
Τραμπ vs Πούτιν: Η «παγίδα» της Ουκρανίας και τα διπλωματικά παιχνίδια
Η εκεχειρία του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή αναδεικνύει την ικανότητα των ΗΠΑ να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους, ωστόσο, η περίπτωση της Ρωσίας απαιτεί διαφορετική προσέγγιση. Στη Γάζα, ο Τραμπ είχε να πείσει έναν σύμμαχο, τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ενώ στην Ουκρανία αντιμετωπίζει έναν γεωπολιτικό αντίπαλο, τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του σχετικά με τη σφαίρα επιρροής του.
Οι διαφορές είναι σημαντικές. Το Ισραήλ εξαρτάται στρατιωτικά από τις ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία στηρίζεται σε χώρες όπως η Κίνα. Επιπλέον, ο πόλεμος στη Γάζα, αν και ξεκίνησε ως απάντηση σε τρομοκρατική επίθεση, αντιμετωπίζει παγκόσμια κατακραυγή. Αντίθετα, ο πόλεμος στην Ουκρανία, παρά την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας, δεν έχει προκαλέσει την ίδια αντίδραση από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας.
Η βασική δυσκολία για τον Τραμπ είναι η έλλειψη ισχυρών «χαρτιών» απέναντι στον Πούτιν. Μετά την πρώτη συνάντηση στην Αλάσκα, ο Αμερικανός πρόεδρος αντιλαμβάνεται ότι για να υποχρεώσει τη Μόσχα σε διαπραγμάτευση, πρέπει να την πιέσει με ενέργειες που θα την επηρεάσουν.
Μια επιλογή είναι η κλιμάκωση των κυρώσεων, αλλά ο Τραμπ προτιμά να μεταθέτει την ευθύνη σε τρίτους, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ινδία. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί ένα «μαστίγιο» για τον Πούτιν, καθώς ο Τραμπ δεν έχει την ίδια επιρροή όπως στον Νετανιάχου. Η εναλλακτική είναι ενέργειες που θα «πονέσουν» το Κρεμλίνο, κάτι που ο Τραμπ αποφεύγει από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο.
Μια πιο πειστική λύση θα ήταν η κατηγορηματική δέσμευση των ΗΠΑ για στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία, ώστε να αμυνθεί αποτελεσματικά ενάντια στη ρωσική εισβολή. Αυτό θα έστελνε ένα μήνυμα στο Κρεμλίνο ότι ο πόλεμος θα είναι μακροχρόνιος και χωρίς προοπτικές νίκης για τη Ρωσία.
Μια ακόμη πιο αποτελεσματική, αλλά ριψοκίνδυνη επιλογή, είναι η προμήθεια των αμερικανικών πυραύλων Τόμαχοκ στην Ουκρανία, που θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στη ρωσική επικράτεια. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτή η αναβάθμιση είναι αναλογική, δεδομένου ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους εδώ και τρία χρόνια. Ωστόσο, η Ρωσία φοβάται τους Τόμαχοκ, εξ ου και η απειλητική ρητορική για πιθανή πυρηνική κλιμάκωση, παρόλο που οι επίγειοι Τόμαχοκ είναι συμβατικά οπλισμένοι.
Στη συνάντηση με τον Ζελένσκι, ο Τραμπ φάνηκε να μετριάζει τη ρητορική του για τους Τόμαχοκ, μετά από ένα τηλεφώνημα με τον Πούτιν. «Μπορούμε να τελειώσουμε τον πόλεμο και χωρίς αυτούς», είπε, αφήνοντας ανοιχτό το θέμα, αλλά επισημαίνοντας ότι μια τέτοια ενέργεια θα αποτελούσε κλιμάκωση. Επίσης, τόνισε ότι «τους χρειάζονται και οι ΗΠΑ τους Τόμαχοκ» για την άμυνά τους. Παρόλα αυτά, εξέφρασε θετικά σχόλια για τον Ουκρανό πρόεδρο και την επιθυμία του να επιτύχει μια συμφωνία εκεχειρίας.
Ο Τζον Φόρμαν, ανώτερος αναλυτής στο Chatham House, τονίζει ότι «παρά τη φαινομενική επιτυχία της πρώτης φάσης της συμφωνίας του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, παραμένουν μακρινές οι προοπτικές για μια διαπραγμάτευση η οποία θα οδηγήσει σε ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία». Επισημαίνει ότι τα κίνητρα για συνέχιση των μαχών υπερτερούν των κινήτρων για ειρήνη και ότι ο Πούτιν δεν είναι διατεθειμένος να συμφωνήσει σε σχέδιο που δεν θα συνεπάγεται πλήρη νίκη της Ρωσίας. Για την Ουκρανία, η παραχώρηση εδαφών θα άνοιγε τον δρόμο για νέα ρωσική εισβολή. Ο Φόρμαν υπογραμμίζει ότι ο μόνος τρόπος να τιθασευτεί ο Πούτιν είναι η επίδειξη ισχύος.
Ο Ζελένσκι επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο έχοντας αυξημένη δόση κολακείας για τον Τραμπ και συμφωνίες αγοράς αμερικανικών εξοπλισμών από ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ και τον Καναδά, ύψους 2 δισ. ευρώ. Όσο οι σύμμαχοι αγοράζουν όπλα από τις ΗΠΑ για την Ουκρανία, ο Τραμπ θα ακούει τον Ζελένσκι. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει με τον Πούτιν και αν θα στρέψει ξανά την πίεση προς την Ουκρανία. Κάποια ερωτήματα ενδέχεται να απαντηθούν στη δεύτερη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στη Βουδαπέστη, χωρίς τον Ζελένσκι.