Εγγυήσεις ασφαλείας «τύπου Άρθρου 5» της συνθήκης του ΝΑΤΟ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και η συγκρότηση ευρωπαϊκής πολυεθνικής δύναμης για την Ουκρανία, βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνομιλιών στο Βερολίνο. Ευρωπαίοι ηγέτες και Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε έναν νέο κρίσιμο κύκλο διπλωματικών προσπαθειών για τον τερματισμό του πολέμου.

Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας προσαρμοσμένες στο μοντέλο του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ – μια άνευ προηγουμένου πρόταση, καθώς το Κίεβο δεν είναι μέλος της Συμμαχίας. Προειδοποίησαν ωστόσο ότι μια τέτοια συμφωνία δεν θα βρίσκεται στο τραπέζι για πάντα. Το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ απαιτεί από τη συμμαχία να υπερασπιστεί οποιοδήποτε μέλος της δεχθεί επίθεση.

Κατά τη συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην οποία συμμετείχαν επίσης ο απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, και ο Τζάρεντ Κούσνερ, οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις για πιθανές εδαφικές παραχωρήσεις της Ουκρανίας προς τη Ρωσία μπορούν να ληφθούν μόνο αφού τεθούν σε εφαρμογή ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, οι οποίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν μηχανισμούς αυστηρής επιτήρησης και αποτροπής κλιμάκωσης και τη συγκρότηση ευρωπαϊκής πολυεθνικής δύναμης.

Σε κοινή δήλωση, που εκδόθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες (Γερμανίας, Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας, Πολωνίας, Φινλανδίας, Νορβηγίας, Σουηδίας, Ολλανδίας) καθώς και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά τη συνάντησή τους στο Βερολίνο, αναφέρουν ότι υπάρχει «ισχυρή σύγκλιση» με τις ΗΠΑ και διατυπώνουν μια λίστα στόχων για την επίτευξη των οποίων πρέπει να εργαστούν και οι δύο πλευρές.

Περιγράφοντας τις αναγκαίες εγγυήσεις ασφαλείας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες σημείωσαν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να μπορεί να διατηρήσει ένοπλες δυνάμεις περίπου 800.000 στρατιωτών, ώστε να είναι σε θέση να αποτρέπει μελλοντικές συγκρούσεις.

Οι συνομιλίες στη γερμανική πρωτεύουσα έχουν πυροδοτήσει κάποια αισιοδοξία από τους Ευρωπαίους ηγέτες για την πορεία προς τον τερματισμό της πιο αιματηρής σύγκρουσης στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, η Μόσχα δεν έχει ακόμη συμφωνήσει σε καμία από τις αλλαγές που συζητήθηκαν στη Γερμανία.

«Προσπαθούμε να το πετύχουμε», δήλωσε ο Τραμπ αναφερόμενος σε μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, μιλώντας στον Λευκό Οίκο, αφού κάλεσε σε δείπνο τους βασικούς αξιωματούχους που συμμετείχαν στις συνομιλίες στο Βερολίνο. «Είχαμε πολλές συνομιλίες με τον Πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας και νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά τώρα από ποτέ και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε», πρόσθεσε ο Τραμπ.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν με επιφύλαξη την προφανή μετατόπιση της κυβέρνησης Τραμπ όσον αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.

«Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, η πιθανότητα κατάπαυσης του πυρός είναι πιθανή», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος φιλοξένησε τις συναντήσεις, σε ανάρτησή του στο X. «Θέλουμε να βαδίσουμε τον δρόμο προς την ειρήνη μαζί με τους Ουκρανούς, τους Ευρωπαίους γείτονές μας και τις Ηνωμένες Πολιτείες», πρόσθεσε.

«Σήμερα είχα την αίσθηση για πρώτη φορά ότι όλοι συμπεριφέρονταν σαν σύμμαχοι από ένα στρατόπεδο», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ σε δημοσιογράφους στο αεροπλάνο του μετά την αναχώρησή του από το Βερολίνο. «Για πρώτη φορά άκουσα από το στόμα Αμερικανών διαπραγματευτών ότι η Αμερική θα δεσμευτεί για εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία με τέτοιο τρόπο ώστε οι Ρώσοι να μην έχουν καμία αμφιβολία ότι η αμερικανική απάντηση θα είναι στρατιωτική εάν οι Ρώσοι επιτεθούν ξανά στην Ουκρανία».

Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον δήλωσε ότι το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας έχει γίνει «σαφέστερο και πιο αξιόπιστο», κάτι που χαρακτήρισε σημαντικό βήμα προς τη βιώσιμη ειρήνη. «Ωστόσο, παραμένουν πολλά δύσκολα ερωτήματα, κυρίως όσον αφορά τα εδάφη και το αν η Ρωσία επιθυμεί πραγματικά την ειρήνη», δήλωσε ο Κρίστερσον σε ανακοίνωσή του μετά τις συνομιλίες στο Βερολίνο.

«Οι ΗΠΑ πιέζουν την Ουκρανία να αποσύρει τις δυνάμεις της από την ανατολική περιοχή του Ντόνετσκ», δήλωσε στο Reuters, αξιωματούχος που γνωρίζει το θέμα. Μια ευρωπαϊκή πηγή που ενημερώθηκε για τις τελευταίες συνομιλίες, δήλωσε ότι η Ρωσία δεν έχει ακόμη υποχωρήσει στις εδαφικές της απαιτήσεις. «Η ατμόσφαιρα είναι καλή, αλλά οι στόχοι παραμένουν αρκετά μακριά μεταξύ τους στην ουσία», ανέφερε η πηγή.

Από την άλλη πλευρά, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε ότι το Κίεβο χρειάζεται «σαφή εικόνα των εγγυήσεων ασφαλείας από τους συμμάχους του πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση που αφορά τη γραμμή του μετώπου» στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο, είπε ότι οι διαπραγματευτές του Κιέβου θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις με τους Αμερικανούς ομολόγους τους προσθέτοντας ότι η Ουκρανία χρειάζεται μια συγκεκριμένη συμφωνία σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός.

Αποκαλώντας το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων «επώδυνο», ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Ειλικρινά, εξακολουθούμε να έχουμε διαφορετικές θέσεις». Αλλά τόνισε πως πιστεύει πως οι Αμερικανοί μεσολαβητές θα βοηθήσουν στην εξεύρεση συμβιβασμού.

Η Ουκρανία έχει δηλώσει προηγουμένως ότι δεν θα παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία, η οποία έχει καταλάβει σχεδόν το 20% της χώρας στα ανατολικά και νότια της από την πλήρη εισβολή της τον Φεβρουάριο του 2022.

Σημειώνεται ότι το 72% των Ουκρανών εγκρίνει ένα ενδεχόμενο πάγωμα της σημερινής γραμμής του μετώπου, υπό την προϋπόθεση της παροχής σαφών εγγυήσεων ασφαλείας, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS). Οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι θα αποδέχονταν μια τέτοια συμφωνία, εφόσον δεν υπάρξει επίσημη αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών ως τμήμα της Ρωσίας.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στους δημοσιογράφους μέσω τηλεδιάσκεψης ότι είχαν εξασφαλίσει συμφωνία για το 90% των ζητημάτων. Αν και παραμένουν μακροχρόνια εδαφικά ζητήματα, ένας είπε ότι «έχουμε πολλές διαφορετικές λύσεις για να γεφυρώσουμε το χάσμα που τους προτείνουμε».

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν χθες στο Reuters, ότι η Ρωσία είναι ανοιχτή στην ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι ο Τραμπ θέλει να αποτρέψει τη Ρωσία από το να επεκταθεί περαιτέρω προς τα δυτικά της Ευρώπης.

Είπαν επίσης ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της αποκλιμάκωσης των συγκρούσεων και της εποπτείας οποιασδήποτε συμφωνίας, ήταν το κύριο επίκεντρο των συνομιλιών της Δευτέρας και ότι μια εγγύηση τύπου Άρθρου 5 ήταν κάτι που ο Τραμπ πίστευε ότι θα μπορούσε να πείσει τη Μόσχα να αποδεχτεί.

Στη Μόσχα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η απαίτηση της Ρωσίας να μην ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ ήταν ένα θεμελιώδες ζήτημα στις συνομιλίες για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Είπε επίσης, ότι η Ρωσία αναμένει μια ενημέρωση από τις ΗΠΑ μετά τις διαπραγματεύσεις στο Βερολίνο.

Σημειώνεται ότι η Ουκρανία διαβεβαίωσε την Κυριακή ότι είναι πρόθυμη να εγκαταλείψει τη φιλοδοξία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση.

Ομάδες εργασίας αναμένεται να συναντηθούν στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του ερχόμενου Σαββατοκύριακου, πιθανώς στο Μαϊάμι, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι. «Είμαστε έτοιμοι να πάμε στη Ρωσία εάν χρειαστεί; Απολύτως».