Ο Τραμπ στρίμωξε τον Νετανιάχου, αλλά ίσως και να τον έχει σώσει

Ισραήλ: Πώς ο Τραμπ «ανάγκασε» τον Νετανιάχου σε συμφωνία για τους ομήρους

Πολιτική
Δημοσιεύθηκε  · 6 λεπτά ανάγνωση

Στην Πλατεία Ομήρων του Τελ Αβίβ, η αφήγηση είναι ξεκάθαρη: ο Τραμπ πέτυχε αυτό που ο Νετανιάχου δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να κάνει, δηλαδή την επιστροφή των Ισραηλινών ομήρων που απήχθησαν από τη Χαμάς στη Γάζα.

Επί μήνες, οι πολιτικοί αντίπαλοι και οι οικογένειες των ομήρων κατηγορούσαν τον Νετανιάχου ότι παρέτεινε τον πόλεμο στη Γάζα για να εξασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, η στρατιωτική εκστρατεία κατεύναζε τους ακροδεξιούς εταίρους του στην κυβέρνηση, που επιθυμούσαν συνεχείς επιθέσεις μεγάλης κλίμακας στη Γάζα και ονειρεύονταν την πλήρη ανακατάληψη της περιοχής.

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Γιαΐρ Λαπίντ, είχε δηλώσει τον περασμένο Δεκέμβριο ότι «Ο Νετανιάχου δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει το πολιτικό τίμημα της επιστροφής όλων των ομήρων».

Με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2025, το σκηνικό άλλαξε δραματικά. Ο Νετανιάχου έχει αναφέρει ότι ο Τραμπ είναι ο καλύτερος φίλος που είχε ποτέ το Ισραήλ στο Οβάλ Γραφείο.

Τον Ιανουάριο, ο Αμερικανός πρόεδρος άσκησε πίεση στον Νετανιάχου ώστε να αποδεχθεί μια συμφωνία, με την οποία θα επέστρεφαν 30 ζωντανοί και οκτώ νεκροί όμηροι στα σπίτια τους.

Τον Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του 12ήμερου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ο Τραμπ διέταξε ουσιαστικά το Ισραήλ να ακυρώσει μια επικείμενη αεροπορική επιδρομή, δημοσιεύοντας στην πλατφόρμα Truth Social την εντολή: «Φέρτε τους πιλότους σας πίσω τώρα». Τα μαχητικά αεροσκάφη άλλαξαν πορεία εν πτήσει.

Πριν από λίγες ημέρες, η επιρροή του Αμερικανού προέδρου φάνηκε ξανά, όταν ανάγκασε τον Νετανιάχου να απολογηθεί άνευ προηγουμένου στο Κατάρ για την αποτυχημένη επίθεση της 9ης Σεπτεμβρίου εναντίον ηγετών της Χαμάς στην Ντόχα. Η συγγνώμη συνοδεύτηκε και από οπτικό υλικό της κλήσης από το Οβάλ Γραφείο, το οποίο δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στη συνέχεια, ο Τραμπ παρουσίασε το σχέδιο 20 σημείων για τον πλήρη τερματισμό του πολέμου κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον.

Αφού η Χαμάς δήλωσε ότι ήταν έτοιμη για διαπραγματεύσεις, ο Τραμπ έδωσε ρητή εντολή στο Ισραήλ να σταματήσει αμέσως τους βομβαρδισμούς στη Γάζα, ενώ χαρακτήρισε την οργάνωση ως έτοιμη για διαρκή ειρήνη.

Στη συνέχεια, έστειλε τον απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, στο Κάιρο για να εξασφαλίσουν μια συμφωνία και ανακοίνωσε ότι η ειρήνη βρίσκεται σε εξέλιξη, με όλους τους 48 εναπομείναντες ομήρους να αναμένεται να αφεθούν ελεύθεροι κατά την πρώτη φάση της συμφωνίας.

Ο Νετανιάχου αρνείται τους ισχυρισμούς ότι υπέκυψε στις πιέσεις των ΗΠΑ και προσπαθεί να παρουσιάσει τη συμφωνία εκεχειρίας ως άνευ προηγουμένου επίτευγμα στρατηγικού συντονισμού. «Όποιος λέει ότι αυτή η συμφωνία για τους ομήρους ήταν πάντα στο τραπέζι, απλώς δεν λέει την αλήθεια», δήλωσε την περασμένη Παρασκευή.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες απαιτήσεις της Χαμάς, το σχέδιο του Τραμπ διασφαλίζει ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα διατηρήσουν την παρουσία τους σε περίπου το ήμισυ του παλαιστινιακού θύλακα. Ο Νετανιάχου το παρουσιάζει αυτό ως νίκη: οι όμηροι επέστρεψαν, οι IDF κρατούν εδάφη και η Χαμάς αποδυναμώθηκε.

Όμως, το σχέδιο δεν ανταποκρίνεται στην «ολοκληρωτική νίκη» που είχε υποσχεθεί ο Νετανιάχου. Η πρώτη φάση αφήνει τη Χαμάς οπλισμένη και λειτουργική, δεν εγγυάται τον αφοπλισμό ή την εξορία της ηγεσίας και η μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας παραμένει αδιευκρίνιστη.

Σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς αξιωματούχους που μίλησαν στο CNN υπό καθεστώς ανωνυμίας, μετά τον σύντομο πόλεμο του Ισραήλ με το Ιράν τον Ιούνιο, ο Τραμπ και ο Νετανιάχου συμφώνησαν ότι «μόλις χτυπηθεί το Ιράν, η Γάζα έπρεπε να τελειώσει».

Ενώ οι διαπραγματευτές μετέβησαν στη Ντόχα για έναν ακόμη γύρο αποτυχημένων συνομιλιών, ο στενότερος συνεργάτης του Νετανιάχου, Ρον Ντέρμερ, συνεργάστηκε με την κυβέρνηση Τραμπ και τα κράτη του Κόλπου στο σχέδιο εκεχειρίας του Τραμπ.

«Το τελικό σχέδιο είναι γεμάτο με τα δακτυλικά αποτυπώματα του Ντέρμερ», δήλωσε μία από τις πηγές, ενώ παραδέχτηκε ότι ο Τραμπ επέβαλε όρους που έπρεπε να αποδεχτεί ο Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής πορείας προς ένα παλαιστινιακό κράτος.

Το κείμενο της συμφωνίας δίνει το περιθώριο στον Νετανιάχου να συνδιαλλαγεί με τα σκληροπυρηνικά μέλη του συνασπισμού του, καθώς η πλήρης αποχώρηση των Ισραηλινών Δυνάμεων εξαρτάται από τον αφοπλισμό της Χαμάς. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο η χώρα του διατηρεί το δικαίωμα να ξαναρχίσει τις μάχες αν δεν εκπληρωθεί αυτός ο όρος.

Αξιωματούχοι της Χαμάς διαβεβαιώνουν ότι έχουν εγγυήσεις των ΗΠΑ ότι ο πόλεμος δεν θα ξαναρχίσει.

Αυτή η ασάφεια διατηρεί τον συνασπισμό του Νετανιάχου άθικτο, τουλάχιστον προσωρινά. Παρά τις ακροδεξιές απειλές για ανατροπή της κυβέρνησης, οι δεξιοί υπουργοί Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι παραμένουν, καθησυχασμένοι από τις διαβεβαιώσεις του Νετανιάχου ότι «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει» και ότι το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να συνεχίσει τις μάχες εάν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί.

Οι επόμενες εκλογές του Ισραήλ έχουν προγραμματιστεί επίσημα για τον Οκτώβριο του 2026, όμως πλέον φαίνεται ολοένα και πιο πιθανή μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Ισραηλινές πηγές δήλωσαν στο CNN ότι «πριν από αρκετούς μήνες, ο Νετανιάχου συνειδητοποίησε ότι ο πόλεμος έχει γίνει βάρος και δεν ήθελε να πάει σε εκλογές με ομήρους ακόμα αιχμαλώτους, κάτι που θα υπενθύμιζε καθημερινά την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου στον τομέα της ασφάλειας».

Η διαχείριση της ευθύνης για την 7η Οκτωβρίου θα είναι η κύρια πρόκληση για τον Νετανιάχου στις επόμενες εκλογές. Ο τερματισμός του πολέμου θα προσφέρει στον Ισραηλινό ηγέτη ανακούφιση από τα καθημερινά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων για τις απώλειες, την αυξανόμενη διεθνή απομόνωση και τη σοβαρή οικονομική ζημία.

Η προεκλογική εκστρατεία του Νετανιάχου ήδη παίρνει μορφή: ο πόλεμος τελείωσε, οι όμηροι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, το Ιράν και οι σύμμαχοί του έχουν αποδυναμωθεί και με τον Τραμπ στο πλευρό του, θα προσπαθήσει να επιβάλλει μια συμφέρουσα για το Ισραήλ ομαλοποίηση στην περιοχή.

Ο Νετανιάχου σκοπεύει να θέσει τον Τραμπ στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας και κάλεσε τον Κούσνερ και τον Γουίτκοφ στη συνεδρίαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου, στην οποία εγκρίθηκε η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Τις επόμενες ημέρες, ο ίδιος ο Τραμπ θα φτάσει στο Ισραήλ για να συμμετάσχει στους εορτασμούς.

Ο Νετανιάχου θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τη δημοτικότητα του Τραμπ προς όφελός του, παρουσιάζοντας τον Τραμπ ως τον σωτήρα που διαπραγματεύεται και αγαπά το Ισραήλ. Το κατά πόσον η υποστήριξη του Τραμπ θα μπορέσει να αλλάξει την τύχη ενός πρωθυπουργού που προέδρευε κατά τη διάρκεια της χειρότερης αποτυχίας ασφαλείας και του μεγαλύτερου σε διάρκεια πολέμου του Ισραήλ θα αποτελέσει την απόλυτη δοκιμασία μνήμης για τους Ισραηλινούς ψηφοφόρους.