Στην Αλβανία, η συζήτηση για το μέλλον της διακυβέρνησης έχει πάρει μια απρόσμενη τροπή, καθώς εξετάζεται σοβαρά η πιθανότητα χρήσης τεχνητής νοημοσύνης (AI) σε κρατικό επίπεδο. Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα, σε συνέντευξη Τύπου τον Ιούλιο, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός υπουργείου που θα διευθύνεται εξ ολοκλήρου από AI, «ώστε να μην υπάρχει νεποτισμός ή σύγκρουση συμφερόντων». Μάλιστα, υπήρξε και η αναφορά ότι οι ψηφοφόροι θα μπορούσαν θεωρητικά να εκλέξουν ένα αλγοριθμικό μοντέλο ως μέλος του υπουργικού συμβουλίου.

Ο Μπεν Μπλούσι, πρώην υπουργός Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποστήριξε με ακόμη πιο εμφατικό τρόπο ότι «οι κοινωνίες θα διοικούνται καλύτερα από την τεχνητή νοημοσύνη παρά από εμάς, γιατί δεν κάνει λάθη, δεν χρειάζεται μισθό, δεν διαφθείρεται και δεν σταματά να εργάζεται». Αυτές οι δηλώσεις υπογραμμίζουν την ελπίδα ότι η AI μπορεί να προσφέρει λύσεις σε παθογένειες της πολιτικής, όπως η διαφθορά και η αδράνεια.

Παρά τις θεωρητικές συζητήσεις, η Αλβανία έχει ήδη ενσωματώσει συστήματα AI σε διάφορους τομείς. Χρησιμοποιείται στη διαχείριση δημοσίων προμηθειών, στην ανάλυση φορολογικών και τελωνειακών συναλλαγών για τον εντοπισμό ύποπτων κινήσεων, καθώς και στην παρακολούθηση παράνομων κατασκευών και φυτειών κάνναβης μέσω drones και δορυφορικών συστημάτων.

Η ιδέα για μια κυβέρνηση AI έρχεται σε μια περίοδο όπου η Αλβανία προσπαθεί να ξεπεράσει τις συνέπειες δεκαετιών ολοκληρωτισμού και διαφθοράς. Οι μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του 1990, αν και είχαν στόχο την μετάβαση στην ελεύθερη αγορά, δημιούργησαν ένα έδαφος για την ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος. Έτσι, η προοπτική μιας AI-κυβέρνησης που θα μπορούσε να «καθαρίσει» το πολιτικό σύστημα φαντάζει ελκυστική.

Επιπλέον, η Αλβανία συνδέεται με την Thinking Machines Lab, ένα ίδρυμα της Μίρα Μουράτι, πρώην τεχνολόγου διευθύντριας της OpenAI, η οποία συνέβαλε στην ανάπτυξη του ChatGPT και άλλων μοντέλων AI. Η κυβέρνηση έχει επενδύσει περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια στην εταιρεία, στέλνοντας το μήνυμα ότι η τεχνολογία αποτελεί εθνική στρατηγική.

Ωστόσο, υπάρχουν και φωνές που εκφράζουν ανησυχίες. Η Jorida Tabaku, βουλευτής της αντιπολίτευσης, τόνισε ότι η AI είναι απλώς ένα εργαλείο και ότι στα «λάθος χέρια» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «ψηφιακή μάσκα για την ίδια παλιά διαφθορά». Επίσης, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια, την ακεραιότητα των δεδομένων και την ηθική λήψη αποφάσεων από μια AI που δεν υπόκειται σε ανθρώπινη λογοδοσία.

Η Αλβανία έχει ξεκινήσει έναν δημόσιο διάλογο σχετικά με το αν μια AI-κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική από τους ανθρώπους. Όμως, ο δρόμος προς την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι γεμάτος προκλήσεις και απαιτεί διαφάνεια και πολιτική βούληση.