιτείται για τον τερματισμό του πολέμου. Μοιάζει περισσότερο με το πλαίσιο του Μπάιντεν τον Μάιο του 2024, για σταδιακή κατάπαυση του πυρός και συμφωνία τερματισμού του πολέμου. Τότε, χρειάστηκαν οκτώ μήνες για συμφωνία εκεχειρίας και ανταλλαγής ομήρων και κρατουμένων.

Ο Τραμπ επιδιώκει συνολική ειρηνευτική συμφωνία, που προϋποθέτει λεπτομερείς γραμμές αποχώρησης του Ισραήλ, συνθήκες για την απελευθέρωση των ομήρων και τον προσδιορισμό των Παλαιστίνιων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν. Απαιτούνται επίσης περισσότερες λεπτομέρειες ως προς τις συνθήκες της μεταπολεμικής διακυβέρνησης. Τίποτε από αυτά δεν περιγράφεται λεπτομερώς στο σχέδιο των 20 σημείων.

Το πλαίσιο δανείζεται στοιχεία από προηγούμενες προτάσεις, όπως το σχέδιο Σαουδικής Αραβίας και Γαλλίας τον Ιούλιο, καθώς και μελέτη του Τόνι Μπλερ. Το σχέδιο Τραμπ συντάχθηκε από τον Στιβ Γουίτκοφ και τον Τζάρεντ Κούσνερ, έπειτα από διαβουλεύσεις με το Ισραήλ, ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες.

Απαιτεί τερματισμό των εχθροπραξιών, περιορισμένη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων, καθώς και απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστίνιων κρατουμένων.

Προβλέπει την εγκαθίδρυση τοπικής, τεχνοκρατικής διοίκησης στη Γάζα, υπό την επίβλεψη του «Συμβουλίου Ειρήνης» που θα εδρεύει στην Αίγυπτο. Μέλη της Χαμάς που "δεσμεύονται για ειρηνική συνύπαρξη" και για παράδοση των όπλων τους θα λάβουν αμνηστία, ενώ άλλοι θα εξοριστούν. Διεθνής δύναμη «σταθεροποίησης» θα αναλάβει την ασφάλεια στη Γάζα.

Αναφορά σε παλαιστινιακή κρατική υπόσταση υπάρχει αόριστα. Το σχέδιο υποδηλώνει ότι εάν η Παλαιστινιακή Αρχή αναμορφωθεί, οι συνθήκες «μπορεί επιτέλους να υπάρχουν για μια αξιόπιστη οδό προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση».

Οι αραβικές χώρες θεωρούν τις προτάσεις του Τραμπ ως σημαντική πρόοδο, επειδή απορρίπτουν το σχέδιο του Φεβρουαρίου για τη «Ριβιέρα της Γάζας», που θα περιελάμβανε τον αναγκαστικό εκτοπισμό Παλαιστινίων. Επιπλέον, το σχέδιο των ΗΠΑ αναφέρει ότι «το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα», αν και δεν υπάρχει δέσμευση για την κατεχόμενη Δυτική Οχθη.

Από την ισραηλινή πλευρά, ο Νετανιάχου τονίζει ότι το πλαίσιο είναι συνεπές με τους στόχους του για τον τερματισμό του πολέμου: αφοπλισμός της Χαμάς, αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και μη ίδρυση μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.

Πολλά εξαρτώνται από την αντίδραση της Χαμάς, η οποία θα μπορούσε να συμφωνήσει, ζητώντας παράλληλα διευκρινίσεις. Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε το ότι ο Τραμπ έπεισε τον Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη από το Κατάρ, το οποίο θα επιστρέψει πλέον ως μεσολαβητής μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Πριν από τη συνάντηση Τραμπ – Νετανιάχου, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί εντάθηκαν στην πόλη της Γάζας. Η διευρυνόμενη επίθεση του Ισραήλ έχει προκαλέσει περαιτέρω καταστροφές στους αμάχους. Μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου έχει καταδικάσει τις ενέργειες του Ισραήλ.

Εν τω μεταξύ, ο διοικητής της Χαμάς στη Γάζα, Εζ αλ-Ντιν αλ-Χαντάντ, προετοιμάζεται για μια «τελική αποφασιστική μάχη», στην οποία συμμετέχουν περίπου 5.000 μαχητές.

Λόγω της εντεινόμενης ανθρωπιστικής καταστροφής στη Γάζα, ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες προσπάθησαν να αναβιώσουν τις διαπραγματεύσεις. Πλέον, φαίνεται πως το διπλωματικό παράθυρο ανοίγει και πάλι.

Ωστόσο, πιθανότατα θα χρειαστούν πολλές εβδομάδες για να εξελιχθεί το σχέδιο Τραμπ σε αυτό που ο Αμερικανός πρόεδρος λέει ότι μπορεί να επιτύχει: το τέλος στον πόλεμο.