Η σύνοδος κορυφής των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη θα κρίνει την ενότητα του μπλοκ, ή θα δείξει αν ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να το διασπάσει, όπως αναφέρει το Politico σε ανάλυσή του.

Μια διαφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, που έχουν παγώσει μετά την εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία, για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της χώρας, αποκαλύπτει μια βαθύτερη διαίρεση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης μιας νέας παγκόσμιας τάξης και την άνευ προηγουμένου πίεση από τις ΗΠΑ.

«Θέλουν να μας κάνουν αδύναμους», τόνισε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ με γνώση της διατλαντικής σχέσης και των προετοιμασιών για τη σύνοδο κορυφής.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αυτή την εβδομάδα πρέπει να δώσει απτά αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Κυβερνήσεις λένε ότι πρέπει να υποστηρίξουν την ΕΕ όταν ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να επηρεάσει την πολιτική. Ευρωπαίοι ηγέτες, από τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας μέχρι τον Αντρέι Μπάμπις της Τσεχίας, απορρίπτουν την κατεστημένη άποψη των Βρυξελλών.

Η ΕΕ θα «υπέστη σοβαρή ζημιά για χρόνια» εάν δεν καταλήξει σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, προειδοποίησε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε συνέντευξη στη γερμανική τηλεόραση. «Και θα δείξουμε στον κόσμο ότι, σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή της ιστορίας μας, είμαστε ανίκανοι να σταθούμε ενωμένοι και να δράσουμε για να υπερασπιστούμε την πολιτική μας τάξη σε αυτήν την ευρωπαϊκή ήπειρο».

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ πιέζουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, κυρίως αυτές που θεωρούν πιο φιλικές, να απορρίψουν το σχέδιο χρήσης 210 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, δήλωσαν στο Politico τέσσερις αξιωματούχοι της ΕΕ που συμμετείχαν στις συζητήσεις.

Όταν οι ηγέτες της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τα ρωσικά assets επειδή το Βέλγιο αντιτάχθηκε. Δύο μήνες αργότερα, το πρόβλημα της ΕΕ δεν είναι πραγματικά το Βέλγιο, είναι ο Τραμπ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι πιο ισχυρές πρωτεύουσες διαπραγματεύονται μεταξύ τους, προσπαθώντας να πείσουν τον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ Ντε Βέβερ, του οποίου η υποστήριξη είναι κρίσιμη επειδή η χώρα του φιλοξενεί τα περισσότερα από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει στην Ευρώπη. Οι συζητήσεις έχουν γίνει πιο έντονες την τελευταία εβδομάδα, καθώς η ΕΕ προσπάθησε να δώσει εγγυήσεις στο Βέλγιο.

Ωστόσο, οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας χειροτέρευσαν παρά βελτιώθηκαν ακόμη και κατά τη διάρκεια της Τρίτης, παραδέχθηκε ο ανώτερος αξιωματούχος, ο οποίος δεν θέλησε να μιλήσει επώνυμα. «Ήθελα να κλάψω», είπε για την ατμόσφαιρα μιας συνάντησης στις Βρυξέλλες των υπουργών Υποθέσεων της ΕΕ που προετοιμάζονταν για τη σύνοδο κορυφής.

Η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα χρήματα, καθώς αντιμετωπίζει έλλειμμα προϋπολογισμού 71,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το επόμενο έτος. Εάν τα μετρητά δεν αρχίσουν να ρέουν μέχρι τον Απρίλιο, θα πρέπει να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει το ηθικό και την ικανότητά της να συνεχίσει να αμύνεται.

Η βελγική κυβέρνηση λέει ότι η αντίθεσή της στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση του δανείου οφείλεται στην ανάγκη να προστατεύσει τους δικούς της φορολογούμενους από το να βρεθούν αντιμέτωποι με το βάρος σε περίπτωση που χρειαστεί ποτέ να επιστραφούν τα χρήματα.

Για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πρόκειται για ευρύτερη γεωπολιτική. Η αμερικανική εκστρατεία επιρροής, οδήγησε την Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Μάλτα και την Τσεχία να ενταχθούν στην ομάδα των διαφωνούντων κρατών.

Η αποτυχία θα ήταν καταστροφή για τη θέση της ΕΕ στον κόσμο, επισήμαναν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, δεδομένου του μηνύματος που θα έστελνε. Όχι μόνο για την εριστική κυβέρνηση Τραμπ, αλλά και για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αμφισβητεί ανοιχτά την κυριαρχία των πρώην σοβιετικών κρατών.

Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ηγέτης του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής οικογένειας της ΕΕ, δήλωσε ότι «Οι ΗΠΑ προφανώς δεν είναι πλέον ηγέτης του ελεύθερου κόσμου» και η κυβέρνηση Τραμπ «αποστασιοποιείται από εμάς».

Μια διαλυμένη Ουκρανία θα έχει ένα πιο αδύναμο ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, υπονομεύοντας τις πιθανότητές της να επιτύχει τη διαρκή ειρήνη.

«Δεν έχω καν την κατάλληλη λέξη», δήλωσε η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κρίστεν Μίχαλ στο Politico, προσθέτοντας ότι το Κίεβο πρέπει να γνωρίζει «ότι η Ευρώπη στηρίζει την Ουκρανία ό,τι και να γίνει. Ότι δεν χρειάζεται να αποδεχτεί την κακή συμφωνία».

Σύμφωνα με ένα διαρρεύσαν προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου που διαπραγματεύτηκε ο Λευκός Οίκος και το Κρεμλίνο, η Ουάσινγκτον θέλει να χρησιμοποιήσει μέρος των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας για να χρηματοδοτήσει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης υπό την ηγεσία της. Ο Τραμπ ασκεί επίσης πιέσεις στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να παραχωρήσει στη Ρωσία τμήματα βαριά οχυρωμένης και στρατηγικά σημαντικής περιοχής στο Ντονμπάς.

Ο Λευκός Οίκος απέρριψε τις κατηγορίες των Βρυξελλών για ανάμειξη. «Οι φλυαρίες από ανώνυμες πηγές που δεν ήταν παρούσες σε αυτές τις συζητήσεις δεν πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη», δήλωσε η αναπληρώτρια γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι.

Οι διαπραγματεύσεις της Τρίτης είδαν τους αξιωματούχους και τους ηγέτες της ΕΕ να θέτουν ολοένα και περισσότερο την «πυρηνική επιλογή»: να περατωθεί το δάνειο αποζημιώσεων με ειδική πλειοψηφία. Αλλά ορισμένοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι αυτό θα διέλυε ένα ήδη διασπασμένο μπλοκ και πιθανότατα θα το βύθιζε σε πραγματική κρίση.

Μια άλλη εναλλακτική λύση είναι ορισμένες χώρες απλώς να προσφέρουν περιορισμένα διμερή δάνεια.

«Είναι σημαντικό να έχουμε το Βέλγιο» στη συμφωνία, «αλλά ας δούμε», δήλωσε η πρωθυπουργός της Λετονίας, Εβίκα Σιλίνια, στο Politico την Τρίτη. «Αν αυτή [η ψήφος με ειδική πλειοψηφία] είναι η μόνη [επιλογή], γιατί όχι;»

Η Σιλίνια πρόσθεσε με νόημα: «Για το Βέλγιο, νομίζω ότι δεν εύχομαι να γίνει δεύτερη Ουγγαρία».

Για την Ουκρανία, το δάνειο αποζημίωσης που χρηματοδοτείται από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα ήταν η καλύτερη λύση για την οικονομική της μαύρη τρύπα.

Ο Ζελένσκι, σε μια συνομιλία WhatsApp με δημοσιογράφους τη Δευτέρα, ήταν ρεαλιστής: «Φυσικά, θα θέλαμε πραγματικά να χρησιμοποιήσουμε [τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία] για να αποκαταστήσουμε το κράτος μας», καθώς «είναι δίκαιο οι Ρώσοι να πληρώσουν για την καταστροφή». Αλλά, πρόσθεσε, «ένα δάνειο επανορθώσεων ή οποιαδήποτε μορφή που βασίζεται στο ποσό των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας — μεταξύ 150 και 200-210 δισεκατομμυρίων δολαρίων συνολικά — είναι πράγματι κάτι που αλλάζει τα δεδομένα».

Με τις συνομιλίες μεταξύ Ευρωπαίων αξιωματούχων να μην καταλήγουν σε συμφωνία, οι ηγέτες θα έχουν το ασυνήθιστο καθήκον στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης να βρουν οι ίδιοι μια λύση πρόσωπο με πρόσωπο.