Η ανακοίνωση της Τουρκίας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αν και αναμενόμενη, πυροδοτεί αντιδράσεις και εγείρει σοβαρά ερωτήματα. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε μια περίοδο αβεβαιότητας, με τις επαφές να επαναλαμβάνονται χωρίς ουσιαστική πρόοδο, ενώ η μόνη σταθερά των τελευταίων δυόμισι ετών είναι η αποφυγή έντασης στο πεδίο.

Η Αθήνα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την κίνηση της Τουρκίας να χωροθετήσει θαλάσσια πάρκα. Είναι ξεκάθαρο ότι καμία χώρα δεν έχει το δικαίωμα να ορίσει ζώνες απόλυτης περιβαλλοντικής προστασίας σε διεθνή ύδατα, ειδικά όταν δεν υπάρχει καν συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

Στην Αθήνα γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Άγκυρα χρησιμοποιεί περιβαλλοντικά ζητήματα ως πρόσχημα για να προωθήσει μια πολιτική ατζέντα. Η Τουρκία, πιστή στο δόγμα της αναλογικότητας, προχώρησε σε αυτή την προβληματική οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων. Ο χάρτης που αφορά το θαλάσσιο πάρκο στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, ανάμεσα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, είναι πρακτικά ανεφάρμοστος.

Δεν υπάρχει αιφνιδιασμός, καθώς η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων από την Ελλάδα είχε προαναγγελθεί από τον Απρίλιο του 2024 και τον Ιούνιο του 2025 από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Επιπλέον, είχε προχωρήσει και η ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ).

Σε επίπεδο τακτικών επαφών, ο διάλογος συνεχίζεται σε χαμηλότερο επίπεδο (πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης). Ωστόσο, πέρα από αυτές τις επαφές και τις συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, δεν αναμένονται ιδιαίτερες εξελίξεις ούτε τον Σεπτέμβριο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη (10-24 Σεπτεμβρίου), όπου ενδεχομένως να υπάρξουν εξελίξεις σχετικά με το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας – Τουρκίας. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα είναι σημαντική, καθώς στο επίκεντρό της θα βρεθεί η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από ευρωπαϊκές χώρες, ένα ζήτημα όπου Αθήνα και Άγκυρα έχουν διαφορετικές θέσεις.

Με τις εκκρεμότητες να παραμένουν και την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου να έχει «παγώσει», σε συνδυασμό με τις προσπάθειες της Τουρκίας να δημιουργήσει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι δύσκολο να προβλεφθεί αν υπάρχει περιθώριο για ένα ΑΣΣ που θα οδηγήσει σε συμφωνίες. Θα καταφέρει η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να προστατεύσει τα συμφέροντά της στο Αιγαίο;