Ανατροπή στη Μέση Ανατολή: Όπλα, μπίζνες και ανησυχίες για το Ισραήλ
Εάν οι εξαγγελίες γίνουν πράξη, η Σαουδική Αραβία θα γίνει η πρώτη αραβική χώρα με μαχητικά αεροσκάφη F-35, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν προς το παρόν ασαφείς.
Μετά τη συνάντηση Τραμπ και Μπιν Σαλμάν στην Ουάσιγκτον, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την έγκριση ενός μεγάλου πακέτου πωλήσεων αμυντικού υλικού που περιλαμβάνει μελλοντικές παραδόσεις F-35. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το πακέτο αυτό ενισχύει την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ και διασφαλίζει ότι η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει να αγοράζει αμερικανικά όπλα. Ενώ για άλλα οπλικά συστήματα αναφέρονται συγκεκριμένα νούμερα, ο αριθμός των F-35 παραμένει αδιευκρίνιστος, αν και το Ριάντ είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για 48 αεροσκάφη.
Η πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία παρουσιάζεται ως ειλημμένη απόφαση. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επέστρεψε στον Λευκό Οίκο μετά από επτά χρόνια και, προσφέροντας επενδύσεις 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων στις ΗΠΑ, φαίνεται να έχει πάρει με το μέρος του τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ έχει μακρά σχέση με τη Σαουδική Αραβία, πραγματοποιώντας το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ως πρόεδρος στο Ριάντ το 2017. Επιπλέον, η οικογένεια Τραμπ έχει συνάψει συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων με εταιρείες σαουδαραβικών συμφερόντων, όπως η "Dar Global" και το Ταμείο Δημόσιων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας (PIF).
Πέρα από τις μπίζνες, υπάρχουν και θέματα άμυνας που έχουν επιστρέψει στο προσκήνιο. Η επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Saudi Aramco το 2019, οδήγησε τη Σαουδική Αραβία να αλλάξει στρατηγική, συνομιλώντας με τους Χούθι και αποκαθιστώντας τους δεσμούς με το Ιράν. Η ένταξη στις Συμφωνίες του Αβραάμ δεν έγινε, αν και οι συνομιλίες είχαν προχωρήσει.
Οι επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 και η ισραηλινή επίθεση της 9ης Σεπτεμβρίου 2025 στην Ντόχα, άνοιξαν νέα ρήγματα μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι Άραβες, κυρίως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, έχουν μεγαλύτερα ερείσματα στον Λευκό Οίκο από ό,τι θεωρεί το Ισραήλ ασφαλές.
Ο Τραμπ υποδέχθηκε τον Σαουδάραβα πρίγκιπα στην Ουάσιγκτον, προσφέροντας στήριξη και όπλα. Η Σαουδική Αραβία ξεχωρίζει ως ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών οπλικών συστημάτων το 2025, αλλά δεν έχει αγοράσει ακόμη F-35. Η κίνηση αυτή προκαλεί ανησυχία στην ισραηλινή ηγεσία, η οποία επιθυμεί να διατηρήσει την αεροπορική υπεροχή.
Το ντιλ του Τραμπ με το Ριάντ για τα F-35 δεν είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσει, λόγω αντιδράσεων από το Ισραήλ και το αμερικανικό Κογκρέσο. Εμπόδια θα μπορούσαν να παρακαμφθούν εάν οι Σαουδάραβες αποκτήσουν "κατώτερα" F-35, τα οποία θα σταθμεύουν σε συγκεκριμένες βάσεις, ή εάν προσχωρήσουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Επιπλέον, η Τουρκία του Ερντογάν επιχειρεί να ενισχύσει την επιρροή της στην Ουάσιγκτον. Η διοίκηση Τραμπ αναζητά φόρμουλες για να παρακάμψει τις κυρώσεις CAATSA και να επανυποδεχθεί τον Ερντογάν στο πρόγραμμα των F-35.
Θα μπορούσε το ντιλ με τους Σαουδάραβες για τα F-35, εάν προχωρήσει, να φέρει πιο κοντά ένα ανάλογο ντιλ με την Τουρκία;
Οι Ισραηλινοί αντιδρούν, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο για τη Σαουδική Αραβία, αλλά ακόμη περισσότερο για την Τουρκία.