Λίγες μέρες πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, με τίτλο «Ιθάκη», δίνεται στη δημοσιότητα ένα απόσπασμα από το κεφάλαιο «Ώρα αποφάσεων», προσφέροντας μια διεισδυτική ματιά στα παρασκήνια της διαπραγμάτευσης του 2015.

Σύμφωνα με το απόσπασμα, ο Τουσκ, κατά την έναρξη της Συνόδου, χρησιμοποίησε μια φράση που εξόργισε τον τότε πρωθυπουργό: «The game is over». Ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει την αντίδρασή του: «Ήταν μια από τις στιγμές που ένιωσα την οργή να με κυριεύει. Ποιος ακριβώς νόμιζε ότι ήταν και από πού αντλούσε το θράσος να περιγράφει ως παιχνίδι το δράμα ενός ολόκληρου λαού;»

Ο πρώην πρωθυπουργός ένιωσε την ανάγκη να υπερασπιστεί την Ελλάδα, λέγοντας ότι «η πατρίδα μου, με όλα της τα λάθη, δεν ύψωσε ποτέ το δάχτυλο σε καμία ευρωπαϊκή χώρα». Υπενθύμισε, επίσης, ότι η Ελλάδα είχε υποστηρίξει την ένταξη της Πολωνίας στην Ε.Ε. σε μια στιγμή που η χώρα του Τουσκ χρειαζόταν στήριξη. Απάντησε στον Τουσκ με αυστηρό τόνο, λέγοντας: «Αυτό δεν είναι παιχνίδι. Μια ολόκληρη χώρα κρέμεται από μια κλωστή». Επιπλέον, κατέκρινε την ενσωμάτωση μιας «απόφασης» στο ανακοινωθέν της Συνόδου, σαν να είχε επιτευχθεί συμφωνία, ενώ στην πραγματικότητα υπήρχε μόνο ένα τελεσίγραφο.

Στο απόσπασμα τονίζεται η συνειδητοποίηση ότι το δημοψήφισμα ήταν η «ασπίδα για την ίδια τη σωτηρία της χώρας». Οι εταίροι, όπως αναφέρει, έπρεπε να καταλάβουν ότι είχαν απέναντί τους έναν ολόκληρο λαό και όχι απλώς μια κυβέρνηση. «Και αν ήθελαν να προχωρήσουν χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειες, θα έπρεπε πλέον να κάνουν μια ξεκάθαρη επιλογή: να αμφισβητήσουν ανοιχτά όχι απλώς μια Κυβέρνηση, αλλά την ίδια τη Δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία, σε μια ευρωπαϊκή χώρα που, ας μην το ξεχνάμε, είναι η χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία».

Ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει την απόφαση για το δημοψήφισμα ως προσωπική και δύσκολη. «Το βασάνισα, όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην καρδιά μου». Ενημέρωσε πρώτα τους στενούς του συνεργάτες, τονίζοντας ότι το πρόβλημα ήταν πολιτικό και ότι οι απαιτήσεις των δανειστών οδηγούσαν στην «ταπείνωση του λαού και την πολιτική μας εξαφάνιση». Ήξερε ότι θα ακολουθήσουν επιθέσεις και πιέσεις, αλλά ήταν αποφασισμένος να οδηγήσει την Ελλάδα στην «Ιθάκη» της.

Στις 25 Ιουνίου, πήρε την απόφαση να προτείνει δημοψήφισμα. Ζήτησε έκτακτη σύσκεψη με τη διαπραγματευτική ομάδα και τα στελέχη της ελληνικής αποστολής στο ξενοδοχείο The Hotel στις Βρυξέλλες. «Ήταν από τις πιο δύσκολες στιγμές της διαδρομής μου». Είχε την πεποίθηση ότι έπραττε το σωστό για τον λαό, αλλά γνώριζε ότι το κόστος θα ήταν βαρύ.

Στη σύσκεψη, πρότεινε να τεθεί το τελεσίγραφο των δανειστών στην κρίση του ελληνικού λαού: «Προτείνω να πάμε για δημοψήφισμα. Δεν υπάρχει άλλη λύση». Τα λόγια του προκάλεσαν σιωπή και προβληματισμό. Στόχος του ήταν η νίκη στο δημοψήφισμα, ώστε να αναγκαστούν οι δανειστές να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με μια βιώσιμη πρόταση.

Ο Αλέξης Τσίπρας εξηγεί ότι η Ελλάδα δεν είχε πλέον διαπραγματευτικά όπλα και ότι το μόνο που της απέμενε ήταν το ηθικό της πλεονέκτημα: «Η εικόνα μιας χώρας που, αντί να υπογράψει την ταπείνωσή της, ζητά από τον λαό της να αποφασίσει. Αυτό είναι το όπλο μας».

Εκείνη την ημέρα, ο Αλέξης Τσίπρας είχε ξεχάσει τα γενέθλια του μικρού του γιου, Ορφέα, λόγω της πίεσης των γεγονότων. Η Μπέττυ, η σύζυγός του, του το θύμισε λίγο πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου, στέλνοντας την γραμματέα του με τρία κεράκια γενεθλίων. «Δαγκώθηκα, ένιωσα άσχημα. Είχα ξεχάσει μέσα σε όλο αυτό ακόμα και τα γενέθλια του παιδιού μου».