Στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) προχώρησε στη σύλληψη της πρώην ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και νυν πρύτανη του Κολεγίου της Ευρώπης, Φεντερίκα Μογκερίνι, καθώς και άλλων δύο αξιωματούχων. Η υπόθεση, με επίκεντρο το πρόγραμμα της Διπλωματικής Ακαδημίας της ΕΕ, έχει προκαλέσει έντονο πολιτικό σεισμό και εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών θεσμών.

Η Ιταλίδα Φεντερίκα Μογκερίνι ανέλαβε τα ηνία της διπλωματίας της ΕΕ το 2014, διαδραματίζοντας καίριο ρόλο στις διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της θητείας του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως προέδρου της Επιτροπής. Τον Σεπτέμβριο του 2020, ανέλαβε τα καθήκοντα της πρύτανη στο Κολέγιο της Ευρώπης, ενώ από τον Αύγουστο του 2022 διευθύνει και τη Διπλωματική Ακαδημία της ΕΕ.

Εκτός από την Μογκερίνι, συνελήφθησαν ο Στέφανο Σανίνο, νυν γενικός διευθυντής της Επιτροπής για τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τον Κόλπο, καθώς και ο Τσεζάρε Ζεγκρέτι, συνδιευθυντής του Γραφείου Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Έργων του Κολλεγίου από τον Ιανουάριο του 2022. Σύμφωνα με την ιταλική Corriere Della Sera, και οι δύο εμπλέκονται στην υπόθεση.

Η έρευνα αφορά το πρόγραμμα της Διπλωματικής Ακαδημίας της ΕΕ, ένα εννεάμηνο πρόγραμμα κατάρτισης νέων Ευρωπαίων διπλωματών, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ένωση και ανατέθηκε στο Κολέγιο της Ευρώπης για την περίοδο 2021-2022.

Η ποινική έρευνα ξεκίνησε μετά από καταγγελίες ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και το Κολέγιο της Ευρώπης καταχράστηκαν δημόσια χρήματα της ΕΕ το 2021 και το 2022 με σκοπό την ίδρυση της ακαδημίας, σύμφωνα με πηγές του Euractiv.

Το σκάνδαλο, που ακολουθεί τις έρευνες για τη Huawei και το "Qatargate", έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την ακεραιότητα ανώτερων στελεχών των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της EPPO, οι συλλήψεις έγιναν στις Βρυξέλλες.

Οι κατηγορίες που διερευνώνται περιλαμβάνουν απάτη σε δημόσιες συμβάσεις, διαφθορά, σύγκρουση συμφερόντων και παραβίαση επαγγελματικού απορρήτου. Η έρευνα ξεκίνησε ύστερα από καταγγελίες που έφτασαν στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και στη συνέχεια διαβιβάστηκαν στην EPPO.

Οι ερευνητές ζήτησαν την άρση ασυλίας ορισμένων εμπλεκομένων. Η έρευνα αφορά τον τρόπο με τον οποίο το Κολέγιο της Ευρώπης εξασφάλισε την ανάθεση του προγράμματος της Διπλωματικής Ακαδημίας από την ΕΥΕΔ. Η EPPO έχει "σοβαρές υποψίες" ότι παραβιάστηκε το άρθρο 169 του Κανονισμού Χρηματοδότησης της ΕΕ, το οποίο αφορά τον θεμιτό ανταγωνισμό σε διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων.

Εξετάζεται εάν δόθηκαν εμπιστευτικές πληροφορίες πριν από τη δημοσίευση του διαγωνισμού, δίνοντας στο Κολέγιο της Ευρώπης αθέμιτο πλεονέκτημα. Η διαρροή πληροφοριών σχετικά με δημόσιους διαγωνισμούς συνιστά ποινικό αδίκημα.

Παράλληλα, ερευνάται εάν υπήρξε σύγκρουση συμφερόντων και κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με εκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου πραγματοποίησε έρευνες σε κτίρια του Κολεγίου της Ευρώπης στην Μπριζ, στις εγκαταστάσεις της EEAS στις Βρυξέλλες και στις ιδιωτικές κατοικίες των υπόπτων. Στις επιχειρήσεις συμμετείχε και προσωπικό της OLAF.

Η Διπλωματική Υπηρεσία της ΕΕ επιβεβαίωσε ότι οι έρευνες αφορούν δραστηριότητες προηγούμενων διοικήσεων. Η EPPO, που λειτουργεί από το 2021, έχει αρμοδιότητα να ερευνά και να ασκεί διώξεις για εγκλήματα που θίγουν τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Η σύλληψη της Φεντερίκα Μογκερίνι προκάλεσε σοκ στις Βρυξέλλες, καθώς είχε κομβικό ρόλο στη διασύνδεση του ακαδημαϊκού κόσμου με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τα επόμενα 24ωρα αναμένονται κρίσιμα.

Σε κάθε περίπτωση, η γνωστοποίηση της υπόθεσης προκάλεσε ήδη την αντίδραση της Μόσχας. Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, σχολίασε ότι «η ΕΕ προτιμά να αγνοεί τα δικά της προβλήματα διαφθοράς, αλλά κάνει συνεχώς κήρυγμα στους άλλους».