Η οικονομία των ΗΠΑ κατέγραψε εντυπωσιακή ανάπτυξη 4,3% το τρίτο τρίμηνο, ξεπερνώντας τις προβλέψεις και πυροδοτώντας συζητήσεις για ισχυρή δυναμική. Οι καταναλωτές ξόδεψαν περισσότερα από το αναμενόμενο, ενώ οι εταιρείες σημείωσαν κέρδη ύψους 166 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο τότε Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι συνεργάτες του χαιρέτισαν αυτή την «οικονομική επιτυχία», υποστηρίζοντας ότι η οικονομία αναπτύσσεται ραγδαία. Ωστόσο, οικονομολόγοι που είχαν προβλέψει πιο συντηρητικά σενάρια, εφιστούν την προσοχή σε μια σημαντική έλλειψη: τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Σε μια φυσιολογική οικονομική ανάκαμψη, η αύξηση του ΑΕΠ συνήθως συνοδεύεται πρώτα από νέες προσλήψεις, στη συνέχεια από αυξήσεις στους μισθούς και τέλος, από αύξηση των καταναλωτικών δαπανών. Αυτή τη φορά, όμως, η εικόνα είναι διαφορετική: οι δαπάνες αυξάνονται, αλλά οι θέσεις εργασίας παραμένουν στάσιμες, σύμφωνα με το fortune.com.

Η ανεργία έχει αυξηθεί στο 4,6%, και ακόμη και ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, έχει εκφράσει επιφυλάξεις, αναφέροντας ότι τα στοιχεία για την αύξηση της απασχόλησης ενδέχεται να είναι υπερεκτιμημένα. Η επικεφαλής οικονομολόγος της KPMG, Ντιάν Σουόν, τονίζει ότι η κατάσταση είναι ασυνήθιστη: η ανάπτυξη είναι ισχυρή, αλλά τα νοικοκυριά δεν βλέπουν αντίστοιχη βελτίωση στο εισόδημά τους.

Ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι τα νοικοκυριά ξοδεύουν χρήματα χωρίς αντίστοιχη αύξηση των εισοδημάτων τους. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο το τρίτο τρίμηνο, καταγράφοντας μηδενική αύξηση (0%).

Οι Αμερικανοί καλύπτουν τη διαφορά κυρίως μέσω αναλήψεων από τις αποταμιεύσεις τους, με τη χρήση πιστωτικών καρτών ή με περικοπές σε άλλες δαπάνες. Η μεγαλύτερη αύξηση στις δαπάνες παρατηρείται στον τομέα των υπηρεσιών, και κυρίως στην υγειονομική περίθαλψη.

Οι δαπάνες για νοσοκομειακές υπηρεσίες, εξωτερικά ιατρεία και φαρμακευτικά προϊόντα, όπως τα GLP-1 για απώλεια βάρους, αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς, αντανακλώντας τη γήρανση του πληθυσμού και τις υψηλότερες τιμές των υπηρεσιών υγείας. Οι δαπάνες αυτές δεν είναι προαιρετικές, αλλά επιτακτικές.

Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη που καταγράφεται στο ΑΕΠ δεν αντικατοπτρίζει πραγματική αύξηση της αγοραστικής δύναμης, αλλά αποτελεί πίεση που ασκείται στα νοικοκυριά. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ότι αυτή η πίεση είναι προσωρινή.

Η Σουόνκ προειδοποιεί ότι τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας, σε συνδυασμό με τον ήδη αυξημένο πληθωρισμό στον τομέα των υπηρεσιών, θα μπορούσαν να κάνουν τις πιέσεις στις τιμές «πιο επίμονες».

Επιπλέον, η οικονομία δεν κινείται πλέον ως ένα ενιαίο σύνολο, αλλά ακολουθεί μια «K-shape», ένα σχήμα Κ που δείχνει ότι η ανθεκτικότητα που φαίνεται στην κορυφή κρύβει την ευπάθεια στο κάτω μέρος της οικονομίας.

Παράλληλα, τα εταιρικά κέρδη αυξάνονται, αλλά οι επιχειρήσεις δεν επεκτείνουν τις επενδύσεις τους ούτε προσλαμβάνουν επιπλέον προσωπικό. Η αύξηση της παραγωγικότητας οφείλεται στο γεγονός ότι οι εταιρείες παράγουν περισσότερα με λιγότερους εργαζόμενους, αντί να αυξάνουν τους μισθούς.

Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται χωρίς να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, και αυτή η στρατηγική κρύβει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Η ανισότητα ανάμεσα στα εύπορα και τα φτωχότερα νοικοκυριά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες.

Οι δαπάνες που βασίζονται στην ανατίμηση των περιουσιακών στοιχείων μπορούν να συνεχιστούν όσο οι αγορές συνεργάζονται. Αντίθετα, οι δαπάνες που καθορίζονται από ανάγκες δεν μπορούν να αυξηθούν σημαντικά χωρίς αύξηση μισθών και νέες θέσεις εργασίας. Όταν η ανάπτυξη αποσυνδέεται από την απασχόληση, η οικονομία γίνεται ευάλωτη σε κρίσεις, και οι πιθανές αναταράξεις στις αγορές μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη συνολική ζήτηση.