Κλείνει ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων στις ανεπτυγμένες χώρες

Ανατροπές στα επιτόκια: Τι σηματοδοτούν οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών;

Οικονομία
Δημοσιεύθηκε  · 7 λεπτά ανάγνωση

Η χρονιά που διανύουμε ξεκίνησε με την προοπτική σταδιακών μειώσεων των επιτοκίων στις ανεπτυγμένες οικονομίες, όμως φαίνεται να χάνει την δυναμική της. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τις τελευταίες εβδομάδες του 2025 αναμένεται να δείξουν ότι ο κύκλος χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής ουσιαστικά ολοκληρώνεται. Αντίθετα, οι ηγέτες των κεντρικών τραπεζών κάνουν ένα βήμα πίσω για να επαναξιολογήσουν την επίδραση των πολιτικών τους στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.

Η ασαφής στάση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ σχετικά με περαιτέρω μειώσεις, μετά την μικρή μείωση κατά 0,25% την προηγούμενη εβδομάδα, αποτελεί μέρος αυτού του προβληματισμού. Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομία δείχνει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στην επιθετική εμπορική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ από ό,τι πολλοί ανέμεναν.

Ανάμεσα στις πολλαπλές αποφάσεις που αναμένονται την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή, η πιθανή μείωση του κόστους δανεισμού από την Τράπεζα της Αγγλίας συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με το Bloomberg, οι επενδυτές αναμένουν να «διαβάσουν» στην κίνηση αυτή ενδείξεις για το αν θα είναι μία από τις τελευταίες μειώσεις επιτοκίων από την Τράπεζα της Αγγλίας σε αυτόν τον κύκλο.

Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι αναλυτές προβλέπουν ότι θα παρουσιάσει βελτιωμένες προβλέψεις ανάπτυξης, οι οποίες θα μπορούσαν να εδραιώσουν την προσωρινή σταθεροποίηση των επιτοκίων που έχουν επιβάλει οι αξιωματούχοι από τον Μάιο. Οι ερωτήσεις προς την Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται να επικεντρωθούν στο χρονοδιάγραμμα μιας πιθανής στροφής προς μια πιο περιοριστική νομισματική πολιτική.

Για ορισμένους αναλυτές, η μεταστροφή της αγοράς είναι ραγδαία. «Οι αγορές δοκιμάζουν πόσο σύντομα θα μπορούσαμε να δούμε αυξήσεις», δήλωσε στο Bloomberg η Evelyne Gomez-Liechti, στρατηγική αναλύτρια της Mizuho International. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται ευρέως να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων.

Σε αντίθεση με την πιθανή αλλαγή πολιτικής στις ανεπτυγμένες οικονομίες, η κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν οι αναδυόμενες χώρες είναι λιγότερο ξεκάθαρη. Αρκετές κεντρικές τράπεζες, από το Μεξικό έως την Ταϊλάνδη, αναμένεται να συνεχίσουν τους κύκλους χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής την ερχόμενη εβδομάδα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα οικονομικά στοιχεία που θα δώσουν στους επενδυτές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μια πιο σαφή εικόνα για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ και την ευρύτερη οικονομία. Μετά την πρόσφατη απόφαση της Fed να μειώσει τα επιτόκια, η έκθεση για την απασχόληση του Νοεμβρίου, που θα δημοσιευθεί την Τρίτη, θα αρχίσει να διαμορφώνει τις προοπτικές για το 2026 όσον αφορά το κόστος δανεισμού.

Οι οικονομολόγοι προβλέπουν αύξηση 50.000 θέσεων εργασίας και ποσοστό ανεργίας 4,5%, υποδεικνύοντας μια αργή, αλλά όχι ταχέως επιδεινούμενη, αγορά εργασίας. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης μια εκτίμηση των μισθών του Οκτωβρίου — στοιχεία που καθυστέρησαν λόγω της αναστολής λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Ωστόσο, το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας (BLS) ανακοίνωσε ότι δεν μπόρεσε να διεξάγει την έρευνα των νοικοκυριών για τον μήνα και, ως εκ τούτου, δεν θα δημοσιεύσει το ποσοστό ανεργίας του Οκτωβρίου. Οι επιπτώσεις από την παρατεταμένη αναστολή λειτουργίας της κυβέρνησης επεκτάθηκαν και σε έναν άλλο σημαντικό οικονομικό δείκτη: τον πληθωρισμό. Τα στοιχεία για τον Νοέμβριο που αναμένονται την Πέμπτη δεν θα παρουσιάζουν μηνιαίες μεταβολές για τις περισσότερες κατηγορίες.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το BLS ανέφερε ότι δεν μπόρεσε να συλλέξει μεγάλο μέρος των πληροφοριών για τις τιμές του Οκτωβρίου. Η συλλογή δεδομένων για τον Νοέμβριο καθυστέρησε επίσης λόγω της αναστολής λειτουργίας της κυβέρνησης. Οι ΗΠΑ θα δημοσιεύσουν επίσης στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις του Οκτωβρίου. Εξαιρουμένων των αυτοκινήτων και της βενζίνης, οι οικονομολόγοι προβλέπουν επιτάχυνση των δαπανών, η οποία θα υποδηλώνει σταθερή καταναλωτική ζήτηση στην αρχή του τέταρτου τριμήνου.

Στον Καναδά, ο πληθωρισμός πιθανότατα παρέμεινε κοντά στον στόχο του 2% τον Νοέμβριο. Η Τράπεζα του Καναδά προβλέπει ότι οι βασικοί δείκτες θα δείξουν αύξηση περίπου 2,5% στις υποκείμενες πιέσεις στον πληθωρισμό. Η κεντρική τράπεζα έχει ανακοινώσει ότι είναι διατεθειμένη να διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά, εκτός εάν οι προοπτικές για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη αλλάξουν δραματικά. Μια πρώτη «γεύση» αναμένεται από την τελευταία για φέτος ομιλία του διοικητή της τράπεζας, Τιφ Μάκλεμ, την Τρίτη.

Στην Ασία, η εβδομάδα ολοκληρώνεται με δύο σημαντικά γεγονότα στην Τράπεζα της Ιαπωνίας. Τη Δευτέρα, η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας δημοσιεύει την έρευνα Tankan, η οποία αναμένεται να δείξει ότι το επιχειρηματικό κλίμα στις μεγάλες βιομηχανίες βελτιώθηκε ελαφρώς κατά το τρίμηνο που έληξε τον Δεκέμβριο, επεκτείνοντας τη σειρά των σχετικά αισιόδοξων, διψήφιων τιμών του δείκτη σε εννέα τρίμηνα.

Το αποτέλεσμα αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει την απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του διοικητή Καζούο Ουέντα να αυξήσει το βασικό επιτόκιο στο 0,75% την Παρασκευή, στην πρώτη αύξηση από τον Ιανουάριο. Οι αρχές έχουν στείλει πολλαπλά μηνύματα με σκοπό να προετοιμάσουν τους επενδυτές για την αύξηση.

Η Τράπεζα της Ταϊλάνδης και η Τράπεζα της Ινδονησίας συνεδριάζουν την Τετάρτη. Η Τράπεζα της Ταϊλάνδης αναμένεται να μειώσει το κόστος δανεισμού κατά 0,25%, ενώ οι οικονομολόγοι είναι διχασμένοι σχετικά με το αν η Τράπεζα της Ινδονησίας θα πράξει το ίδιο. Η κεντρική τράπεζα της Ταϊβάν αναμένεται να διατηρήσει σταθερή την πολιτική της κατά τη συνεδρίαση της Πέμπτης.

Όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία, η Κίνα θα δημοσιεύσει μια σειρά από δεδομένα που πιθανόν θα παρουσιάσουν μια ζοφερή εικόνα για τον Νοέμβριο, με την ετήσια πτώση των επενδύσεων σε πάγια περιουσιακά στοιχεία να αναμένεται να επιδεινωθεί στο -2,3%, καθώς η ύφεση στις επενδύσεις σε ακίνητα αυξάνεται στο -15,4% για τους πρώτους 11 μήνες. Η αύξηση των λιανικών πωλήσεων και της βιομηχανικής παραγωγής προβλέπεται να παραμείνει σε επίπεδα κοντά στα χαμηλότερα του τελευταίου έτους.

Ένα σημαντικό ερώτημα που επηρεάζει την απόφαση της Τράπεζας της Αγγλίας την Πέμπτη είναι αν ο διοικητής Άντριου Μπέιλι, ο οποίος την τελευταία φορά ψήφισε υπέρ της διατήρησης των επιτοκίων, θα ταχθεί τώρα υπέρ μιας μείωσης που θα μπορούσε να βοηθήσει στην τόνωση της οικονομίας. Τουλάχιστον αυτό προβλέπεται από όλους τους οικονομολόγους που συμμετείχαν στην έρευνα του Bloomberg.

Τα στοιχεία για τους μισθούς την Τρίτη και τα στοιχεία για τον πληθωρισμό την Τετάρτη ενδέχεται να αποδειχθούν καθοριστικά για το αποτέλεσμα. Η αύξηση του πληθωρισμού για τον Νοέμβριο αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,4%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών, το οποίο όμως παραμένει σημαντικά υψηλότερο από τον στόχο του 2% της Τράπεζας της Αγγλίας.

Η ΕΚΤ, από την άλλη, είναι πιθανό να εξετάσει κατά πόσο οι αξιωματούχοι της συμφωνούν με την άποψη της Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου, ότι η επόμενη κίνηση θα μπορούσε να είναι μια αύξηση των επιτοκίων. Οι νέες τριμηνιαίες προβλέψεις θα περιλαμβάνουν την πρώτη εκτίμησή τους για τις προοπτικές του πληθωρισμού για το 2028.

Σημαντικά στοιχεία στην ευρωζώνη περιλαμβάνουν τη βιομηχανική παραγωγή τη Δευτέρα, τις προκαταρκτικές μετρήσεις των δεικτών PMI την Τρίτη και τον δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης Ifo της Γερμανίας την επόμενη μέρα, ο οποίος παρακολουθείται στενά.

Σε ανάλυσή της στις 8 Δεκεμβρίου, η HSBC προέβλεψε σταθεροποίηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ενόψει της συνεδρίασης της 18ης Δεκεμβρίου 2025, καθώς ο πληθωρισμός έχει παρουσιάσει μικρές ανοδικές αποκλίσεις μέχρι στιγμής το τέταρτο τρίμηνο, η αύξηση των μισθών παραμένει υψηλή και η ανθεκτικότητα της οικονομίας δείχνει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σταθερά και τον Δεκέμβριο.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διατήρησε τα επιτόκια αμετάβλητα τον Οκτώβριο. Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ είχε υιοθετήσει μια ελαφρώς «αυστηρή» γραμμή κατά τη συνέντευξη Τύπου, εστιάζοντας κυρίως στους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό. Ορισμένα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υποστήριξαν ότι «ο κύκλος μείωσης επιτοκίων έχει πλέον τελειώσει».