Τιμαριθμοποίηση: Δίκαιη λύση ή ακριβό «δώρο» για τους φορολογούμενους;
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζητούν επίμονα την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, τόσο πριν όσο και μετά την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Παρά το γεγονός ότι οι προθέσεις τους δεν είναι ξεκάθαρες, δεδομένου του τρέχοντος πληθωρισμού περίπου στο 3%, οποιαδήποτε τιμαριθμοποίηση δεν θα είχε αναδρομική ισχύ. Αυτό σημαίνει ότι το μέτρο θα ήταν δίκαιο μεν, αλλά με περιορισμένο όφελος. Η κυβέρνηση υπολόγισε ότι η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας θα κόστιζε περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ παράλληλα έχει ήδη δρομολογήσει πακέτο αλλαγών που μειώνει τους φόρους κατά 1,6 δισ. ευρώ. Η αλήθεια είναι ότι η αντιπολίτευση δεν έχει εντελώς άδικο.
Η τιμαριθμοποίηση αναφέρεται στην ετήσια προσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων σύμφωνα με τον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, εάν ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξηθεί κατά 5%, τα κλιμάκια αυξάνονται επίσης κατά 5%. Με αυτόν τον τρόπο, οι φορολογούμενοι δεν επιβαρύνονται με επιπλέον φόρους απλώς και μόνο λόγω της αύξησης των τιμών.
Ο μηχανισμός αυτός, που προστατεύει τους φορολογούμενους από τις αυξήσεις των τιμών, εφαρμόζεται στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Στις ΗΠΑ, η IRS προσαρμόζει κάθε χρόνο τα φορολογικά κλιμάκια, τις εκπτώσεις και τα όρια βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή. Στον Καναδά, τα περισσότερα όρια της κλίμακας εισοδήματος και τα αφορολόγητα ποσά αυξάνονται ετησίως με τον πληθωρισμό. Στο Βέλγιο, η κλίμακα αναπροσαρμόζεται πλήρως κάθε χρόνο, ενώ σε Σουηδία, Φινλανδία και Ολλανδία η αναπροσαρμογή είναι μερική.
Είναι ένα δίκαιο μέτρο που προστατεύει τους πολίτες.
Ωστόσο, είναι και ακριβό. Στερεί έσοδα από το Δημόσιο και περιορίζει τη δυνατότητα της εκάστοτε κυβέρνησης να διαθέτει τον δημοσιονομικό χώρο όπως επιθυμεί, ανάλογα με τις πολιτικές ανάγκες.
Παραδόξως, η ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει παρόμοιους μηχανισμούς αυτόματης απόδοσης αυξήσεων βάσει του πληθωρισμού, όπως στον κατώτατο μισθό, στους μισθούς του Δημοσίου και στις συντάξεις, οι οποίες αναπροσαρμόζονται ετησίως ανάλογα με τον πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης. Δεσμεύοντας έτσι δημοσιονομικό χώρο, δημιουργώντας παράλληλα ασφάλεια και δικαιοσύνη για τους δικαιούχους.