
Ερντογάν στον Λευκό Οίκο: Τα F-35, οι S-400 και το «deal» που συζητήθηκε
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο έχοντας στην «τσάντα» του μια σειρά από αιτήματα, που περιλαμβάνουν από μαχητικά αεροσκάφη και συστήματα αεράμυνας, μέχρι κινητήρες και αεροπλάνα για τις τουρκικές αερογραμμές. Αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ έπειτα από έξι χρόνια.
Στη μακρά λίστα ξεχωρίζουν τα F-35, αλλά και δύο άλλοι τομείς στους οποίους η Άγκυρα ποντάρει για να πείσει τους Αμερικανούς να την επαναφέρουν στο πρόγραμμα των μαχητικών 5ης γενιάς. Σημαντική ήταν η επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ να φορέσει μια καρφίτσα με το F-35 κατά τη διάρκεια της υποδοχής του Τούρκου προέδρου.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο, ο Ερντογάν πρότεινε την αντικατάσταση των ρωσικών S-400 με αμερικανικούς Patriot. Ο Τραμπ φάνηκε ανοιχτός στο να συζητήσει το θέμα των Patriot, ένα αίτημα που η Άγκυρα είχε θέσει ξανά στο παρελθόν, αλλά είχε απορριφθεί από το Κογκρέσο.
Το 2019, μετά την παραλαβή των S-400, η Ουάσιγκτον επιχείρησε να αλλάξει στρατηγική και φέρεται να πρότεινε την πώληση Patriot στην Τουρκία, με στόχο να ακυρωθεί η αγορά των ρωσικών συστημάτων. Η Άγκυρα απάντησε αρνητικά και τον Ιούλιο του ίδιου έτους οι ΗΠΑ απέκλεισαν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35, στο οποίο συμμετείχε ως συμπαραγωγός, οδηγώντας τις δύο χώρες σε ρήξη.
Ωστόσο, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές είναι διατεθειμένες να συζητήσουν την αποδέσμευση των Patriot, μια εξέλιξη που θα μπορούσε να αμβλύνει τις αντιδράσεις και να οδηγήσει σε άρση των διατάξεων του νόμου CAATSA.
Εάν ο Ερντογάν εξασφαλίσει τη θετική ανταπόκριση του Τραμπ για τα F-35, θα ξεκινήσει μια περίοδος διαβουλεύσεων, η οποία δεν αναμένεται να είναι εύκολη. Πρώτα, θα πρέπει να ξεπεραστούν τα εμπόδια του νόμου CAATSA και να εξασφαλιστεί η έγκριση της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Εφόσον υπάρξει πρόοδος και η Τουρκία επιστρέψει στο πρόγραμμα, θα επαναδιαπραγματευτεί τη συμμετοχή της από την αρχή. Η προηγούμενη παραγγελία αφορούσε 100 μαχητικά, από τα οποία είχαν κατασκευαστεί μόλις έξι.
Εάν η διαδικασία επαναληφθεί με την αποστολή επίσημης επιστολής ενδιαφέροντος και ακολουθήσει η θετική απάντηση των ΗΠΑ, η Τουρκία θα μπει σε σειρά προτεραιότητας για την παραγωγή των αεροσκαφών, τοποθετώντας την παράδοση μετά το 2035, όταν η Ελλάδα θα έχει παραλάβει σχεδόν το σύνολο των 20 F-35 που έχει παραγγείλει.
Ωστόσο, η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να επισπεύσει τη διαδικασία, παραχωρώντας θέσεις στη γραμμή παραγωγής που προορίζονται για τα δικά της αεροσκάφη, αλλά όχι εκείνες που έχουν δεσμευτεί για άλλους πελάτες, όπως η Ελλάδα.
Σχετικά με την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 ή την αγορά νέων F-16 Viper, η Άγκυρα έχει απορρίψει την αμερικανική πρόταση λόγω του υψηλού κόστους. Δεν αποκλείεται, όμως, η επαναφορά της πρότασης ως κίνητρο για την επιστροφή στα F-35. Την ίδια ώρα, πληροφορίες αναφέρουν ότι η Άγκυρα ενδιαφέρεται για κινητήρες F-110 της General Electric για το εθνικό της μαχητικό, το ΚΑΑΝ.
Επιπλέον, ο Ερντογάν φαίνεται να επιδιώκει επιχειρηματικές συμφωνίες, προωθώντας τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τις συνεργασίες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας με αμερικανικές εταιρείες, καθώς και την αγορά αεροσκαφών Boeing αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μια πρόταση που η Ουάσιγκτον δύσκολα θα αρνηθεί.