Οι τρίχες, σύμβολο προσωπικότητας και αντικείμενο θαυμασμού, στέκονται στο σταυροδρόμι βιολογίας και κοινωνίας. Λίγα μέρη του σώματος συνδέονται τόσο με κουλτούρα, ομορφιά και αυτοέκφραση όσο τα μαλλιά. Στο τριχωτό της κεφαλής υπάρχουν περίπου 100.000 θύλακες, εξηγεί ο κυτταροβιολόγος Μαξίμ Πλίκους, με κάθε θύλακα να λειτουργεί σαν μικροσκοπικός 3D εκτυπωτής, φιλοξενώντας και χρωματίζοντας την τρίχα.

Οι τρίχες, φτιαγμένες κυρίως από κερατίνη, είναι κάτι παραπάνω από «νεκρή ύλη». Είναι ένα βιολογικό θαύμα, ταυτόχρονα αισθητήρες που στέλνουν πληροφορίες στον εγκέφαλο και αρχείο με τα μυστικά του σώματος. Ειδικοί αποκαλύπτουν πληροφορίες που αξίζει να γνωρίζουμε.

Μέσα στους θύλακες φιλοξενείται ένας μικροβιακός "ζωολογικός κήπος" με βακτήρια, ιούς και μύκητες, εξηγεί ο δερματολόγος Ραλφ Πάους. Το μικροβίωμα των τριχών απομακρύνει βλαβερά μικρόβια και μειώνει τον κίνδυνο μολύνσεων, ενώ συμβάλλει στην ανάπτυξη και το χρώμα της τρίχας. Σε τραυματισμούς, τα βλαστοκύτταρα στους θύλακες μεταναστεύουν στην πληγή και μετατρέπονται σε νέα κύτταρα του δέρματος, εξηγεί ο Πλίκους, για να επιστρέψουν μετά στην ανάπτυξη των τριχών.

Οι θύλακες λειτουργούν σαν ανιχνευτές κίνησης για τον εγκέφαλο, τυλιγμένοι σε νευρικές απολήξεις που ενεργοποιούνται από το παραμικρό άγγιγμα, εξηγεί η Αντζελα Κριστιάνο. Οι βλεφαρίδες, για παράδειγμα, ανιχνεύουν την κίνηση και προκαλούν το βλεφάρισμα.

Οι τρίχες συνδέονται με νευρικές ίνες στα κέντρα συναισθημάτων του εγκεφάλου, γι’ αυτό ένα απαλό χάδι προκαλεί ευχαρίστηση. Αντίθετα, η αποτρίχωση είναι επώδυνη, καθώς αφαιρεί την τρίχα από τον θύλακα. Οι θύλακες περιέχουν επίσης υποδοχείς οσμής και πικρής γεύσης, που επηρεάζουν την ανάπτυξη των τριχών, αναφέρει ο Πάους. Ορισμένα αρώματα μπορούν να διεγείρουν ή να αναστείλουν την ανάπτυξη, αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα.

Τα τριχοθυλάκια μετρούν τον χρόνο, με ένα εσωτερικό ρολόι που ρυθμίζει τον κύκλο ανάπτυξης, ανάπαυσης και πτώσης, εξηγεί ο δερματολόγος Λουίς Γκάρζα. Γι’ αυτό οι τρίχες μεγαλώνουν γρηγορότερα το πρωί. Στο μέλλον, οι τρίχες ίσως χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση διαταραχών ύπνου. Οι τρίχες είναι ο δεύτερος ταχύτερα αναπτυσσόμενος ιστός, μετά τον μυελό των οστών, και αποτελούν ανεπίσημο αρχείο της υγείας μας, εξηγεί η Αντονέλα Τόστι. Κάθε εκατοστό τρίχας καταγράφει έναν μήνα βιολογικών δεδομένων, επιτρέποντας στους γιατρούς να εξετάζουν ίχνη ναρκωτικών, δηλητηριάσεων, στρες ή συμμόρφωσης σε φαρμακευτική αγωγή.

"Τα τριχοθυλάκια είναι σαν μικρά νεφρά", λέει ο Πάους, "απορροφούν τοξικές ουσίες και τις αποθηκεύουν".

Η τριχόπτωση συχνά δείχνει ασθένεια ή στρες, εξηγεί η Κριστιάνο. Διατροφικές ελλείψεις, δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και υψηλός πυρετός μπορούν να προκαλέσουν ξαφνική τριχόπτωση, όπως και η απότομη απώλεια βάρους, ο τοκετός ή οι χειρουργικές επεμβάσεις. Οι τρίχες συνήθως ξαναμεγαλώνουν μέσα σε τρεις έως έξι μήνες.

Όταν το σώμα είναι άρρωστο, διακόπτει τις λιγότερο απαραίτητες λειτουργίες, όπως την ανάπτυξη των τριχών, για να ανακατευθύνει ενέργεια σε πιο κρίσιμα όργανα.

Χάνουμε περίπου 50 έως 100 τρίχες την ημέρα. Οι τρίχες στην παιδική ηλικία είναι σαν χνούδι, γίνονται μακρύτερες και πυκνότερες καθώς μεγαλώνουμε, αποκτώντας τραχύτερη υφή και λευκή απόχρωση. "Τις θεωρούμε δεδομένες", προσθέτει ο Πλίκους, "αλλά επιστημονικά είναι ένα πραγματικό θαύμα της φύσης".