Η επίσκεψη του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην Αθήνα συνδέεται άμεσα με τις ενεργειακές εξελίξεις και τις συμφωνίες της κυβέρνησης με τις ΗΠΑ, αλλά και με τον λεγόμενο «Κάθετο Διάδρομο».

Η πρωτοβουλία του Vertical Gas Corridor συνδέει επτά χώρες: Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Ουγγαρία και Σερβία. Αυτό διαμορφώνει για πρώτη φορά μια ενιαία οικονομική και γεωπολιτική ζώνη που αφορά 100 εκατομμύρια πολίτες.

Είναι η πρώτη φορά που αυτές οι χώρες καλούνται να συνεργαστούν, καθώς ιστορικά, πόλεμοι και φυσικά εμπόδια δεν επέτρεψαν την ενιαία ανάπτυξή τους. Η συγκυρία είναι ευνοϊκή, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Επιπλέον, ο Turk Stream, που μεταφέρει ρωσικό αέριο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, θα πρέπει να σταματήσει το 2028. Αυτό δημιουργεί νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη υποδομών και εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας, καθώς το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα είναι όλο και πιο απαραίτητο.

Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πύλη εισόδου όχι μόνο στον ενεργειακό τομέα, αλλά και για άλλα προϊόντα που φτάνουν από την Ασία μέσω σιδηροδρομικών και εμπορικών διαδρομών.

Η Τουρκία φαίνεται να βγαίνει χαμένη, καθώς εισπράττει τέλη διέλευσης για αυτές τις ροές. Κάθε περιορισμός των ροών συνεπάγεται απώλεια εσόδων για τα τουρκικά ταμεία. Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το ύψος των τελών διέλευσης, αλλά με βάση το γεγονός ότι από τον TurkStream διέρχονταν περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη ετησίως, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ετήσια τέλη περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Αν και το ποσό φαίνεται υψηλό, είναι διαχειρίσιμο για το ΑΕΠ της Τουρκίας, που ξεπερνά το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Η Άγκυρα θα πρέπει να βρει άλλους τρόπους για να το καλύψει.

Καθώς το ρωσικό φυσικό αέριο γίνεται φθηνότερο λόγω των αυστηρότερων ευρωπαϊκών περιορισμών, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι μια εναλλακτική για την Άγκυρα θα ήταν να πουλά ρωσικό αέριο ως τουρκικό. Ωστόσο, αυτό θα προκαλούσε περαιτέρω ενόχληση στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει ζητήσει την απεξάρτηση της Άγκυρας από τη Μόσχα.

Έτσι, φτάνουμε στη σημασία της επίσκεψης Ζελένσκι. Η ουκρανική πλευρά αναζητά πρόσθετους όγκους φυσικού αερίου ήδη από τον φετινό χειμώνα, επιδιώκοντας αύξηση 30% στις εισαγωγές, καθώς οι ζημιές σε υποδομές από τις ρωσικές επιθέσεις και τα περιορισμένα αποθέματα δημιουργούν πιεστικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα προβάλλεται ως αξιόπιστος διαμετακομιστικός κόμβος: διαθέτει ώριμες θαλάσσιες πύλες εισαγωγής, ενισχύει την εγχώρια συμπίεση και μεταφορά στην Κομοτηνή και τη Θεσσαλία, και προωθεί την αναβάθμιση των διασυνδέσεων με Βουλγαρία και Ρουμανία.

Το γεωπολιτικό παζλ έχει πολλά κομμάτια, και όλες οι χώρες διεκδικούν να είναι κερδισμένες. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία έχει αποφύγει να κλιμακώσει την επιθετικότητά της απέναντι στην Ελλάδα.