Σε μια κίνηση που αιφνιδίασε την παγκόσμια κοινότητα, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία υπέγραψαν ιστορική ειρηνευτική συμφωνία την Παρασκευή, με την καθοριστική μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Η υπογραφή έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια συνάντησης στον Λευκό Οίκο, όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φιλοξένησε τους ηγέτες των δύο χωρών, επισφραγίζοντας μια προσπάθεια που διήρκεσε μήνες.

Οι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, επισφραγίζοντας τη συμφωνία, αντάλλαξαν εγκάρδια χειραψία υπό το βλέμμα του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για την έκβαση των διαπραγματεύσεων. Στη συνέχεια, οι τρεις άνδρες υπέγραψαν ένα κοινό έγγραφο, το οποίο ο Λευκός Οίκος περιέγραψε ως «κοινή δήλωση», επιβεβαιώνοντας τη βούληση των δύο πλευρών για οριστικό τερματισμό της πολυετούς διαμάχης.

Τόσο ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, όσο και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, εξήραν τη μεσολαβητική προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να του απονεμηθεί το Νόμπελ Ειρήνης. Ένα βραβείο που, όπως είναι γνωστό, ο Αμερικανός πρόεδρος επιθυμεί διακαώς να κατακτήσει.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, επιδιώκοντας να εδραιώσει την εικόνα του ως παγκόσμιου ειρηνοποιού, ιδιαίτερα ενόψει της πιθανής δεύτερης θητείας του, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις προηγούμενες επιτυχίες της αμερικανικής διπλωματίας. Ο Λευκός Οίκος αποδίδει στον Τραμπ την επίτευξη εκεχειρίας μεταξύ Καμπότζης και Ταϊλάνδης, καθώς και τη σύναψη ειρηνευτικών συμφωνιών μεταξύ Ρουάντα και Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, αλλά και μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας.

«Πέρασε πολύς καιρός – 35 χρόνια – που πολεμούσαν και τώρα είναι φίλοι, και θα παραμείνουν φίλοι για πολύ καιρό», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ κατά την τελετή υπογραφής, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συμφωνίας για το μέλλον των δύο χωρών.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες «δεσμεύονται να σταματήσουν για πάντα τις εχθροπραξίες, να εγκαθιδρύσουν εμπόριο, ταξίδια και διπλωματικές σχέσεις και να σέβονται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της άλλης».

Ωστόσο, παρά τις πανηγυρικές δηλώσεις, οι λεπτομέρειες και ο δεσμευτικός χαρακτήρας της συμφωνίας μεταξύ των δύο μακροχρόνιων αντιπάλων παραμένουν ασαφείς, αφήνοντας ανοιχτά ερωτήματα για την πλήρη εφαρμογή της.

Προσθέτοντας μια νότα αισιοδοξίας, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι δύο ηγέτες θα έχουν «εξαιρετικές σχέσεις», ενώ δεν δίστασε να αστειευτεί λέγοντας: «Αλλά αν υπάρξει σύγκρουση… θα με καλέσουν και θα το λύσουμε».

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό σημείο της συμφωνίας, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, είναι η παραχώρηση αποκλειστικών δικαιωμάτων ανάπτυξης στις ΗΠΑ σε έναν στρατηγικό διάδρομο διέλευσης μέσω του Νότιου Καυκάσου, ο οποίος θα διευκολύνει τις εξαγωγές ενέργειας και άλλων πόρων.

Επιπλέον, ο Τραμπ αποκάλυψε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν ξεχωριστές συμφωνίες με κάθε χώρα για την επέκταση της συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου και της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, αν και δεν δόθηκαν περισσότερες λεπτομέρειες.

Σε μια κίνηση που ενδέχεται να προκαλέσει ανησυχία στη Μόσχα, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης την άρση των περιορισμών στην αμυντική συνεργασία μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ιλχάμ Αλίγιεφ, από την πλευρά του, χαιρέτισε την «ιστορική υπογραφή» μεταξύ δύο «χωρών που βρισκόταν σε πόλεμο για περισσότερο από τρεις δεκαετίες», δηλώνοντας ότι «σήμερα εγκαθιδρύουμε την ειρήνη στον Καύκασο».

Ακολούθως, ο Αλίγιεφ πρότεινε στον Πασινιάν να απευθύνουν από κοινού έκκληση στην επιτροπή Νόμπελ, προτείνοντας τον Τραμπ για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, διερωτώμενος риторически: «Ποιος, αν όχι ο Πρόεδρος Τραμπ, αξίζει το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης;». Επίσης, ευχαρίστησε τον Τραμπ για την άρση των περιορισμών στη στρατιωτική συνεργασία των ΗΠΑ με το Αζερμπαϊτζάν.

Ο Νικόλ Πασινιάν, τέλος, δήλωσε ότι «η υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας θα ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό δεκαετιών σύγκρουσης μεταξύ των χωρών μας και θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή», προσθέτοντας ότι η «επανάσταση» δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τον «ειρηνοποιό» Τραμπ, τον οποίο και χαρακτήρισε άξιο υποψήφιο για το Νόμπελ.

Η Τουρκία, παραδοσιακός υποστηρικτής του Αζερμπαϊτζάν, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την «πρόοδο που επιτεύχθηκε προς την κατεύθυνση της εδραίωσης μιας διαρκούς ειρήνης» μεταξύ των δύο χωρών.

Υπενθυμίζεται ότι οι δύο χώρες έχουν συγκρουστεί δύο φορές στο παρελθόν για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την οποία το Αζερμπαϊτζάν ανακατέλαβε από τις αρμενικές δυνάμεις σε μια αστραπιαία επίθεση το 2023, προκαλώντας την έξοδο περισσότερων από 100.000 Αρμενίων.

Η ερώτηση που πλανάται είναι: Θα μπορέσει αυτή η συμφωνία να εγγυηθεί μια διαρκή ειρήνη στην περιοχή;