Στην Αυστραλία, τα παιδιά ξύπνησαν σήμερα, Τετάρτη, αντιμέτωπα με μια πρωτοφανή παγκόσμια απαγόρευση: την απώλεια πρόσβασης στους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το τολμηρό αυτό μέτρο στοχεύει στην προστασία των νέων κάτω των 16 ετών από μια σειρά διαδικτυακών απειλών, όπως οι εθιστικοί αλγόριθμοι, οι «θηρευτές» του διαδικτύου και ο ψηφιακός εκφοβισμός. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα παγκόσμιο "πείραμα", τα αποτελέσματα του οποίου αναμένεται να καθοδηγήσουν και άλλες χώρες.

Δεδομένου ότι καμία άλλη κυβέρνηση στον κόσμο δεν έχει τολμήσει να λάβει τόσο σαρωτικά μέτρα, η εφαρμογή αυτού του αυστηρού νέου νόμου παρακολουθείται στενά από ειδικούς σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι έχουν πλέον στραμμένα τα βλέμματά τους στην Αυστραλία.

Οι δέκα πλατφόρμες που εμπίπτουν στην απαγόρευση – Instagram, Facebook, Threads, Snapchat, YouTube, TikTok, Kick, Reddit, Twitch και X – διαβεβαιώνουν ότι θα συμμορφωθούν με το μέτρο. Υπόσχονται να χρησιμοποιήσουν τεχνολογία επαλήθευσης ηλικίας για να αναγνωρίζουν τα άτομα κάτω των 16 ετών και να αναστέλλουν τους λογαριασμούς τους. Ωστόσο, εκφράζουν αμφιβολίες για το εάν αυτό θα καταστήσει τα παιδιά ασφαλέστερα.

Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Άντονι Αλμπανέζε, χαρακτήρισε την ημέρα αυτή ως "ημέρα υπερηφάνειας" για την Αυστραλία. "Αυτή είναι η ημέρα που οι αυστραλιανές οικογένειες ανακτούν την εξουσία από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Διεκδικούν το δικαίωμα των παιδιών να είναι παιδιά και των γονέων να είναι πιο ήρεμοι", δήλωσε ο Αλμπανέζε στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα ABC. Παράλληλα, παραδέχτηκε ότι η διαδικασία "δεν θα είναι απλή".

Σύμφωνα με τον νόμο, οι πλατφόρμες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν λάβει "εύλογα μέτρα" για να απενεργοποιήσουν τους λογαριασμούς που χρησιμοποιούνται από άτομα κάτω των 16 ετών και να αποτρέψουν το άνοιγμα νέων. Σε αντίθετη περίπτωση, θα αντιμετωπίσουν πρόστιμα που μπορεί να φτάσουν τα 49,5 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (32 εκατομμύρια δολάρια).

Οι λογαριασμοί των χρηστών του Snapchat θα ανασταλούν για τρία χρόνια ή έως ότου τα παιδιά συμπληρώσουν το 16ο έτος της ηλικίας τους. Οι κάτοχοι λογαριασμών YouTube θα αποσυνδεθούν αυτόματα στις 10 Δεκεμβρίου και τα κανάλια τους δεν θα είναι πλέον ορατά. Ωστόσο, τα δεδομένα τους θα αποθηκευτούν, ώστε να μπορούν να ενεργοποιήσουν ξανά τους λογαριασμούς τους όταν γίνουν 16 ετών. Τα παιδιά θα διατηρήσουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν YouTube, αλλά χωρίς να συνδέονται.

Το TikTok ανέφερε ότι όλοι οι λογαριασμοί που χρησιμοποιούνται από άτομα κάτω των 16 ετών απενεργοποιούνται από σήμερα, 10 Δεκεμβρίου. Η εταιρεία τόνισε ότι δεν έχει σημασία ποιο email ή όνομα χρησιμοποιείται, καθώς η τεχνολογία επαλήθευσης ηλικίας θα "αξιολογεί" την ταυτότητα του χρήστη. Το περιεχόμενο που είχε δημοσιευθεί προηγουμένως από νεαρούς χρήστες δεν θα είναι πλέον ορατό.

Το Twitch ανακοίνωσε ότι κανένα άτομο κάτω των 16 ετών στην Αυστραλία δεν θα επιτρέπεται να δημιουργεί νέους λογαριασμούς στον ιστότοπο ζωντανής ροής, ο οποίος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους gamers. Ωστόσο, οι τρέχοντες λογαριασμοί που διατηρούνται από άτομα κάτω των 16 ετών δεν θα απενεργοποιηθούν μέχρι τις 9 Ιανουαρίου.

Η Meta άρχισε να καταργεί λογαριασμούς που ανήκουν σε εφήβους κάτω των 16 ετών στο Instagram, το Facebook και το Threads από τις 4 Δεκεμβρίου. Οι χρήστες κλήθηκαν να κατεβάσουν το περιεχόμενό τους, το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε περίπτωση που θελήσουν να ενεργοποιήσουν ξανά τον λογαριασμό τους όταν γίνουν 16 ετών.

Το Reddit ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τους λογαριασμούς χρηστών κάτω των 16 ετών και θα αποτρέψει το άνοιγμα νέων.

Η X δεν έχει απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το πώς θα συμμορφωθεί με την απαγόρευση, αλλά αντιτίθεται έντονα στη νομοθεσία, θεωρώντας την ως παραβίαση της ελευθερίας του λόγου.

Η Kick, υπηρεσία ζωντανής μετάδοσης παρόμοια με το Twitch, δεν έχει απαντήσει σε αίτημα για σχολιασμό.

Εκτός από τη λίστα των απαγορευμένων ιστότοπων, υπάρχει και μία λίστα με πλατφόρμες που δεν εντάσσονται στον νόμο της απαγόρευσης, τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτές είναι οι Discord, GitHub, Google Classroom, LEGO Play, Messenger, Pinterest, Roblox, Steam και Steam Chat, WhatsApp και YouTube Kids. Η απόφαση να παραλειφθεί η Roblox θεωρήθηκε από πολλούς Αυστραλούς παράδοξη, δεδομένων πρόσφατων αναφορών σύμφωνα με τις οποίες κάποια παιδιά έχουν γίνει στόχος ενήλικων "θηρευτών" στα παιχνίδια της.

Η Επίτροπος Ηλεκτρονικής Ασφάλειας, Τζούλι Ινμαν Γκραντ, δήλωσε ότι οι συνομιλίες με τη Roblox ξεκίνησαν τον Ιούνιο και υπήρξε συμφωνία να εισαγάγουν νέους ελέγχους που θα τεθούν σε εφαρμογή αυτόν τον μήνα στην Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ολλανδία, καθώς και αλλού τον Ιανουάριο. Οι χρήστες θα πρέπει να επαληθεύσουν την ηλικία τους για να ενεργοποιήσουν τις λειτουργίες συνομιλίας και θα συνομιλούν μόνο με άτομα παρόμοιας ηλικίας.

Οι απαγορευμένες πλατφόρμες γνωρίζουν ποιος χρησιμοποιεί την υπηρεσία τους από την ημερομηνία γέννησης που εισάγουν οι χρήστες όταν ανοίγουν τον λογαριασμό. Ωστόσο, ο νέος νόμος απαιτεί να επαληθεύουν ενεργά την ηλικία τους. Οι πλατφόρμες ελέγχουν τις ηλικίες μέσω ζωντανών βίντεο selfies, διευθύνσεων email ή επίσημων εγγράφων. Σύμφωνα με τη Yoti, εταιρεία επαλήθευσης ηλικίας, της οποίας πελάτης είναι, μεταξύ άλλων, η Meta, οι περισσότεροι χρήστες επιλέγουν βίντεο selfie που χρησιμοποιεί σημεία δεδομένων προσώπου για την εκτίμηση της ηλικίας.

Κάποιοι αναζητούν εναλλακτικές πλατφόρμες που δεν είναι απαγορευμένες και προσφέρουν παρόμοιες υπηρεσίες. Η Yope, πλατφόρμα κοινής χρήσης φωτογραφιών, ανακοίνωσε ότι είχε προσελκύσει 100.000 νέους Αυστραλούς χρήστες, καθώς η επικείμενη απαγόρευση πλησίαζε. Η Lemon8, πλατφόρμα τύπου TikTok, που ανήκει στην ByteDance, κερδίζει επίσης έδαφος μεταξύ εφήβων ως εφεδρική.

Και οι δύο πλατφόρμες έλαβαν ειδοποιήσεις από τον Επίτροπο Ηλεκτρονικής Ασφάλειας. Η Lemon8 ανακοίνωσε ότι θα συμμορφωθεί με τη νέα νομοθεσία της Αυστραλίας, ενώ η Yope δήλωσε στο CNN ότι η απαγόρευση δεν ισχύει γι’ αυτήν, επειδή δεν επιτρέπει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ αγνώστων.

Ο Επίτροπος Ηλεκτρονικής Ασφάλειας ανέφερε ότι η λίστα των απαγορευμένων ιστοτόπων εξελίσσεται και θα μπορούσαν να προστεθούν νέοι, εφόσον αυξάνεται η δημοτικότητά τους ή προσθέτουν νέες υπηρεσίες. Η ρευστή φύση της λίστας και το κίνητρο για άλλους φορείς να εξυπηρετήσουν εκατομμύρια εφήβους που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις αποτελεί την αιτία που κάποιοι αμφισβητούν τα μέτρα της κυβέρνησης της Αυστραλίας. Επικριτές της ισχυρίζονται ότι μπαίνει σε "ένα παιχνίδι στα τυφλά", το οποίο δεν θα κερδίσει ποτέ. Κάποιοι, δε, ανησυχούν ότι τα παιδιά θα καταλήξουν σε μη ρυθμιζόμενους ψηφιακούς χώρους, όπου υπάρχουν ακόμη λιγότερες δικλίδες ασφαλείας.

Στόχος της απαγόρευσης είναι να αποσυνδεθούν τα παιδιά από το διαδίκτυο και να βγουν περισσότερο στον "πραγματικό κόσμο". Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μέτρου είναι κάτι που οι αξιωματούχοι θέλουν να αξιολογήσουν. "Θα εξετάσουμε τα πάντα, από το αν τα παιδιά κοιμούνται περισσότερο, αν αλληλεπιδρούν περισσότερο, αν παίρνουν λιγότερα αντικαταθλιπτικά, αν διαβάζουν περισσότερα βιβλία, αν βγαίνουν έξω για να κάνουν αθλήματα", ανέφερε η Επίτροπος Ηλεκτρονικής Ασφάλειας Ινμαν Γκραντ στο Sydney Dialogue την περασμένη εβδομάδα. Πρόσθεσε ότι θα παρακολουθούν επίσης τις ακούσιες συνέπειες: "Πηγαίνουν σε πιο σκοτεινές περιοχές του διαδικτύου και ποιο είναι το αποτέλεσμα;"

Έξι ειδικοί από το Εργαστήριο Κοινωνικών Μέσων του Πανεπιστημίου Στάνφορντ θα συνεργαστούν με την Επίτροπο Ηλεκτρονικής Ασφάλειας για τη συλλογή των δεδομένων. Συνολικά, η διαδικασία θα παρακολουθείται από ανεξάρτητη Ακαδημαϊκή Συμβουλευτική Ομάδα 11 ακαδημαϊκών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Αυστραλία.

Το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ ανακοίνωσε ότι η προσέγγισή του, οι μέθοδοι και τα ευρήματά του θα δημοσιευθούν για έλεγχο από ερευνητές, κοινό και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής παγκοσμίως. "Ελπίζουμε ότι τα στοιχεία που θα προκύψουν μπορούν να υποστηρίξουν άμεσα και να ενημερώσουν τη λήψη αποφάσεων σε άλλες χώρες, οι οποίες επιδιώκουν να προωθήσουν τη διαδικτυακή ασφάλεια των παιδιών στις δικαιοδοσίες τους", ανέφερε το πανεπιστήμιο σε ανακοίνωσή του.