Βρυξέλλες – Η Κομισιόν εξέδωσε «κίτρινη κάρτα» προς δύο παραδοσιακά δημοσιονομικά «γεράκια» της Ευρωζώνης, τη Γερμανία και τη Φινλανδία, εκφράζοντας ανησυχίες για την πορεία των δημοσίων ελλειμμάτων τους. Ιδιαίτερα για το Ελσίνκι, η Κομισιόν υπογράμμισε την ανάγκη άμεσης συμμόρφωσης προς μια νέα «διορθωτική» πορεία. Το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. προειδοποίησε για αυξανόμενα δημόσια ελλείμματα και επίπεδα χρέους σε αρκετά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, σχεδόν έναν χρόνο μετά την επαναφορά του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο είχε τεθεί σε «αναστολή» λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.

Στη χθεσινή αξιολόγηση, η οποία εξέτασε την ευθυγράμμιση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. –δηλαδή τη διατήρηση του δημοσίου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ– διαπιστώθηκε ότι ορισμένες χώρες αντιμετωπίζουν «κινδύνους βιωσιμότητας» των δημοσίων οικονομικών τους, όπως ανέφερε ο αρμόδιος επίτροπος Βάλντις Ντομπρόβσκις. Στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν συνέστησε την ένταξη της Φινλανδίας σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, καθώς ξεπέρασε το όριο του 3%. Η σκανδιναβική χώρα θα γίνει το δέκατο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που θα υπαχθεί σε αυτή τη διαδικασία, η οποία προβλέπει ακόμη και αυστηρά πρόστιμα σε περίπτωση μη άμεσων διορθωτικών κινήσεων.

Ειδικότερα, το έλλειμμα της Φινλανδίας ανήλθε πέρυσι στο 4,5% του ΑΕΠ, ενώ για το 2025 προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 4,3%. Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις αναγνώρισε ότι η χώρα αντιμετωπίζει «έκτακτες συνθήκες» λόγω της γεωπολιτικής κατάστασης και του κλεισίματος των συνόρων με τη Ρωσία, γεγονός που οδήγησε «βασικά σε οικονομική στασιμότητα». Επισήμανε επίσης την ανάγκη «αύξησης των αμυντικών δαπανών».

Τόσο η Φινλανδία όσο και η Γερμανία θα εφαρμόσουν τη ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες τους, όπως και 14 ακόμη κράτη-μέλη –συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας– που υπέβαλαν σχετικό αίτημα. Αυτό επιτρέπει την απόκλιση από την πορεία του εθνικού προϋπολογισμού έως και 1,5% του εθνικού ΑΕΠ ετησίως για την περίοδο 2025-2028, προκειμένου να διευκολυνθούν οι υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους.

Ωστόσο, για τη Φινλανδία, ακόμη και η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής δεν δικαιολογεί την αύξηση του δημοσίου ελλείμματος, σε αντίθεση με τη Γερμανία, η οποία αποφεύγει με αυτόν τον τρόπο την εισαγωγή της στη σχετική διαδικασία, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο.

Παράλληλα, η Κομισιόν θεωρεί ότι οι προϋπολογισμοί της Ολλανδίας και της Μάλτας δεν συμβαδίζουν με τους δημοσιονομικούς κανόνες, καθώς οι δαπάνες τους υπερβαίνουν κατά πολύ τα συμφωνημένα όρια. Το ίδιο ισχύει και για την Κροατία, τη Λιθουανία, τη Σλοβενία, την Ουγγαρία, αν και σε μικρότερα ποσοστά.

«Οι καθαρές δαπάνες τους προβλέπεται να αυξηθούν ταχύτερα από ό,τι επιτρέπεται», σχολίασε ο Ντομπρόβσκις για την Κροατία, τη Λιθουανία και τη Σλοβενία, ενώ επισήμανε ότι το ίδιο ισχύει και για την Ισπανία, παρόλο που δεν έχει ακόμη καταθέσει προσχέδιο προϋπολογισμού, καθώς η αξιολόγησή της βασίστηκε στις φθινοπωρινές προβλέψεις.

Για την Ολλανδία, που κάποτε ήταν επίσης δημοσιονομικά ενάρετη, ο επίτροπος σημείωσε ότι «έχει συνολικά σταθερή δημοσιονομική θέση με χρέος κάτω από το 60% και έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ», ωστόσο οι καθαρές δαπάνες της προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά περισσότερο από ό,τι επιτρέπεται, όπως και η Μάλτα, η οποία μάλιστα βρίσκεται ήδη σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης έως τον Απρίλιο, όταν τα κράτη-μέλη θα καταθέσουν εκ νέου τα εθνικά σχέδια πολιτικής, η Κομισιόν ενδέχεται να αποφασίσει τον Ιούνιο την έναρξη διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος για τα οκτώ κράτη-μέλη που αναφέρθηκαν.

Η Γαλλία, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από το 2024 και δεν κατάφερε να εγκρίνει τον προϋπολογισμό της στο κοινοβούλιο, εκτιμάται ότι συμμορφώνεται με τους δημοσιονομικούς κανόνες βάσει του προσχεδίου που έχει καταθέσει, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο. Η Ιταλία αναμένεται να εξέλθει από τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος το καλοκαίρι, καθώς προβλέπεται να μειώσει το έλλειμμά της στο 2,8% το 2026.