Έπειτα από τέσσερα χρόνια στο πλευρό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Αντρίι Γερμάκ, επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης και βασικός διαπραγματευτής της Ουκρανίας, παραιτήθηκε εν μέσω έρευνας για διαφθορά στην κατοικία του. Η απομάκρυνσή του αφήνει τον Ουκρανό πρόεδρο πιο απομονωμένο από ποτέ, σύμφωνα με το Reuters, σε μια κρίσιμη συγκυρία για τη χώρα.

Ο 54χρονος Γερμάκ είναι το υψηλότερο στέλεχος που απομακρύνεται από την εξουσία μέχρι στιγμής, καθώς η έρευνα για τη διαφθορά έχει ήδη οδηγήσει σε παραίτηση δύο υπουργούς. Η παραίτηση του Γερμάκ έρχεται σε μια περίοδο όπου το Κίεβο βρίσκεται υπό πίεση από τις ΗΠΑ για παραχωρήσεις προς τη Ρωσία, ενώ οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε προσωπικό και οπλισμό. Παράλληλα, η ανησυχία των Αμερικανών για φαινόμενα διαφθοράς υπονομεύει την αξιοπιστία της ουκρανικής ηγεσίας.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βερχόβνα Ράντα, Ολεξάντρ Μερέζκο, χαρακτήρισε την παραίτηση «σωστή απόφαση», τόσο από τον Γερμάκ όσο και από τον Ουκρανό πρόεδρο, προσθέτοντας ότι «αυτό το βήμα ενισχύει τη θέση του προέδρου στα μάτια του κοινοβουλίου, της κοινωνίας και των δυτικών εταίρων».

Ο Αντρίι Γερμάκ, γεννημένος στο Κίεβο, ξεκίνησε την καριέρα του ως δικηγόρος και ίδρυσε εταιρεία μέσων. Γνώρισε τον Ζελένσκι στις αρχές της δεκαετίας του 2010, όταν ο τελευταίος ήταν ανερχόμενος αστέρας της τηλεόρασης. Στην προεκλογική εκστρατεία του 2019, ο Γερμάκ έπαιξε κεντρικό ρόλο, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του Ζελένσκι και αναδεικνυόμενος στον ισχυρότερο άνθρωπο δίπλα του.

Η παρουσία του δίπλα στον Ζελένσκι έγινε σύμβολο μιας συγκεντρωτικής δομής εξουσίας, συντονίζοντας επαφές με αμερικανικές κυβερνήσεις, ανταλλαγές αιχμαλώτων, συνομιλίες για ειρήνη και τη διεκδίκηση όπλων και χρηματοδότησης. Ο Γερμάκ υπήρξε ο βασικός διαχειριστής του δυτικού διαύλου του Κιέβου.

Οι αρχές δεν έχουν γνωστοποιήσει τον ακριβή λόγο της έρευνας στην κατοικία του Γερμάκ, ο οποίος δήλωσε ότι συνεργάζεται πλήρως. Η έρευνα εστιάζει σε υπόθεση υπεξαίρεσης και μιζών ύψους 100 εκατ. δολαρίων στον κρατικό τομέα πυρηνικής ενέργειας, ένα σκάνδαλο που έχει «τραντάξει» την ουκρανική κοινή γνώμη, δεδομένων των συνεχών επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές και των εκτεταμένων διακοπών ρεύματος.

Αντιπολιτευόμενοι βουλευτές και στελέχη της κυβερνητικής παράταξης ζητούσαν την απομάκρυνση του Γερμάκ εδώ και μήνες, παρότι δεν έχει κατονομαστεί ως ύποπτος. Η Ουκρανία προσπαθεί να αποδείξει στις Βρυξέλλες ότι αντιμετωπίζει τη διαφθορά ως υπαρξιακή απειλή, την ώρα που η ΕΕ θέτει τα σχετικά μέτρα ως προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή της πορεία.

Η παραίτηση του Γερμάκ συμπίπτει με κρίσιμες στιγμές για την πορεία του πολέμου και των διαπραγματεύσεων. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιχειρεί να πλήξει τη νομιμότητα της ουκρανικής ηγεσίας, υποστηρίζοντας ότι ο Ζελένσκι έχει υπερβεί τη θητεία του. Μέσα σε αυτή την πολυεπίπεδη κρίση, η απομάκρυνση του Γερμάκ λειτουργεί ως κίνηση άμυνας και ταυτόχρονα ως παραδοχή της βαρύτητας των σκιών. «Θέλω να μην υπάρχουν φήμες ή εικασίες», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος.

Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Γερμάκ «για την εκπροσώπηση της ουκρανικής θέσης στις διαπραγματεύσεις» και υποσχέθηκε διαβούλευση για τον νέο επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης το Σάββατο.

Την Παρασκευή, το κόμμα European Solidarity κάλεσε επίσημα για την απομάκρυνσή του από τη διαπραγματευτική ομάδα και τον σχηματισμό νέου κυβερνητικού συνασπισμού, αναφέροντας ότι «το ζήτημα της ειρήνης και η τύχη των Ουκρανών δεν μπορεί να εξαρτώνται από τις προσωπικές αδυναμίες (…) πολιτικών που εμπλέκονται σε σκάνδαλο διαφθοράς».

Οι έρευνες εις βάρος του Γερμάκ κλιμακώθηκαν λίγες ημέρες αφότου επέστρεψε από τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη, όπου ηγήθηκε της ουκρανικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες με Αμερικανούς αξιωματούχους. Αντικείμενο των συνομιλιών ήταν το προτεινόμενο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, το οποίο περιλαμβάνει σημαντικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία. Σε συνέντευξή του στο The Atlantic αυτή την εβδομάδα, ο Γερμάκ είχε δηλώσει: «Δεν θα παραδώσουμε έδαφος».

Την ίδια ώρα, οι υπηρεσίες κατά της διαφθοράς στην Ουκρανία ανακοίνωσαν ότι έχουν εντοπίσει εκτεταμένο μηχανισμό απόδοσης «μίζας» στον ενεργειακό και αμυντικό τομέα. Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται ο Τιμούρ Μίντιτς, πρώην συνέταιρος του Ζελένσκι, ο οποίος διέφυγε στο Ισραήλ.

Η παραίτηση του Γερμάκ συμπίπτει με κρίσιμες εξελίξεις στο πεδίο. Ρωσικά στρατεύματα συνεχίζουν την προέλαση, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να χαρακτηρίζει το αμερικανικό σχέδιο «βάση για μελλοντικές συμφωνίες», απαιτώντας από την Ουκρανία την απόσυρση των στρατευμάτων της από εδάφη που εξακολουθεί να ελέγχει. Ο Ζελένσκι προειδοποίησε ότι η Ρωσία επιχειρεί να οδηγήσει την Ουκρανία σε λάθη.

Την ίδια στιγμή, η μάχη κατά της διαφθοράς παραμένει καθοριστικός όρος για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε ότι η Ε.Ε. «θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση». Κατά τη διάρκεια της εισβολής, οι αρχές κατά της διαφθοράς έχουν ενισχύσει τις ενέργειές τους, όμως καταγγέλλουν ότι αντιμετωπίζουν πιέσεις από εδραιωμένα συμφέροντα.

(Reuters, WP, NYT)