Ο Ούγγρος συγγραφέας Λάσλο Κρασναχορκάι, γνωστός για την απουσία τελειών και την νοσταλγική επιστροφή στον τόπο του, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Ακαδημία.

Το όνομά του φιγουράριζε χρόνια ανάμεσα στα φαβορί. Φέτος, η Σουηδική Ακαδημία αναγνώρισε τον Ούγγρο συγγραφέα με την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση στον κόσμο. Στα 71 του, ο Λάσλο Κρασναχορκάι προσθέτει στη συλλογή του το Νόμπελ Λογοτεχνίας, δέκα χρόνια μετά το βραβείο Booker που απέσπασε το 2015.

Ο μακροπερίοδος λόγος του, εμποτισμένος με μελαγχολία και ένταση, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα τρόμου, ενώ παράλληλα διακρίνεται μια χαραμάδα ελπίδας. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν καθιερώσει τον Λάσλο Κρασναχορκάι ως τον κορυφαίο εν ζωή συγγραφέα της Ουγγαρίας.

Γεννήθηκε το 1954 στη Γκιούλα, μια μικρή ουγγρική πόλη κοντά στα σύνορα με τη Ρουμανία. Αργότερα, εγκατέλειψε την κομμουνιστική Ουγγαρία και περιπλανήθηκε από τη Δυτική Γερμανία μέχρι τη Μογγολία. Ωστόσο, με την πένα του, επιζητά διαρκώς την επιστροφή σε αυτή τη μικρή πόλη με το μεσαιωνικό κάστρο και τα ιαματικά λουτρά.

Το 1985, πριν ξεκινήσει τις περιηγήσεις του, ο νεαρός Κρασναχορκάι υπέγραψε το «Sátántangó», το πρώτο και καθοριστικό μυθιστόρημά του. Δημιουργεί μια μικρή πόλη-φάντασμα, παρόμοια με αυτή που μεγάλωσε, βυθισμένη στην εσωστρέφεια, με έναν «Μεσσία», τον Ιριμάς, που υπόσχεται τη σωτηρία. Σε αυτό το έργο, συναντάμε όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Ούγγρο συγγραφέα: μια επαρχιακή κοινωνία που αποπνέει κάτι πρωτόγονο, μια φιγούρα που διαταράσσει την ησυχία και μια επερχόμενη «αποκάλυψη», που κανείς δεν γνωρίζει αν θα φέρει λύτρωση ή σκοτεινότερη καθίζηση.

Στη «Μελαγχολία της αντίστασης» (1989), ένα περιοδεύον τσίρκο μετατρέπεται σε δούρειο ίππο, αποτελώντας μια γκροτέσκα απειλή που επιδιώκει να εξουσιάσει έναν ξεχασμένο τόπο, δημιουργώντας ένα κλίμα έντασης.

Το 2006, πίσω από τον κυνικό τίτλο «Πόλεμος και πόλεμος», ο Κρασναχορκάι τοποθέτησε τον ήρωά του, Γκιόργκι Κόριμ, στη Νέα Υόρκη, αναζητώντας τα ίχνη τεσσάρων συμπατριωτών του που πολέμησαν και επέστρεψαν στον τόπο τους. Άλλα έργα του, όπως το «The Prisoner of Urga», εμπνευσμένο από τις περιπλανήσεις του στην Ασία, «γύρισαν τον κόσμο». Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του, το «Herscht 07769», εστιάζει σε έναν Γερμανό οδοκαθαριστή που στέλνει γράμματα στην Άνγκελα Μέρκελ.

Η συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ είναι καθοριστική. Οι ταινίες «Sátántangó» (1994) και «Οι Αρμονίες του Βερκμάιστερ» (2000), βασισμένες στα βιβλία του Κρασναχορκάι, αποτελούν παραδείγματα κορυφαίας λογοτεχνίας που μεταφέρεται με βαθιά προσωπικό σινεμά. Ο Κρασναχορκάι συνέγραψε τα σενάρια αυτών των ταινιών, καθώς και πρωτότυπα σενάρια για άλλες ταινίες του Ταρ.

«Η τέχνη είναι η εξαιρετική απάντηση της ανθρωπότητας στο αίσθημα της απώλειας που είναι το πεπρωμένο μας. Η ομορφιά υπάρχει. Βρίσκεται πέρα από το όριο όπου πρέπει να σταματάμε συνεχώς. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε περισσότερο για να την κατανοήσουμε ή να την αγγίξουμε.

Για κάθε βιβλίο του Κρασναχορκάι που μπορεί να αποτελείται από μία πρόταση 300 σελίδων, ο Ταρ μπορεί να στήνει μια ταινία δυόμισι ωρών με μόλις 39 σκηνές. Γιατί πίσω από κάθε νατουραλιστική αφήγηση που στήνει ο Κρασναχορκάι, υπάρχει πάντα ο συμβολισμός που την πάει πολύ πιο πέρα.

"Μπορούμε μόνο να την κοιτάζουμε από αυτό το όριο και να αναγνωρίζουμε ότι, ναι, υπάρχει πραγματικά κάτι εκεί μακριά. Η ομορφιά είναι μια κατασκευή, ένα σύνθετο δημιούργημα ελπίδας και ανώτερης τάξης», είχε απαντήσει ο συγγραφέας ερωτώμενος για τον ρόλο της τέχνης στο μέλλον, σε φετινή του συνέντευξη-συνομιλία με τον Χάρι Κούνζρου στο Yale Review."

Αυτή η ελπίδα και η ανώτερη τάξη θα μπορούσαν να συνοψιστούν στην προσπάθεια του ανθρώπου να βάλει τον κόσμο του σε τροχιά και να βρει την ομορφιά μέσα στην απελπισία, στήνοντας τον δικό του συμπαντικό χορό.