Στα κοινωνικά δίκτυα, πληθαίνουν τα βίντεο που υποστηρίζουν ότι η καθημερινή κατανάλωση "νερού με χλωροφύλλη" χαρίζει καθαρότερο δέρμα, βελτιωμένη αναπνοή και ενίσχυση της γενικής υγείας. Η χλωροφύλλη, η πράσινη χρωστική ουσία που βρίσκεται σε όλα τα φυτά, έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο δημοφιλή "συμπληρώματα-θαύματα" ευεξίας τα τελευταία χρόνια.

Βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα παρουσιάζουν ανθρώπους να προσθέτουν σκούρο πράσινο υγρό σε ποτήρια νερού, διατυπώνοντας ισχυρισμούς για τα οφέλη της χλωροφύλλης. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Η επιστήμη αποκαλύπτει ότι πολλά από τα οφέλη που της αποδίδονται είναι περισσότερο μύθος παρά τεκμηριωμένο γεγονός.

Η χλωροφύλλη είναι ο φωτοσυνθετικός μηχανισμός των φυτών. Υπάρχει σε δύο κύριες μορφές, την α και τη β, και απορροφά την ηλιακή ενέργεια για να τη μετατρέψει σε "καύσιμο" ζωής. Στη μοριακή της δομή, το μαγνήσιο κυριαρχεί στο κέντρο, περιτριγυρισμένο από άτομα άνθρακα, υδρογόνου, οξυγόνου και αζώτου.

Στη φυσική της μορφή είναι λιποδιαλυτή και δύσκολα αναμειγνύεται με το νερό. Γι' αυτό, τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο περιέχουν ένα τροποποιημένο παράγωγο, το sodium copper chlorophyllin (SCC). Σε αυτό το συνθετικό υποκατάστατο, το μαγνήσιο έχει αντικατασταθεί από χαλκό, και η παρουσία νατρίου το καθιστά υδατοδιαλυτό, διευκολύνοντας την ανάμειξη και την κατανάλωση.

Η χρήση της χλωροφύλλης ή των παραγώγων της για ιατρικούς σκοπούς δεν είναι νέα. Από τη δεκαετία του 1940, μελέτες έδειξαν ότι η χλωροφυλλίνη μπορεί να έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες. Έτσι, χρησιμοποιήθηκε σε αλοιφές ή σπρέι για πληγές, με στόχο τη μείωση της φλεγμονής και την επιτάχυνση της επούλωσης.

Υπήρξαν ενδείξεις ότι αυτές οι εφαρμογές είχαν αποτέλεσμα, αν και δεν είναι σαφές αν το κλειδί ήταν η χλωροφύλλη ή ο χαλκός που περιέχει το συνθετικό μόριο. Επιπλέον, δοκιμάστηκε ως εσωτερικό συμπλήρωμα για να μειώσει τις δυσάρεστες οσμές σε ασθενείς με κολοστομίες. Έτσι, η χλωροφύλλη απέκτησε τη φήμη ότι «καθαρίζει» το σώμα εκ των έσω, μια ιδέα που αναβίωσε δεκαετίες αργότερα στα social media.

Ωστόσο, οι επιστημονικές αποδείξεις για μια τέτοια αποτοξινωτική ή αποσμητική δράση είναι περιορισμένες. Πρώιμες μελέτες έδειξαν πιθανή μείωση των οσμών, αλλά χωρίς επαρκείς ομάδες ελέγχου. Αργότερα, πιο οργανωμένες έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χλωροφύλλη δεν ήταν πιο αποτελεσματική από ένα εικονικό φάρμακο. Παρά ταύτα, οι αφηγήσεις χρηστών στο διαδίκτυο επιμένουν ότι είναι μαγική λύση για την κακοσμία του στόματος, αν και πολλά σκευάσματα περιέχουν και μέντα.

Η στροφή της επιστήμης στις αντιοξειδωτικές ουσίες τη δεκαετία του 2000 αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον. Σε εργαστηριακά πειράματα, το SCC έδειξε ότι μπορεί να εξουδετερώνει ασταθή μόρια, ενώ μελέτες σε ζώα υπέδειξαν ότι ίσως μειώνει τη ζημιά από καρκινογόνες ουσίες ή από ακτινοβολία, αλλά μόνο όταν χορηγείται ταυτόχρονα με την έκθεση. Σε ανθρώπους, τα μοναδικά δεδομένα που δείχνουν σαφές όφελος αφορούν την προστασία από την αφλατοξίνη, μια τοξίνη που μολύνει δημητριακά και αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ήπατος. Σε περιοχές της Κίνας με υψηλή έκθεση, τα συμπληρώματα χλωροφυλλίνης μείωσαν τα σημάδια γενετικής βλάβης που προκαλεί η τοξίνη. Εκτός αυτών των ακραίων περιπτώσεων, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατανάλωση χλωροφύλλης δρα αντικαρκινικά στον μέσο άνθρωπο.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η απορρόφηση της χλωροφύλλης από τον ανθρώπινο οργανισμό είναι ελάχιστη. Σύμφωνα με μελέτες, πάνω από το 95% της φυσικής χλωροφύλλης που καταναλώνουμε αποβάλλεται αναλλοίωτο. Ακόμη και τα τροποποιημένα παράγωγα δεν φαίνεται να απορροφώνται ικανοποιητικά. Οι ειδικοί τονίζουν ότι ο ασφαλέστερος τρόπος να επωφεληθούμε από τη χλωροφύλλη είναι μέσω της κατανάλωσης λαχανικών όπως σπανάκι, μαϊντανός, μπρόκολο και πιπεριές.

Στη δερματολογία, μικρές πιλοτικές μελέτες έχουν εξετάσει τη χρήση τοπικής χλωροφύλλης για την αντιμετώπιση της ακμής, της ερυθρότητας και των σημαδιών φωτογήρανσης. Τα πρώρα αποτελέσματα δείχνουν κάποια βελτίωση, αλλά τα δείγματα είναι περιορισμένα και δεν υπάρχουν μεγάλες, ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή μελέτη που να επιβεβαιώνει ότι η κατανάλωση σταγόνων χλωροφύλλης μπορεί να καθαρίσει το δέρμα. Η διατροφή παίζει ρόλο στην υγεία του δέρματος, αλλά κανένα μεμονωμένο τρόφιμο ή συμπλήρωμα δεν αποτελεί πανάκεια.

Η φυσική χλωροφύλλη είναι απολύτως ασφαλής ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Ακόμη και η ημι-συνθετική χλωροφυλλίνη θεωρείται ασφαλής σε μικρές ποσότητες, καθώς χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες ως χρωστική τροφίμων. Ωστόσο, μερικοί αναφέρουν ήπιες παρενέργειες, όπως διάρροια ή ευαισθησία στον ήλιο. Το μεγαλύτερο ζήτημα αφορά το τι συμβαίνει όταν η χλωροφύλλη συγκεντρώνεται σε μεγάλες δόσεις από μη ελεγμένα σκευάσματα. Ο χαλκός, αν και απαραίτητο ιχνοστοιχείο, μπορεί σε υπερβολή να γίνει τοξικός. Αν ένα προϊόν δεν έχει παραχθεί σωστά και περιέχει ελεύθερο χαλκό, τότε ο κίνδυνος αυξάνεται.

Μέχρι σήμερα, σοβαρά προβλήματα δεν έχουν καταγραφεί. Η μεγαλύτερη «παρενέργεια» μάλλον είναι οικονομική, καθώς τα μπουκαλάκια κοστίζουν ακριβά για την ποσότητα που περιέχουν, και η μόδα της χλωροφύλλης στηρίζεται συχνά περισσότερο στην εμπορική δυναμική παρά σε ουσιαστικά δεδομένα. Η πιο συνετή επένδυση είναι να γεμίζει κανείς το πιάτο του με φρέσκα λαχανικά, αντί να κυνηγά την υπόσχεση μιας συμπυκνωμένης σταγόνας.

Οι άνθρωποι που καταναλώνουν περισσότερα πράσινα λαχανικά έχουν γενικά καλύτερη υγεία, όχι λόγω μιας σταγόνας χλωροφύλλης, αλλά λόγω του συνόλου των θρεπτικών ουσιών και της ισορροπημένης διατροφής. Το πράσινο παραμένει σύμβολο υγείας, αλλά η ουσία βρίσκεται λιγότερο στο μπουκαλάκι και περισσότερο στο πιάτο μας.