Για πρώτη φορά, αστρονόμοι κατάφεραν να εντοπίσουν ένα ραδιοσήμα που προέρχεται από τον μυστηριώδη διαστρικό επισκέπτη 3I/ATLAS, καθώς αυτός διασχίζει το Ηλιακό μας Σύστημα με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT στη Νότια Αφρική κατέγραψε στις 24 Οκτωβρίου γραμμές απορρόφησης από μόρια OH (οξυγόνου και υδρογόνου) γύρω από το αντικείμενο.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Άβι Λεμπ, ο οποίος μελετά το 3I/ATLAS από το καλοκαίρι, τόνισε: «Αυτά τα μόρια αφήνουν ένα χαρακτηριστικό ραδιοφωνικό αποτύπωμα που μπορούν να ανιχνεύσουν τηλεσκόπια όπως το MeerKAT».

Προηγούμενες προσπάθειες ανίχνευσης αυτών των σημάτων στις 20 και 28 Σεπτεμβρίου δεν είχαν καρποφορήσει. Η ανάλυση έδειξε ότι τα μόρια OH κινούνταν με ταχύτητα περίπου 98 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο σε σχέση με τη Γη. Το εύρος των γραμμών απορρόφησης αντιστοιχούσε στην αναμενόμενη θερμική κίνηση των μορίων στην επιφανειακή θερμοκρασία του αντικειμένου, περίπου -43°C. Η ανίχνευση συνέβη λίγες μέρες μετά τη διέλευση του 3I/ATLAS κοντά στο τροχιακό επίπεδο της Γης, διευκολύνοντας έτσι την παρατήρησή του.

Εικόνες από οπτικά τηλεσκόπια που λήφθηκαν στις 9 Νοεμβρίου αποκαλύπτουν ότι το 3I/ATLAS εκτοξεύει τεράστιους πίδακες υλικού προς και μακριά από τον Ήλιο. Αυτοί οι πίδακες απλώνονται σε σχεδόν 965.606 χιλιόμετρα προς τον Ήλιο και περίπου 2,9 εκατομμύρια χιλιόμετρα στην αντίθετη κατεύθυνση – αποστάσεις που προσεγγίζουν τη διάμετρο του Ήλιου ή της Σελήνης, όπως τα βλέπουμε στον ουρανό.

Λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα απόσταση του αντικειμένου, περίπου 326 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, αυτές οι τιμές συνιστούν τις πρώτες ξεκάθαρες μετρήσεις του τεράστιου μεγέθους της δραστηριότητας του 3I/ATLAS.

Όπως επεσήμανε ο Λεμπ, «Δεδομένου ότι οι πίδακες της αντίθετης ουράς σταματούν μόνο στα περίπου 1 εκατομμύριο χιλιόμετρα, η δυναμική τους πίεση υπερβαίνει αυτή του ηλιακού ανέμου κατά έναν παράγοντα του ενός εκατομμυρίου».

Ο ηλιακός άνεμος πνέει με ταχύτητα περίπου 402 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή χίλιες φορές ταχύτερα από την ταχύτητα εκροής που θα αναμενόταν από έναν φυσικό κομήτη. «Αυτό υποδηλώνει ροή μάζας περίπου 1.014 τόνων ανά δευτερόλεπτο ανά 2,6 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα τμήματος του πίδακα, που αντιστοιχεί σε απώλεια μάζας 45 δισεκατομμυρίων τόνων τον μήνα», συμπλήρωσε.

Συνολικά, η εκτιμώμενη εκπεμπόμενη μάζα είναι συγκρίσιμη με τη χαμηλότερη εκτίμηση της ίδιας της μάζας του 3I/ATLAS. «Αν υποθέσουμε πυκνότητα 0,5 γραμμαρίων ανά κυβικό εκατοστό, το αντικείμενο πρέπει να έχει διάμετρο τουλάχιστον 4,8 χιλιόμετρα, και αν το μεγαλύτερο μέρος του πυρήνα του επέζησε από το περιήλιο, θα μπορούσε να έχει μέγεθος 9,6 χιλιομέτρων ή και μεγαλύτερο», τόνισε ο Λεμπ.

Για σύγκριση, το διάσημο διαστρικό αντικείμενο 1I/‘Οουμουαμούα είχε μήκος μόλις μερικές δεκάδες μέτρα. Η τεράστια κλίμακα των πιδάκων του 3I/ATLAS εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα. Αν το αντικείμενο ήταν ένας φυσικός κομήτης, οι πίδακες θα έπρεπε να κινούνται πολύ πιο αργά και να χρειάζονταν μήνες για να φτάσουν στις παρατηρούμενες αποστάσεις.

Αντίθετα, η εξαιρετική μάζα, πυκνότητα και εστίαση των εκροών υποδηλώνουν ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει. Όπως ανέφερε ο Λεμπ, «Οι αριθμοί είναι δύσκολο να εξηγηθούν από ένα φυσικό κομήτη. Η απαιτούμενη απώλεια μάζας, η ταχεία φωτεινότητα στο περιήλιο και το μέγεθος δείχνουν ανωμαλίες».

Φασματοσκοπικές παρατηρήσεις από διαστημικά τηλεσκόπια όπως το Χαμπλ και το Τζέιμς Γουέμπ, που έχουν προγραμματιστεί καθώς το 3I/ATLAS πλησιάζει στο κοντινότερο σημείο του από τη Γη στις 19 Δεκεμβρίου, θα επιτρέψουν στους αστρονόμους να μετρήσουν την ταχύτητα, τη σύνθεση και τη συνολική μάζα των πιδάκων.

Αυτές οι παρατηρήσεις ενδέχεται να αποκαλύψουν εάν το 3I/ATLAS είναι ένας συμβατικός παγωμένος κομήτης ή αν τροφοδοτείται από τεχνολογικούς προωθητήρες, οι οποίοι θα μπορούσαν να παράγουν παρόμοιους πίδακες με πολύ μικρότερη απώλεια μάζας.

Εν τω μεταξύ, το διαστημόπλοιο Juno έχει προγραμματιστεί να μελετήσει το αντικείμενο στις 16 Μαρτίου 2026, όταν θα περάσει σε απόσταση 53 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Δία, χρησιμοποιώντας τη διπολική κεραία του για την ανίχνευση ραδιοσημάτων χαμηλής συχνότητας, όπως αναφέρει η Daily Mail. Παρατηρητήρια σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν επίσης το αντικείμενο, εν μέρει επειδή η τροχιά του βρίσκεται σε απόσταση μόλις 9 μοιρών από την κατεύθυνση του διάσημου σήματος «Wow!» του 1977.

«Το 3I/ATLAS μας δίνει μια σπάνια ευκαιρία να μελετήσουμε ένα διαστρικό αντικείμενο σε πραγματικό χρόνο», δήλωσε ο Λεμπ. «Ο συνδυασμός ραδιοφωνικών και οπτικών δεδομένων δείχνει ότι αποβάλλει τεράστιες ποσότητες υλικού, κινείται με απίστευτες ταχύτητες και συμπεριφέρεται με τρόπους που αμφισβητούν την κατανόησή μας για τους φυσικούς κομήτες», ανέφερε χαρακτηριστικά.