Τα ακροδεξιά κόμματα επιχειρούν να οικειοποιηθούν την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων, επαναπροσδιορίζοντας τα Χριστούγεννα ως σύμβολο του χριστιανικού πολιτισμού που απειλείται. Παρουσιάζουν τους εαυτούς τους ως την τελευταία γραμμή άμυνας απέναντι σε μία εχθρική, κοσμική αριστερά.

Αυτό το μοτίβο θυμίζει την τακτική του Fox News στις ΗΠΑ, όπου παρουσιαστές κατήγγειλαν έναν «πόλεμο κατά των Χριστουγέννων». Ακόμη και ο Τραμπ είχε ισχυριστεί ότι «επανέφερε» τη φράση «Καλά Χριστούγεννα», ως πράξη αντίστασης στην πολιτική ορθότητα.

Σήμερα, ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα, που συνήθως εστιάζουν στη μετανάστευση ή στη δημόσια τάξη, χρησιμοποιούν παρόμοια ρητορική, μετατρέποντας τα Χριστούγεννα στο πιο πρόσφατο πεδίο μάχης σε έναν ευρύτερο αγώνα γύρω από τον πολιτισμό.

Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι έχει καταστήσει την υπεράσπιση των χριστουγεννιάτικων παραδόσεων κεντρικό στοιχείο της πολιτικής της ταυτότητας. Έχει επανειλημμένα παρουσιάσει τη γιορτή ως μέρος της εθνικής κληρονομιάς που απειλείται, καταγγέλλοντας τις «ιδεολογικές» προσπάθειες αποδυνάμωσης του νοήματός της. «Πώς μπορεί ο πολιτισμός μου να σε προσβάλλει;» έχει αναρωτηθεί η Μελόνι, υπερασπιζόμενη τις φάτνες σε δημόσιους χώρους.

Υποστηρίζει ότι τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν τις αξίες της Γέννησης, και όχι απλώς να συνδέουν τα Χριστούγεννα με φαγητό και δώρα, και απορρίπτει την ιδέα αλλαγής μακροχρόνιων παραδόσεων. Φέτος, δήλωσε ότι απείχε από το αλκοόλ μέχρι τα Χριστούγεννα, προβάλλοντας μια εικόνα πνευματικότητας και παράδοσης.

Ο Εθνικός Συναγερμός της Γαλλίας και το Vox της Ισπανίας έχουν αντιταχθεί σε κοσμικές ή «woke» προσπάθειες αντικατάστασης της θρησκευτικής εικονογραφίας και έχουν υποστηρίξει την τοποθέτηση φάτνων στα δημαρχεία.

Στη Γερμανία, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) προειδοποιεί ότι οι χριστουγεννιάτικες αγορές χάνουν τον «γερμανικό τους χαρακτήρα», ενισχύοντας την παραπληροφόρηση περί μουσουλμανικών παραδόσεων που εκτοπίζουν τις χριστιανικές.

Το κόμμα της Μελόνι, οι Αδελφοί της Ιταλίας, μετατρέπει το μήνυμα σε θέαμα, διοργανώνοντας κάθε Δεκέμβριο ένα χριστουγεννιάτικο πολιτικό φεστιβάλ με ένα επιβλητικό χριστουγεννιάτικο δέντρο φωτισμένο στα χρώματα της ιταλικής σημαίας. Το φεστιβάλ, με το όνομα Atreyu, πραγματοποιείται στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο, προσελκύοντας οικογένειες, τουρίστες και πολιτικά περίεργους.

Οι Αδελφοί της Ιταλίας ανέφεραν στο κανάλι τους στο WhatsApp ότι το φεστιβάλ ήταν «μια επιτυχία χωρίς προηγούμενο. Ρεκόρ συμμετοχών, πραγματική παρουσία και μια κοινότητα που μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο, αποδεικνύοντας πόσο δυνατή έχει γίνει, όπως και η Ιταλία».

Ο Ντάνιελ, 26 ετών, τουρίστας από τη Μαγιόρκα, ανέφερε στο Politico ότι αυτός και ένας φίλος του μπήκαν τυχαία, βλέποντας τα φώτα και ακούγοντας τη μουσική. «Μετά καταλάβαμε ότι ήταν πολιτικό», είπε γελώντας.

Για τα στελέχη του κόμματος, ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρος. «Για εμάς, οι παραδόσεις αντιπροσωπεύουν τις ρίζες μας, το ποιοι είμαστε, το ποιοι υπήρξαμε και την ιστορία που μας διαμόρφωσε», δήλωσε η Μάρτα Σκιφόνε, βουλευτής των Αδελφών της Ιταλίας. «Αυτές οι ρίζες πρέπει να γιορτάζονται και να υπερασπίζονται απολύτως».

Ο Αλεσάντρο Μερίτζι, φοιτητής και στέλεχος της Azione Universitaria, δήλωσε ότι η Ιταλία βασίζεται σε συγκεκριμένες αξίες που οι νεοεισερχόμενοι οφείλουν να σέβονται. «Σε μια χώρα όπως η Ιταλία, δεν μπορείς να ζητάς από τα σχολεία να αφαιρέσουν τον σταυρό», είπε. «Αντιπροσωπεύει τις αξίες μας».

Ωστόσο, η θρησκεία συχνά μοιάζει δευτερεύουσα, καθώς πολλοί πολιτικοί που ηγούνται αυτών των εκστρατειών δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι. Αυτό που μετρά είναι ο χριστιανισμός ως πολιτισμός, ένα πολιτισμικό συνθηματικό που χαράσσει τα όρια ανάμεσα στο «εμείς» και το «εκείνοι».

«Τις δεκαετίες του 1980 και 1990, η ριζοσπαστική δεξιά κρατούσε αποστάσεις από την Εκκλησία», δήλωσε ο Ντανιέλε Αλμπερτάτσι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ. «Αυτό άλλαξε μεταξύ 2010–15, μετά τις ισλαμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Ο χριστιανισμός έγινε πολιτισμικός δείκτης, ένας τρόπος να παρουσιάζουν τους εαυτούς τους ως υπερασπιστές της παραδοσιακής οικογένειας, της παράδοσης και της ταυτότητας».

Η διοργάνωση ενός χριστουγεννιάτικου φεστιβάλ είναι μια «πολύ έξυπνη» κίνηση από το κόμμα της Μελόνι, καθώς προσπαθούν να αντιστρέψουν το στίγμα του παρελθόντος τους, μετατρεπόμενοι σε ένα σύγχρονο, ευρύ συντηρητικό κόμμα.

Η στρατηγική αυτή ενισχύεται από την αμηχανία της αριστεράς απέναντι στη θρησκεία στο δημόσιο λόγο.

Προοδευτικά κόμματα και θεσμοί, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, έχουν επιχειρήσει να τονίσουν τη συμπερίληψη χρησιμοποιώντας ουδέτερες εκφράσεις όπως «εορταστική περίοδος», κάτι που για την άκρα δεξιά ισοδυναμεί με πολιτισμική αυτοαπαξίωση. Στην Ιταλία φέτος, η Λέγκα και οι Αδελφοί της Ιταλίας επιτέθηκαν σε σχολεία που αφαίρεσαν θρησκευτικές αναφορές από χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Στη Γένοβα, δεξιά κόμματα κατηγόρησαν τη δήμαρχο της αριστεράς ότι έδωσε «χαστούκι στην παράδοση» επειδή επέλεξε να μην τοποθετήσει φάτνη στα γραφεία της.

«Δεν ντρεπόμαστε να πούμε “Καλά Χριστούγεννα”», δήλωσε ο Λούτσιο Μαλάν, γερουσιαστής των Αδελφών της Ιταλίας, στο φεστιβάλ της Μελόνι. «Πάντα προωθούσα τη θρησκευτική ελευθερία και γνωρίζω ότι δεν είναι όλοι χριστιανοί. Αλλά τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή που ενδιαφέρει περισσότερο τον κόσμο. Ας μην ξεχνάμε την προέλευσή τους».

Η ειρωνεία είναι ότι πολλές χριστουγεννιάτικες παραδόσεις είναι σχετικά σύγχρονες, διαμορφωμένες από το εμπόριο και τη θρησκεία. Ωστόσο, τα Χριστούγεννα παραμένουν πολιτικά ισχυρά επειδή είναι φορτισμένα συναισθηματικά, συνδεδεμένα με οικογενειακά έθιμα, παιδικές αναμνήσεις και την τοπική ταυτότητα.

Για την κυβέρνηση Μελόνι, η «ιδιοποίηση» των Χριστουγέννων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάκτησης του ελέγχου των πολιτισμικών θεσμών έπειτα από δεκαετίες αριστερής κυριαρχίας. Το αφήγημα της άκρας δεξιάς ως υπερασπιστή των Χριστουγέννων δημιουργεί πρόκληση για τα κόμματα του κέντρου, τα οποία δυσκολεύονται να διατυπώσουν ένα πειστικό αντεπιχείρημα υπέρ της κοσμικότητας.

Στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο, οικογένειες κάνουν πατινάζ με μουσική χριστουγεννιάτικης ποπ, παιδιά ποζάρουν για φωτογραφίες με τον Άγιο Βασίλη και τουρίστες περιπλανώνται, τραβηγμένοι από τα φώτα και τη μουσική περισσότερο παρά από την ιδεολογία. Η πολιτική είναι παρούσα, αλλά εξευγενισμένη, τυλιγμένη με νοσταλγία, παράδοση και εορταστική διάθεση.